Zakaz konkurencji a umowa cywilno-prawna
Pytanie:
"Czy istnieje konieczność podpisania umowy o zakazie konkurencji, bądź zawarcia takiego paragrafu o zakazie konkurencji, w umowie cywilno prawnej o współpracę pomiędzy spółką z o.o. i osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (w przypadku nawiązania współpracy w zakresie świadczenia usług konsultingowych) by pociągnąć taka osobę do odpowiedzialności w przypadku wykonywania działań konkurencyjnych i/lub powodujących utratę przychodów dla spółki? Na jakiej podstawie można wnieść pozew do sądu?"
Odpowiedź prawnika: Zakaz konkurencji a umowa cywilno-prawna
W przypadku umowy o współpracę zawieranej między spółką z o.o. a osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą strony mogą w zasadzie dowolnie ułożyć stosunek prawny je łączący (przypominamy jednak o ograniczeniach wynikających z art. 353 ¹ Kodeksu cywilnego ).
Ponieważ zgodnie z przepisami kodeksu pracy umowę o zakazie konkurencji można zawrzeć jedynie z pracownikiem, zatem wynikające z tego aktu prawnego konsekwencje będzie można wyciągnąć jedynie wobec osoby pozostającej w stosunku pracy. Także jedynie pracownik jest obowiązany (zgodnie z art. 100 § 2 pkt. 4 kodeksu pracy) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Zatem nie można wymagać od osoby współpracującej na podstawie umowy cywilno-prawnej spełniania tych samych powinności bez wyraźnego zaznaczenia tego w kontrakcie.
Przyjmuje się, że konkurencyjną działalnością jest aktywność przejawiana w tym samym lub takim samym zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego kręgu odbiorców. Zajmowanie się interesami konkurencyjnymi jest więc równoznaczne z działaniem podejmowanym w celach zarobkowych lub udziałem w przedsięwzięciach lub transakcjach handlowych, których skutki odnoszą się (lub potencjalnie mogą się odnieść), chociażby częściowo, do tego samego kręgu odbiorców.
Zakazane działania konkurencyjne sankcjonowane przez kodeks spółek handlowych odnoszą się z kolei jedynie do członków jej organów.
Oczywiście, możliwe byłoby dochodzenie naprawienia szkody wyrządzonej przez osobę współpracującą na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu cywilnego (art. 415 kc, art. 471 kc), co wymagać będzie m.in. wykazania poniesionej szkody, jednakże polecamy w tym wypadku zawarcie stosownej umowy z wyszczególnieniem praw i obowiązków kontrahenta oraz sankcji za złamanie jej postanowień. Na tej podstawie łatwiejsze będzie nie tylko bieżące egzekwowanie obowiązków od współpracującego przedsiębiorcy, ale także późniejsze udowodnienie przed sądem łamania zakazu.