Wynagrodzenie jedynego udziałowca spółki z o.o. – opinia prawna (Opinia oparta na starej ustawie o podatku Vat z 1993 r.)

Stan faktyczny

Jedyny udziałowiec spółki z o.o. jest jednocześnie członkiem zarządu – w którym sprawuje funkcję prezesa. Oprócz prezesa w zarządzie zasiadają jeszcze dwie osoby. Jak najkorzystniej rozwiązać problem „wynagrodzeń” otrzymywanych od spółki ?

Opinia prawna

Niniejsza opinię prawną opracowano na podstawie następujących ustaw :

• Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r, Nr 94, poz. 103)
• Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r, Nr 16, poz. 93 ze zmianami),
• Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami),
• Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 176 ze zmianami),
• Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zmianami),
• Ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. 1993 r., Nr 11, poz. 50 ze zmianami).

Poruszony w sytuacji opisanej w stanie faktycznym problem dotyczy możliwości uczestnictwa na bieżąco w uzyskiwanych przez spółkę z o.o. zyskach, nie tylko poprzez korzyści wynikające z posiadanych udziałów (dywidenda). Oprócz uprawnień wynikających z majątkowych praw udziałowych, wspólnik może czerpać dodatkowe dochody z zysku spółki w ramach sprawowanej w organach spółki funkcji. Wspólnik może także uzyskiwać dochód, którego źródłem przychodu jest spółka z o.o., inną drogą, nie angażując się bezpośrednio w uczestnictwo w organach spółki.

W pierwszej części porady zaprezentowane zostaną możliwości uzyskania dochodu z tytułu pełnienia określonych funkcji przez wspólnika spółki z o.o.

Umowa o pracę

Podstawą powołania osoby fizycznej na członka organu spółki z o.o. jest uchwała wspólników. Zwykle poza tą uchwałą, pomiędzy spółką a członkiem organu zawierana jest umowa, na mocy której członek organu wykonuje powierzone mu zadania.

Podobna sytuacja występuje w analizowanym stanie faktycznym. Wspólnik spółki z o.o. pełni zarazem funkcję prezesa zarządu tej spółki. Jest to częsta i powszechnie spotykana praktyka, która pozwala wspólnikowi na bezpośrednie kierowanie spółką i rzeczywisty, stały wpływ na funkcjonowanie spółki.

W analizowanej sytuacji problemem może być fakt, iż wspólnik będący jednocześnie członkiem zarządu (prezesem) spółki z o.o. posiada 100 % udziałów w tej spółce. Wszystkie udziały w spółce są jego własnością. Sytuacja taka może być niebezpieczna głównie dla spółki, która jako osoba prawna, jest podmiotem odrębnym od jej wspólnika. Niebezpieczeństwo to przejawiać się może w niekorzystnych dla spółki oświadczeniach woli kierowanych do niej przez wspólnika, który pełni rolę organu zarządzającego. Oświadczenia takie, nawet w przypadku konieczności zatwierdzenia ich prze dany organ spółki (zarząd lub zgromadzenie wspólników – jednoosobowe w analizowanej sytuacji), mogą spowodować niekorzystne rozporządzenia majątkiem spółki, a to z kolei godzić może w bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Dlatego też kodeks spółek handlowych, przewidując taką ewentualność, uregulował zasady składania oświadczeń woli spółce z o.o. przez jej jednoosobowego udziałowca.

Zgodnie z art. 173 § 1 k.s.h., w przypadku, gdy wszystkie udziały przysługują jedynemu wspólnikowi, lub jedynemu wspólnikowi i spółce (taka sytuacja jest możliwa, gdy udziały, które mają być umorzone, znajdują się we władaniu spółki – art. 200 k.s.h.), oświadczenia woli takiego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Ustawa przewiduje inna formę np. formę aktu notarialnego w przypadku zbycia nieruchomości. Dodatkowo, w przypadku składania takiej oświadczeń woli spółce przez jej jedynego udziałowca w sytuacji, gdy udziałowiec ten jest także jedynym członkiem zarządu, wymaga formy aktu notarialnego (art. 173 § 2 k.s.h.).

Niedochowanie przepisanej formy czynności prawnej spółki z o.o. z jej jednoosobowym udziałowcem skutkować będzie nieważnością dokonanej czynności prawnej (art. 73 § 2 k.c.). Przepisy kodeksu spółek handlowych dotyczące składania oświadczeń woli przez jedynego udziałowca spółki z o.o. tej spółce należy stosować także w przypadku składania oświadczeń woli przez tą spółkę jedynemu udziałowcy.