Wycofanie z rynku produktu niebezpiecznego

Odpowiedź prawnika: Wycofanie z rynku produktu niebezpiecznego

Stroną postępowania dotyczącego bezpieczeństwa produktów, a co za tym idzie także potencjalnym adresatem decyzji administracyjnej, jest producent lub dystrybutor, wobec którego postępowanie zostało wszczęte, w szczególności przedsiębiorca odpowiedzialny za pierwszy etap dystrybucji na polskim rynku (art. 21 ust. 1 ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów). Jeżeli organ nadzoru, jakim jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, stwierdzi że produkt już wprowadzony na rynek jest niebezpieczny, może nakazać m.in. natychmiastowe wycofanie produktu z rynku albo wycofanie produktu od konsumentów i jego zniszczenie (art. 24 ust. 4 pkt 2 u.o.b.p.):

Obowiązki dystrybutora określa art. 11 ust. 1 u.o.b.p. Ma on obowiązek działać z należytą starannością w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów, w szczególności przez niedostarczanie produktów, o których wie lub o których, zgodnie z posiadanymi informacjami i doświadczeniem zawodowym, powinien wiedzieć, że nie spełniają one wymagań bezpieczeństwa. Jest to kryterium mniej surowe niż w przypadku producentów, których obejmuje generalny obowiązek wprowadzania na rynek tylko produktów bezpiecznych (art. 10 ust. 1 u.o.b.p.). Ocena staranności działań dystrybutora wymaga bliższego zbadania stanu faktycznego i przekracza ramy informacji prawnej.

W pytaniu nie sprecyzowano, czy nałożony został nakaz wycofania produktu z rynku czy wycofania produktu od konsumentów. Bardziej szczegółowo uregulowano ten ostatni. W razie jego wydania, to producent ma obowiązek odebrać produkt dostarczony przez konsumentów i zwrócić kwotę, za jaką produkt został nabyty (bez względu na stopień zużycia produktu). Konsumentom przysługuje także roszczenie o odkupienie towaru za cenę nabycia, które mogą skierować, jeżeli dysponują dowodem zakupu, przeciwko dystrybutorowi, a w przeciwnym wypadku przeciwko producentowi (art. 24 ust. 7-9 u.o.b.p.). Z kolei nakaz wycofania produktu z rynku został uregulowany w art. 24 ust. 5 u.o.b.p. Zgodnie z tym przepisem, wycofanie polega na odebraniu przez producenta wszystkich egzemplarzy produktu od dystrybutorów oraz zakazaniu prezentowania i oferowania przez dystrybutorów takiego produktu konsumentom.

Nie jest dla nas jasne, czy w decyzji nakładającej któryś z wymienionych obowiązków został Pan uznany za producenta, czy dystrybutora. Podstawowym kryterium rozróżnienia dystrybutora od producenta jest to, że działalność tego ostatniego nie wpływa na właściwości produktu związane z bezpieczeństwem (art. 3 ust. 3 u.o.b.p.). Problemem może być jednakże kwestia etykietowania produktu. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 2 lit a u.o.b.p., przez producenta należy rozumieć także osobę, która występuje jako wytwórca, umieszczając na produkcie bądź do niego dołączając swoje nazwisko, nazwę, znak towarowy bądź inne odróżniające oznaczenie.

Jako producent miałby Pan obowiązek wycofać produkt na swój koszt. Jeżeli jest Pan dystrybutorem, ustawa nie wskazuje jednoznacznie, kto powinien ponieść koszty, ograniczając się do cytowanego wskazania obowiązków związanych z wycofaniem produktu. Biorąc jednak pod uwagę, że odpowiedzialność za wykonanie decyzji administracyjnej ponosi jej adresat, koszty ponosiłby Pan. Nie można jednak wykluczyć, że producent byłby zobowiązany do naprawienia szkody poniesionej w ten sposób - czy to na podstawie odpowiedzialności za czyn niedozwolony, czy to na podstawie odpowiedzialności za nienależyte wykonanie zobowiązania.