Odpowiedź prawnika: Odmowa odbioru robót budowlanych
Zakładamy, że zawarta umowa była umową o wykonanie remontu budynku lub budowli (nie umową o dzieło).
Przed przystąpieniem do odpowiedzi na zadane pytanie, konieczne jest poczynienie założenia, że wspomniane w stanie faktycznym określenie „inspektor nadzoru” odnosi się do inspektora nadzoru inwestorskiego.
Kwestię odbioru robót budowlanych przez inwestora regulują przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy o roboty budowlane. Zgodnie z art. 647 kc. odbiór obiektu (lub, jak w tym wypadku, robót budowlanych) jest jednym z obowiązków inwestora. Co oznacza, że inwestor nie może odmówić dokonania odbioru. Ustawa nie precyzuje jednak w jakiej formie taki odbiór ma się odbyć. Jednakże w treści umów i w ustalonej praktyce ma on formę pisemną w postaci tzw. protokołu odbioru. Charakter i skutek sporządzenie i podpisania takiego protokołu wywołuje jednak pewne spory w doktrynie i orzecznictwie.
Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 7 listopada 1997 r. (II CKN 446/97) stwierdził, że protokół odbioru ułatwia, a niekiedy - zwłaszcza przy robotach o wielkich rozmiarach, albo przy tzw. zanikowych - wręcz warunkuje możliwość i prawidłowość rozliczenia stron. Ponadto, SN podkreślił, że w protokole z odbioru, stanowiącym pokwitowanie spełnienia świadczenia i podstawę dokonania rozliczeń stron, niezbędne jest zawarcie ustaleń poczynionych m.in. co do jakości wykonanych robót, w tym ewentualny wykaz wszystkich ujawnionych wad wraz z ewentualnymi terminami ich usunięcia lub oświadczeniem inwestora o wyborze innego uprawnienia przysługującego mu z tytułu odpowiedzialności wykonawcy za wady ujawnione przy odbiorze (wyrok z dnia 5 marca 1997 IICKN 28/97). Stanowisko to SN podtrzymał w wyroku z dnia 8 stycznia 2004 r. (I CK 24/03). Z zaprezentowanych powyżej orzeczeń wynika, że dokument (protokół) z odbioru stwierdza spełnienie świadczenia prze wykonawcę i stanowi podstawę do rozliczeń między stronami. Jeśli roboty zostały wykonane wadliwie, wówczas inwestor może je zaznaczyć w protokole i ewentualnie wyznaczyć termin do usunięcia wad lub oświadczyć o wyborze innego uprawnienia z tytułu odpowiedzialności wykonawcy za wady ujawnione przy odbiorze (np. obniżenie ceny, usunięcie wad na koszt wykonawcy).
W doktrynie prezentowany jest również pogląd sprzeczny ze stanowiskiem SN. Wedle tego poglądu odbiór jest traktowany jako czynność aprobująca. Zgodnie z charakterem prawnym odbioru przedmiotu świadczenia przy umowach rezultatu, do jakich należy zaliczyć umowy o roboty budowlane, a nie tylko jako czynność o charakterze faktycznym, polegającą z reguły na objęciu bezpośredniego władztwa nad rzeczą albo na uzyskaniu możliwości dysponowania nią przez zamawiającego. Jeśli zatem wykonawca zgłasza do odbioru roboty budowlane wykonane z wadami, zamawiający ma prawo odmówić odbioru, gdyż jego dokonanie wyłączyło by odpowiedzialność wykonującego z tytułu rękojmi na podstawie 557 § 1 kc (zwolnieni wykonawcy z odpowiedzialności za wady rzeczy o których zamawiający wiedział).
