15.11.2012
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Kiedy przyczyny wypowiedzenia są uzasadnione, a kiedy nieuzasadnione?
W artykule niniejszym omówione zostały poszczególne przyczyny wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę wraz z oceną ich zasadności. Nie da się jednoznacznie określić, czy dana przyczyna ujęta abstrakcyjnie, bez odniesienia do danego przypadku, jest uzasadniona, czy nie. Przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie musi być konkretna i rzeczywista, tj. musi rzeczywiście istnieć i dotyczyć konkretnego podmiotu.
Niespełnione oczekiwania i utracone zaufanie pracodawcy
Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną zmierzającą do rozwiązania więzi prawnej łączącej pracownika z pracodawcą. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę czynność prawna pracodawcy powinna być uzasadniona. Czy jedną z przyczyn wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę może być utrata zaufania do pracownika? Pracownik powinien wzbudzać zaufanie w pracodawcy, który ponosząc ryzyko zatrudnienia może dobierać sobie pracowników w celu, jak najlepszego realizowania zadań i celów gospodarczych. Przy nawiązaniu stosunku pracy strony obdarzają się wzajemnym zaufaniem, aby móc wypełnić zobowiązania wynikające z nawiązanego stosunku zobowiązaniowego.
Pracodawca, pozyskując pracownika, dopuszcza go do czynności i wiadomości, o których często, jako osoba postronna, nie miałby wiedzy. Umożliwia pracownikowi poznanie tajemnic produkcji, tajemnic handlowych, itp. To wszystko ma prowadzić do umocnienia zaufania pomiędzy pracownikiem i innymi zatrudnionymi, a przede wszystkim między pracownikiem a pracodawcą. Mimo oczywistości wyżej wymienionych aspektów tej przyczyny, sprawa oceny zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w oparciu o ogólne stwierdzenie pracodawcy „ten pracownik nie spełnia moich oczekiwań, gdyż nie mam do niego zaufania”, nie jest wcale prosta.
Pomocne jest orzecznictwo Sądu Najwyższego. W licznych orzeczeniach na ten temat Sąd Najwyższy np. wyrok z dnia z dnia 14 października 2004 r., sygn. akt I PK 697/2003 stwierdzał, że w pojęciu zaufania, z samej definicji, zawarty jest element subiektywny.
Jest to stan wyrażający się przekonaniem o możliwości polegania na kimś, poczuciem pewności, a więc stan z pogranicza sfer racjonalnej (intelektualnej) i psychicznej (emocjonalnej). Zaufanie jest przy tym stopniowalne - od absolutnego (bezwzględnego, bezwarunkowego itp.) do ograniczonego. Ogólnego, powszechnego wzorca „zaufania" nie ma i utworzyć się go nie da. Pełna jego obiektywizacja nie jest wobec tego możliwa. Nasilenie elementów obiektywnych i subiektywnych charakteryzujących indywidualny stan „zaufania" może mieć znaczenie w zakresie jego oceny w kontekście skutków, jakie prawo z nim łączy. To właśnie podczas trwania stosunku pracy pracownik może swoim działaniem bądź zaniechaniem spowodować sytuację, w której pracodawca utraci zaufanie, którym go obdarzył. Utrata zaufania stanowi konsekwencję aktualnych w danym czasie zdarzeń lub wiedzy o nich, jeśli nawet dotyczą przeszłości. Jednak skutki utraty zaufania dotyczą przyszłości. Katalog zachowań pracowniczych, które mogą doprowadzić do utraty zaufania jest dość pojemny, choć nie jest nieograniczony.
Przykład:
-
Jan Kowalski, kierownik działu sprzedaży, nieprawidłowo rozliczył się z pracodawcą z powierzonego mu mienia. Działanie takie może stanowić przyczynę utraty do niego zaufania przez pracodawcę i uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę. Stanowisko kierownika działu sprzedaży, który ma za obowiązek wyliczenia się z powierzonego mienia, jest związane z zaufaniem pracodawcy do osoby je sprawującej.
„Utrata zaufania” ma się zatem odnosić do konkretnego przypadku, konkretnej sytuacji i ma negatywnie rzutować na przydatność pracownika w przyszłości z uwagi na stanowisko zajmowane, z którym związane jest zaufanie. I tak, w stosunku do pracownika materialnie odpowiedzialnego, któremu powierzono mienie o znacznej wartości, jednorazowe uchybienie w wykonywaniu rzetelnego i dokładnego wydawania towarów może - na tle konkretnych okoliczności - podważyć zaufanie zakładu pracy do tego pracownika i uzasadniać wypowiedzenie mu umowy o pracę (wyrok z dnia 2 marca 1983 r., sygn. akt I PRN 25/83).
Przyczyna podlega ocenie i weryfikacji w ewentualnym postępowaniu przed sądem z punktu widzenia obiektywnego pomimo subiektywnej przyczyny, jaką jest „utrata zaufania”.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt I PKN 385/97 podkreślił, „że utrata zaufania do pracownika może stanowić przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, jeżeli znajduje oparcie w przesłankach natury obiektywnej oraz racjonalnej”. Wskazanie w piśmie wypowiadającym pracownikowi umowę o pracę utraty zaufania pracodawcy do pracownika wystarczająco konkretyzuje tę przyczynę w kontekście znanych pracownikowi zarzutów, postawionych mu wcześniej przez pracodawcę. Sytuacja konkretyzuje czy sama utrata zaufania jest wystarczającą przyczyną wypowiedzenia. Podkreślić warto z całą stanowczością, że wskazanie faktów i rzeczowych okoliczności dotyczących osoby pracownika bądź jego zachowania w procesie świadczenia pracy lub zdarzeń, spełnia warunek podania konkretnej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę.
Potrzebujesz porady prawnej?
Czego może się domagać pracownik? Zasadą jest, że pracownika do zwolnienia wybiera pracodawca. Jednak dokonany wybór nie może być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Istotne jest tylko, aby pracodawca podał rzeczywistą, uzasadnioną przyczynę i dokonał wypowiedzenia (...)
Wypowiedzenie umowy o pracę - wszystko, co musisz wiedzieć
Tematem artykułu jest zagadnienie wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę oraz wskazanie przykładowych błędów, jakie w tych sytuacjach popełniają strony stosunku pracy. Omówiono w nim podstawowe przyczyny, które mogą stanowić uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę. (...)
W jaki sposób uniknąć rozwiązania umowy o pracę?
Przepisy prawa pracy przewidują szereg przypadków, kiedy nie jest możliwe złożenie przez pracodawcę pracownikowi oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę. Urlop wypoczynkowy a rozwiązanie umowy o pracę Okolicznością uniemożliwiającą pracodawcy rozwiązanie umowy o pracę jest (...)
Z jakich rozwiązań mogą korzystać przedsiębiorcy? W okresie epidemii wywołanej COVID-19 wprowadzono instrumenty mające na celu wsparcie utrzymania działalności i miejsc pracy w przedsiębiorstwach. Sprawdź, które instrumenty wprowadzane w kolejnych tarczach antykryzysowych pozostają (...)
Jak rozwiązać umowę o pracę w zależności od jej rodzaju?
Prawo przewiduje różne sposoby rozwiązywania umów o pracę: na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem), przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (...)
Chałupnictwo - uprawnienia zatrudnionych w systemie nakładczym
Biorąc do ręki gazetę z ogłoszeniami pracy, w ofercie niekiedy rzuca nam się w oczy hasło “chałupnictwo”. Dla jednych praca taka może wydawać się mało atrakcyjna, szczególnie dla osób przyzwyczajonych do ciągłego kontaktu z ludźmi, czy też bycia w ciągłym ruchu. (...)
Składamy wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym...
Wniosek o emeryturę w obniżonym wieku można już składać Od 1 października 2017 r. wiek emerytalny będzie wynosił 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn. Od 1 września br. można złożyć wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym (60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn) (...)
Jak najkorzystniej zatrudnić nianię?
Kim jest niania i kto ją zatrudnia? Niania sprawuje opiekę indywidualną, co oznacza, że opiekuje się tylko jednym dzieckiem bądź rodzeństwem, w pełni uwzględniając potrzeby każdego z nich. Dzięki temu dzieci są nie tylko bezpieczne, ale też rozwijają się psychofizycznie w warunkach (...)
Ustanie stosunku pracy następuje w następstwie: rozwiązania stosunku pracy na podstawie oświadczeń woli (czynności prawnych) albo wygaśnięcia stosunku pracy, które jest spowodowane określonymi zdarzeniami prawnymi. Wypowiedzenie umowy o pracę Wypowiedzenie (...)
Z jakich przyczyn pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika?
Uzasadnione i nieuzasadnione przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia Kodeks pracy daje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy prawo rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Rozwiązanie może być dokonane tak z przyczyn zawinionych, jak i niezawinionych. Prawidłowe wypowiedzenie (...)
Jak przeprowadzane są zwolnienia grupowe?
Zwolnienia grupowe to szczególny tryb rozwiązywania umów o pracę z grupą pracowników, z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Przeczytaj, w jaki sposób przeprowadzić zwolnienia grupowe i jakie obowiązki ma pracodawca, który to robi. ##baner## Co to są zwolnienia (...)
Okres wakacji sprzyja podejmowaniu przez młodzież zatrudnienia. Dla wielu z młodych ludzi jest to okazja nie tylko do zarobienia pieniędzy, ale także do zdobycia doświadczeń zawodowych czy przeżycia czegoś nowego. Młodzi ludzie, wkraczający na rynek pracy, powinni być przy tym świadomi (...)
Zwolnienia grupowe (stan prawny obowiązujący do 31 grudnia 2003 r.)
Co to jest zwolnienie zbiorowe? Zwolnienie zbiorowe ma miejsce wówczas gdy w zakładzie pracy zmniejszenie zatrudnienia następuje: z przyczyn ekonomicznych, w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi, w celu poprawy warunków pracy lub warunków (...)
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem i bez wypowiedzenia
Umowa o pracę może zostać rozwiązana na różne sposoby: na mocy porozumienia stron (pracownika i pracodawcy), przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (oznacza to, że umowa o pracę rozwiązuje się nie w chwili złożenia samego oświadczenia o rozwiązaniu (...)
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika.
W jakich przypadkach może nastąpić rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracownika? Pracownik nie zawsze ma świadomość, iż również jemu przysługuje prawo do rozwiązania umowy o prace bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Co ważne, pracownik nie może arbitralnie korzystać (...)
Jak zakończyć umowę pracodawcy z pracownikiem?
Przeczytaj, w jaki sposób może zakończyć się współpraca z pracownikiem i co wziąć pod uwagę, ustalając tryb rozwiązania umowy o pracę. Sprawdź, kiedy pracownik może odwołać się do sądu, a kiedy to pracodawca może mieć roszczenia względem pracownika. ##baner## Jak można (...)
Jak pracownik dokonuje wypowiedzenia umowy o pracę – opinia prawna
Stan faktyczny W tej chwili jestem 35 dzień na zwolnieniu lekarskim. Od samego początku pracodawca kontrolował zasadność zwolnienia lekarskiego. Odbyła się nawet kontrola w ZUS-ie, na której zakwestionowano jedno ze zwolnień (od następnego dnia po kontroli kazano mi się stawić w pracy) ja (...)
Zatrudnianie cudzoziemców w 2018 r.
Podstawowe zasady zatrudniania cudzoziemców (oprócz obywateli państw UE, EOG i Szwajcarii) od 1 stycznia 2018 r. dla pracodawców Co się zmieniło? Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi: zawężenie do prac, które nie będą objęte zezwoleniem (...)
Czy można wypowiedzieć umowę o pracę "za całokształt"? - opinia prawna
Stan faktyczny Chcemy dać wypowiedzenie umowy o pracę (czas nieokreślony) jednemu z naszych pracowników, z zachowaniem terminu i wszelkich innych wymogów. Pracownik został już o tym nawet uprzedzony. Nie zgadza się jednak z uzasadnieniem tego wypowiedzenia. Negatywnie oceniamy (...)
Szczególna ochrona pracy kobiet zatrudnionych na umowę o pracę
Których prac nie może wykonywać żadna kobieta oraz kobieta w ciąży i w okresie karmienia? Przepisem stosowanym w odniesieniu do wszystkich kobiet jest zakaz zatrudniania ich przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla ich zdrowia. Do najważniejszych prac wzbronionych (...)
