Zdolność sądowa jednostek komunalnych

Odpowiedź prawnika: Zdolność sądowa jednostek komunalnych

 Zdolność sądowa to szczególne uprawnienie do występowania w procesie jako strona. Zdolność tą posiadają osoby fizyczne, osoby prawne oraz inne jednostki organizacyjne, którym przepisy prawne przyznają taką zdolność. Przykładowo taką jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej jest spółka jawna, spółka komandytowa i inne spółki osobowe. Z kolei osobami prawnymi są tylko takie podmioty, którym przepisy prawne wyraźnie przyznają osobowość prawną. Na przykład art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że gmina ma osobowość prawną. Osobowości takiej nie ma natomiast urząd miasta, czyli urząd gminy. Urząd miasta jest jedynie ciałem wykonawczym gminy, umożliwiającym organom gminy wypełnianie ich zadań. Tak więc w miejsce urzędu miasta należałoby raczej wskazać jako pozwaną gminę.

Wykazanie zdolności sądowej może nastąpić przez przedłożenie sądowi odpisu z właściwego rejestru wskazującego na formę prawną danej jednostki. Odpisem takim może być odpis z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

Co do zdolności sądowej Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w pierwszej kolejności należałoby się zastanowić czy taki zakład w ogóle ma zdolność sądową. Pomocna w tym względzie okazuje się ustawa o gospodarce komunalnej określająca w jakich formach prawnych gmina może realizować zlecone jej zadania (np. z zakresu gminnego budownictwa mieszkaniowego). W myśl powołanej ustawy gmina może wykonywać powierzone jej zadania w formie zakładu budżetowego lub w formie spółki prawa handlowego. Formę prawną Komunalnego Zakładu Gospodarki Komunalnej można spróbować ustalić na stronie internetowej gminy przy której został utworzony, bądź bezpośrednio w samej jednostce.

Zakłady budżetowe to w zasadzie jedynie jednostki organizacyjne gminy nie posiadające odrębnej w stosunku do gminy osobowości prawnej i zdolności sądowej. Tak więc zakłady budżetowe, z tej racji nie mogą być stroną pozwaną w procesie, gdyż nie posiadają zdolności sądowej. Tak więc gdyby Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej był prowadzony w formie zakładu budżetowego stroną pozwaną może być wyłącznie gmina. Inaczej sytuacja przedstawiałaby się, gdyby Komunalny Zakład Gospodarki Mieszkaniowej prowadzony był w formie spółki prawa handlowego. Zgodnie z ustawą gospodarce komunalnej jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć wyłącznie spółki kapitałowe - spółkę z o.o. lub spółkę akcyjną. Spółki te jako osoby prawne mają osobowość prawną, a wykazaniu ich zdolności sądowej służyć mógłby odpis z Krajowego Rejestru Sądowego.