Wykorzystanie reprodukcji obrazów malarskich

Odpowiedź prawnika: Wykorzystanie reprodukcji obrazów malarskich

Zasadą jest, iż twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.  Od tej zasady występują w prawie pewne wyjątki. Twórca bowiem może przenieść na inną osobę przysługujące mu majątkowe prawa autorskie czy też udzielić licencji na korzystanie z nich. Te sposoby związane są z wyrażeniem zgody przez twórcę na korzystanie z utworu. Ustawa natomiast przewiduje także przypadki korzystania z utworu chronionego bez zgody twórcy.

Takim przypadkiem jest tzw. dozwolony użytek osobisty. Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o prawo autorskim i prawach pokrewnych (dalej u.p.a.): Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.

Zatem podstawowym warunkiem dozwolonego użytku osobistego bez zgody twórcy jest rozpowszechnienie utworu, w tym przypadku obrazu. Drugim warunkiem jest korzystanie nieodpłatne. Oznacza to, iż nie może Pani czerpać żadnych korzyści ze stworzonego kalendarza czy też jego rozpowszechniania.

Zakres dozwolonego użytku osobistego został określony w art. 23 ust. 2 u.p.a. i obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego. Zatem jeżeli stworzyłaby Pani ów kalendarz to bez zgody twórcy mógłaby Pani jego kopie nieodpłatnie rozdać członkom rodziny lub przyjaciołom (stosunek towarzyski jest tu pojęciem mocno niedookreślony).

Zatem jeżeli stworzenie kalendarza będzie się mieściło w ramach wskazanych wyżej warunków to nie będzie konieczne zakupienie licencji na korzystanie z obrazów.