Przydział lokalu komunalnego

Pytanie klienta:

""Złożyłem wniosek do urzędu gminy o przydział lokalu komunalnego. Zgodnie obowiązującymi przepisami prawa lokalnego wniosek został zaopiniowany przez komisję, w skład której wchodzi osoba będąca radnym miejscowej Rady Miejskiej. Opinie te są później wiążące w dalszym toku postępowania i faktycznie rozstrzygają o sprawie przydziału lokalu mieszkalnego. Czy Burmistrz miasta powołując zarządzeniem skład komisji do opiniowania wniosków o przydział mieszkania komunalnego może ustanowić jej członkiem radnego Rady Miejskiej? Jeżeli jest to naruszenie prawa to czy odrzucone w ten sposób wnioski o przydział mieszkania są skuteczne? Czy jeżeli procedura przydziału mieszkań jest ściśle określona to czy uznaniowe opiniowanie wniosków o przydział mieszkania nie jest sprzeczne z ustawą o ochronie praw lokatorów i wykonawczymi przepisami prawa lokalnego?""

Odpowiedź prawnika:

Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy Rada gminy uchwala (co oznacza, że ma obowiązek uchwalić): 

  • wieloletnie programy gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy;

  • zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, w tym zasady i kryteria wynajmowania lokali, których najem jest związany ze stosunkiem pracy, jeżeli w mieszkaniowym zasobie gminy wydzielono lokale przeznaczone na ten cel; w razie gdy rada gminy nie określi w uchwale odmiennych zasad, do lokali podnajmowanych przez gminę stosuje się odpowiednio zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy.

Zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy powinny określać w szczególności:

  1. wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub w podnajem lokalu na czas nieoznaczony i lokalu socjalnego, oraz wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą zastosowanie obniżek czynszu;

  2. warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;

  3. kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i lokalu socjalnego;

  4. warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;

  5. tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i o najem lokali socjalnych oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej;

  6. zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy;

  7. kryteria oddawania w najem lokali o powierzchni użytkowej przekraczającej 80 m2. 

Jeśli działania stanowią tylko wypełnienie punktu piątego, to należałoby uznać, że sposób przyznawania lokali w danej gminie jest prawidłowy. Zakładamy, że tak właśnie jest, ponieważ gmina ma obowiązek podjąć omawianą uchwałę. Warto tu jednak wskazać, iż tzw. komisje mieszkaniowe mogą być wyłącznie organem kontrolnym (opiniodawczym), a rada gminy nie może wyposażyć komisji mieszkaniowej w kompetencje organu wykonawczego gminy z zakresu gospodarowania mieniem gminy (tak wyrok NSA z 20 marca 2002 r., II SA/Wr 177/02, OSS 2002, nr 3, poz. 73).  

Odpowiadając na pytanie Jeżeli jest to naruszenie prawa to czy odrzucone w ten sposób wnioski o przydział mieszkania są skuteczne?  Należy stwierdzić, że nawet jeśli komisja działa niezgodnie z prawem,  nie powoduje to, że wniosek można uznać za rozpatrzony pozytywnie i, że można żądać zawarcia umowy.  

Naszym zdaniem nie stanowi naruszenia prawa udział w komisji mieszkaniowe członka rady gminy. Komisja mieszkaniowa spełnia funkcję kontroli społecznej, jej członkiem może więc być osoba  reprezentująca mieszkańców gminy w radzie. Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.