Kompetencje Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (stan prawny do 1 marca 2004 r.)

Do kompetencji organizacyjnych Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych należą:

1. kierowanie Urzędem Zamówień Publicznych
2. składanie wniosków do ministra właściwego do spraw administracji publicznej w sprawie powołania lub odwołania wiceprezesów Urzędu lub członków Kolegium Urzędu.
3. w zależności od potrzeb Prezes może powoływać inne niż Kolegium Urzędu, kolegialne organy doradcze i opiniodawcze, określając ich nazwę, skład osobowy, zakres i tryb działania kolegialnego organu.
4. możliwość upoważnienia pracowników Urzędu zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych do podejmowania decyzji w imieniu Prezesa w określonych przez niego sprawach.
5. nadanie regulaminu organizacyjnego Urzędu, określającego organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres zadań komórek organizacyjnych oraz tryb pracy Urzędu.
6. możliwość wnioskowania do Rady Ministrów o wyznaczenie jednostki organizacyjnej właściwej do przeprowadzenia postępowania, w sytuacji gdy przedmiot zamówienia leży w sferze zainteresowania wielu jednostek administracji rządowej.

7. składanie Radzie ministrów rocznego sprawozdania o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych.
8. opracowywanie projektów przepisów prawnych dotyczących zamówień publicznych - Prezes Urzędu nie posiada natomiast kompetencji do wydawania aktów prawnych - rozporządzeń. Takie uprawnienia przysługują wyłącznie ministrom. Pod kierownictwem Prezesa przygotowywane są projekty rozporządzeń, ustaw nowelizujących, które następnie otrzymują właściwy bieg legislacyjny.
9. upowszechnianie ogólnych warunków umów w sprawach o zamówienia publiczne, wzorów umów, regulaminów oraz wzorców postępowania przy udzielaniu zamówienia, na wniosek i w porozumieniu z właściwymi ministrami - nie oznacza to jednak, iż Prezes może wydawać ogólnie, powszechnie obowiązujące warunki umów, obowiązujące przy udzielaniu zamówień publicznych. Chodzi tu jednak o to, aby Prezes, jako najbardziej kompetentny organ w sprawach zamówień publicznych przygotował wzorcowe, przykładowe wzory umów, regulaminy, które następnie stosowane przy udzielaniu zamówień publicznych najlepiej chroniłyby interesy publiczne przed uszczupleniem.
10. współpraca międzynarodowa w sprawach związanych z zamówieniami publicznymi.
11. opracowywanie programów szkoleń dotyczących zamówień publicznych oraz organizowanie i inspirowanie szkoleń,
12. gromadzenie informacji o planach zamówień publicznych, zawartych umowach oraz o realizacji zamówień publicznych,
13. wydawanie Biuletynu Zamówień Publicznych - Biuletyn dostępny jest w punktach sprzedaży dzienników urzędowych oraz w formie elektronicznej, na stronie internetowej Urzędu.
14. odmowa zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie, jeżeli nie spełnia ono wymogów określonych w ustawie - wzory ogłoszeń zostały określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dna 24.06.2002 r.
15. w uzasadnionych wypadkach możliwość udzielenia zgody na publikację ogłoszeń o zamówieniach publicznych, nawet jeżeli ich publikacja ze względu na wartość przedmiotu zamówienia nie jest obowiązkowa.
16. możliwość przekazania, w drodze porozumienia, redagowania lub wydawania regionalnego wydania Biuletynu Zamówień Publicznych innemu organowi administracji publicznej.

17. publikowanie w Biuletynie Zamówień Publicznych na podstawie otrzymanych ogłoszeń informacji zbiorczych o dostawcach lub wykonawcach, którym w poprzednim roku udzielone zostało zamówienie publiczne o wartości zamówienia przekraczającej wyrażoną w złotych równowartość kwoty 500 000 euro,
18. prowadzenie listy organizacji pracodawców i przedsiębiorców zrzeszających dostawców lub wykonawców uprawnionych do wnoszenia środków odwoławczych - ponadto Prezes Urzędu wydaje decyzje w sprawie wpisu na listę organizacji albo odmowie wpisu lub skreśleniu z listy organizacji. Na prowadzoną przez Prezesa listę mogą zostać wpisane reprezentatywne organizacje pracodawców lub przedsiębiorców skupiające dostawców lub wykonawców. Lista tych organizacji publikowana jest w Biuletynie Zamówień Publicznych.
19. udzielanie zgody na odstąpienie od stosowania obowiązkowych preferencji krajowych albo obniżenia udziału surowców lub produktów krajowych w niektórych dostawach. Zgoda o której mowa udzielana jest w formie decyzji administracyjnej, po zasięgnięciu opinii właściwego ministra, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku zamawiającego wraz z uzasadnieniem.
20. udzielanie zgody na zastosowanie preferencji krajowych polegających na obowiązku wykonania całości prac objętych zamówieniem przy udziale podmiotów i wykorzystaniu surowców i produktów krajowych. Zaznaczyć jednak należy, że zgoda jest wymagana, tylko w sytuacji, gdy wartość zamówienia na usługi lub roboty budowlane przekracza równowartość kwoty 200 000 EURO. Ten rodzaj preferencji może być stosowany, jeżeli przedmiotem zamówienia są usługi lub roboty budowlane na obszarze Polski.
21. ustalanie i prowadzenie listy arbitrów rozpatrujących odwołania wniesione w postępowaniu o zamówienie publiczne, a także ogłaszanie listy arbitrów w Biuletynie Zamówień Publicznych - arbitrem może być osoba, która spełnia warunki określone w ustawie oraz złoży przed komisją powołaną przez Prezesa Urzędu z wynikiem pozytywnym egzamin ze znajomości przepisów tworzących system zamówień publicznych. Wpisu na listę dokonuje Prezes Urzędu w drodze decyzji.
22. możliwość zgłaszania kandydatów na arbitrów.
23. przyjmowanie odwołań wnoszonych w postępowaniu o zamówienie publiczne.

24. wyznaczanie zespołu trzech arbitrów rozpatrujących odwołanie oraz wyznaczenie spośród nich przewodniczącego zespołu.
25. podejmowanie decyzji o wyłączeniu arbitra z postępowania odwoławczego.
26. przekazywanie skargi na wyrok zespołu arbitrów Sądu Okręgowego. Skargę wnosi się za pośrednictwem Prezesa Urzędu w terminie 14 dni od dnia doręczenia wyroku z uzasadnieniem.

Kompetencje nadzorcze Prezesa UZP.

Do kompetencji Prezesa Urzędu o charakterze nadzorczym należą:

1. wydawanie w drodze decyzji administracyjnej zezwolenia na odstąpienie od stosowania przepisów ustawy. Prezes Urzędu może wydać taką decyzję w przypadku zamówienia finansowanego z udziałem środków zagranicznych przyznanych na innej podstawie niż umowa międzynarodowa i tylko, jeżeli otrzymanie tych środków jest uzależnione od stosowania procedur odmiennych niż określone w ustawie o zamówieniach publicznych. Prezes wydaje taką decyzję w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.
2. zatwierdzanie wyboru trybu postępowania innego niż przetarg nieograniczony. Zatwierdzenie wyboru trybu wydawane jest w formie decyzji administracyjnej. Zamawiający obowiązany jest uzyskać zatwierdzenie w przypadku zastosowania trybu innego niż przetarg nieograniczony przy zamówieniach publicznych, których wartość szacunkowa przekracza równowartość kwoty 200.000 euro (a w przypadku zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki, jeżeli szacunkowa wartość zamówienia publicznego przekracza 30.000 euro). Zamawiający powinien uzyskać decyzję przed rozpoczęciem postępowania.
3. wyrażenie zgody na zawarcie umowy o zamówienie publiczne na czas dłuższy niż 3 lata. Umowy w sprawie zamówienia publicznego nie mogą być zawierane na czas nieokreślony. Jeżeli umowa ma być zawarta na czas dłuższy niż 3 lata, wymagane jest uzyskanie zgody zamawiającego na zawarcie takiej umowy.
4. wyrażanie zgody na zawarcie umowy prze ostatecznym rozstrzygnięciem protestu. Zgodnie z zasadą, z chwilą wniesienia protestu, aż do jego ostatecznego rozstrzygnięcia nie jest dopuszczalne zawarcie umowy. Za ostateczne rozstrzygnięcie protestu uznaje się wyrok zespołu arbitrów oraz rozstrzygnięcie przez zamawiającego protestu, od którego nie wniesiono odwołania. Prezes Urzędu może wyrazić zgodę na zawarcie umowy przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu wyłącznie w sytuacji, gdy zachodzi pilna potrzeba udzielenia zamówienia publicznego, której nie można było wcześniej przewidzieć, a nie wynika ona z winy zamawiającego.

Kompetencje kontrolne Prezesa UZP.

Do kompetencji Prezesa Urzędu o charakterze kontrolnym należą:

1. możliwość żądania od zamawiających informacji o przebiegu procesu udzielania zamówień publicznych i ich realizacji oraz udostępniania dokumentacji dotyczącej zamówienia publicznego, we wskazanym przez siebie terminie. Powyższe uprawnienie jest szczególnie istotne na gruncie zamówień publicznych, w których nie ma możliwość wnoszenia środków odwoławczych. Działalność kontrolna podjęta na podstawie tego uprawnienia jest w zasadzie jedyną możliwością weryfikacji poprawności czynności podejmowanych przez zamawiającego w postępowaniu o zamówienie publiczne. Czynności kontrolne podjęte na podstawie powyższego uprawnienia mogą być podjęte przez Prezesa w każdym czasie. Może to nastąpić w trakcie trwania postępowania, po wyborze ofert, a nawet po zawarciu umowy. Konsekwencją czynności kontrolnych może być podjęcie dalszych środków, np. wniesienie pozwu o unieważnienie umowy, zawiadomienie właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
2. w sytuacji, gdy zostanie ujawnione, że przy udzielaniu zamówień publicznych doszło do naruszenia dyscypliny finansów publicznych, Prezes Urzędu zawiadamia właściwego rzecznika dyscypliny finansów publicznych o tym naruszeniu.
3. wystąpienie z pozwem o stwierdzenie nieważności umowy w sprawie zamówienia publicznego, jej części lub dokonanych w niej zmian.
4. możliwość wniesienia skargi na wyrok zespołu arbitrów. Prezes może skorzystać z powyższego uprawnienia w terminie 21 dni od dnia ogłoszenia wyroku.

Według jakich reguł toczy się postępowanie przed Prezesem Urzędu?

Ponieważ ustawa nie określa zasad postępowania przed Prezesem Urzędu, należy sięgnąć do innych regulacji. Właściwym w tej sprawie będzie kodeks postępowania administracyjnego. Kodeks ma zastosowanie do postępowań prowadzonych przed organami administracji państwowej w należących do właściwości tych organów sprawach rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, a więc postępowanie prowadzone przed Prezesem Urzędu odbywać się będzie zgodnie z regułami określonymi w kodeksie postępowania administracyjnego.

Jakie są skutki braku wymaganej prawem decyzji Prezesa Urzędu?

Brak odpowiedniej decyzji Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, wymaganej przez ustawę o zamówieniach publicznych stanowi ciężkie naruszenie ustawy. Konsekwencją tego może być niemożność zawarcia umowy o zamówienie publiczne i obowiązek unieważnienia postępowania. Jeżeli w wyniku postępowania zawarto już umowę, a w jego trakcie zamawiający nie uzyskał wymaganej decyzji administracyjnej, konsekwencją tego może być nieważność zawartej umowy.

Pamiętaj, że:

• system zamówień publicznych jest zdecentralizowany, co oznacza, że nie ma jednego centralnego organu, który udzielałby zamówień publicznych na rzecz wszystkich podmiotów zobowiązanych.
• dostawcy lub wykonawcy, jeżeli stwierdzą naruszenie ustawy, mogą się zwrócić do Prezesa Urzędu z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli konkretnego postępowania. Prezes Urzędu nie jest jednak takim wnioskiem związany.
• Brak wymaganej decyzji administracyjnej Prezesa Urzędu może stać się podstawą unieważnienia postępowania lub umowy.
• W dniu 2 marca 2004 r. ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych utraciła moc, na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

Podstawa prawna:

• Ustawa z 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych ( Dz. U. z 2002 r. Nr 72 poz. 664 ze zm.),
• Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M. P. z 2002 r. Nr 34, poz. 537).