Przed SÄ…dem Rejonowym toczyÅ‚a siÄ™ sprawa o eksmisjÄ™ byÅ‚ego wÅ‚aÅ›ciciela i jego rodziny, w tym maÅ‚oletniego dziecka. SÄ…d Rejonowy ustaliÅ‚, że dziecku i rodzicom (jako jego opiekom) przysÅ‚uguje prawo do lokalu socjalnego. SÄ…d OkrÄ™gowy, który rozpoznawaÅ‚ apelacjÄ™ od wyroku, powziÄ…Å‚ jednak wÄ…tpliwość, czy osobom, które wywodzÄ… swoje uprawnienie do zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym od byÅ‚ego wÅ‚aÅ›ciciela, przysÅ‚uguje uprawnienie do lokalu socjalnego na podst. art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego? W odpowiedzi SN podjÄ…Å‚ uchwaÅ‚Ä™:
Art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (tj. Dz.U. z 2005 roku, Nr 31, poz. 266 ze zm.) ma zastosowanie do maÅ‚oletnich dzieci oraz żony wÅ‚aÅ›ciciela lokalu mieszkalnego, który utraciÅ‚ tytuÅ‚ wÅ‚asnoÅ›ci.
Rzecz w tym, że zgodnie z brzmieniem ustawy prawo do lokalu socjalnego może mieć tylko "lokator" w rozumieniu ustawy (art. 2 ust. 1 pkt 1). WÅ‚aÅ›ciciel nieruchomoÅ›ci "lokatorem" nie jest. Pozostali pozwani w niniejszej sprawie zamieszkiwali w jego nieruchomoÅ›ci jako czÅ‚onkowie rodziny. Chociaż sami nie byli wÅ‚aÅ›cicielami, to jednak uprawnienia do korzystania z lokalu uzyskali bezpoÅ›rednio od jego wÅ‚aÅ›ciciela, który nie korzysta z ochrony przysÅ‚ugujÄ…cej lokatorom - stÄ…d wÄ…tpliwoÅ›ci SÄ…du OkrÄ™gowego.
SN przypomniaÅ‚, że małżonek, którego prawo do korzystania z mieszkania wynika z art. 28[1] k.r.o., jest "lokatorem" w rozumieniu ustawy (wyrok SÄ…du Najwyższego z dnia 21 marca 2006 roku., sygn. akt V CSK 185/05, OSNC 2006, nr. 12, poz. 208). Ochrona praw lokatorów - pisze SN - jest podyktowana potrzebÄ… zapewnienia uprawnienia do stabilnego korzystania z mieszkania jako jednego z podstawowych uprawnieÅ„ sÅ‚użących osobom fizycznym. UwzglÄ™dnia to art. 75 Konstytucji. Powyższe nakazuje szerokie rozumienie pojÄ™cia lokatora.
Zdaniem SN uprawnienie czÅ‚onków rodziny do zamieszkiwania w lokalu na podstawie art. 28[1] k.r.o. oraz przepisów regulujÄ…cych obowiÄ…zek alimentacyjny ma wprawdzie charakter pochodny, jednakże stanowi odrÄ™bny i samoistny tytuÅ‚ prawny do korzystania z lokalu. Funkcja ochronna przepisów ustawy o ochronie lokatorów powinna dziaÅ‚ać zarówno w stosunku do osób trzecich, jak i w stosunkach pomiÄ™dzy czÅ‚onkami rodziny. Dlatego małżonek, któremu tytuÅ‚ do lokalu nie przysÅ‚uguje, powinien być zaÅ› uznawany za lokatora w sytuacji, gdy z żądaniem opróżnienia lokalu wystÄ™puje przeciwko niemu drugi z małżonków, bÄ™dÄ…cy jego wÅ‚aÅ›cicielem. Nie można też przyjąć, że sprzedaż lokalu przez wÅ‚aÅ›ciciela lub inne przyczyny przejÅ›cia wÅ‚asnoÅ›ci lokalu na innÄ… osobÄ™, powodujÄ… utratÄ™ przez czÅ‚onków rodziny ochrony przysÅ‚ugujÄ…cej lokatorom.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2010 roku, sygn. akt III CZP 109/10