Czy przyjęcie środków pieniężnych, w związku z przeznaczeniem ich na realizację zawarcia, w ramach (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 25 sierpnia 2009r. (data wpływu do Organu ? 28 sierpnia 2009r.), uzupełnionym w dniu 29 września 2009r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przyjęcia środków pieniężnych przekazanych w celu zawarcia umowy przedwstępnej kupna-sprzedaży - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 sierpnia 2009r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przyjęcia środków pieniężnych przekazanych w celu zawarcia umowy przedwstępnej kupna-sprzedaży.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych pismem z dnia 16 września 2009r. Znak: IBPB II/1/436-232/09/MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 29 września 2009r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 04 kwietnia 2008r. osoba fizyczna zamieszkała za granicą podpisała dokument pełnomocnictwa, w którym umocowała wnioskodawcę do zawarcia w jej imieniu umowy przedwstępnej zobowiązującej do zawarcia umowy kupna nieruchomości na jej rzecz lub przez nią osobiście. We wskazanym dokumencie udzielający pełnomocnictwa zaznaczył, że obejmuje ono wyłącznie zawarcie umowy przedwstępnej zobowiązującej do zawarcia umowy kupna nieruchomości o cechach i na warunkach, które zostaną ustalone w późniejszym terminie.

Dla realizacji powyżej opisanej czynności mocodawca wnioskodawcy zobowiązał się przekazać środki pieniężne w kwocie 290 000 USD przelewem na rachunek bankowy wnioskodawcy do dnia 30 kwietnia 2008r., z zastrzeżeniem możliwości żądania zwrotu tej kwoty w każdej chwili. Udzielający pełnomocnictwa zdecydował o takim sposobie działania, aby wnioskodawca mógł w sposób płynny przekazać tę kwotę w razie potrzeby na poczet umowy kupna, która miała zostać zawarta w wykonaniu umowy przedwstępnej, a także na pokrycie ewentualnych kosztów związanych z zawarciem umowy przedwstępnej. Zaznaczył jednak, że w wypadku, gdyby umowa taka nie została zawarta do dnia 31 grudnia 2008r. przekazane środki podlegać będą zwrotowi na rachunek wskazany przez mocodawcę. Za ewentualne dokonanie tych czynności na rzecz swojego mocodawcy wnioskodawca nie otrzymałby żadnego wynagrodzenia.

W związku powyższym zobowiązaniem, wnioskodawca podjął czynności zmierzające do jego realizacji. W oparciu o wytyczne uzgadniane na bieżąco rozpoczął poszukiwania oferty sprzedaży odpowiedniej nieruchomości. Po kilku miesiącach poszukiwań okazało się jednak, że nie udało mu się znaleźć odpowiedniej oferty, a ponadto proces dokonania zaplanowanej transakcji byłby niezwykle skomplikowany. Z tego względu mocodawca zażądał zwrotu części kwoty w lipcu 2008r., która to część została przez wnioskodawcę zwrócona, a następnie zażądał zwrotu pozostałej części we wrześniu 2008r., co także wnioskodawca uczynił. Z chwilą zwrotu pełnej sumy 290 000 USD doszło do wygaśnięcia udzielonego wnioskodawcy pełnomocnictwa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy na tle zarysowanego stanu faktycznego wskazana czynność może zostać zakwalifikowana przez organ podatkowy jako depozyt nieprawidłowy i co za tym idzie, czy zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powstanie obowiązek podatkowy...

Zdaniem wnioskodawcy, wskazana czynność nie realizuje przesłanek umowy przechowania w formie depozytu nieprawidłowego i nie rodzi obowiązku podatkowego. Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z regulacją przepisu art. 835 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) umowa depozytu nieprawidłowego, stanowi szczególną odmianę umowy przechowania, czyli umowy, w ramach której przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą przekazaną mu na przechowanie. Od wskazanej odróżnia ją jednak uprawnienie przechowawcy do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi co do gatunku.

Według wnioskodawcy, w zaistniałej sytuacji doszło, co prawda do przekazania pewnej sumy pieniędzy, jednakże bynajmniej nie w celu złożenia w depozycie, jako takim. Mocodawca wnioskodawcy przelał pieniądze na jego rachunek, aby wnioskodawca w odpowiednim momencie, który został wstępnie określony w pełnomocnictwie, przekazał te pieniądze w jego imieniu wskazanemu podmiotowi. Zdaniem wnioskodawcy, przekazanie konkretnej sumy pieniężnej na konto jakiejś osoby w celu ich dalszego przeniesienia (przelania) na rzecz określonych podmiotów jest, co do zasady niezgodne z konstrukcją umowy pożyczki, a co za tym idzie, również umowy depozytu nieprawidłowego.

W ocenie wnioskodawcy, podobnie nietrafne byłoby stwierdzenie, jakoby treść czynności wskazanych przez niego, upoważniała go do rozporządzania przekazanymi środkami pieniężnymi, co niewątpliwie przewiduje umowa depozytu nieprawidłowego. Wnioskodawca stwierdził, iż jak wskazuje treść art. 845 Kodeksu cywilnego do umowy depozytu nieprawidłowego stosuje się przepisy dotyczące pożyczki. Według wnioskodawcy należałoby więc wnioskować, że pojęcie ?rozporządzenia rzeczą? będzie w tym wypadku rozumiane zgodnie z ideą tej właśnie instytucji. Należy również mniemać, że z możliwością rozporządzenia wiąże się przede wszystkim przejście własności przedmiotu na depozytariusza niewłaściwego.

Zdaniem wnioskodawcy, nie powinno więc ulegać wątpliwości, że taki depozytariusz, rozporządzając przekazanymi środkami pieniężnymi, działa we własnym imieniu i na własny rachunek, a nie na rachunek składającego do depozytu. Oznacza to, że w takiej sytuacji osoba przyjmuje sumę w celu zadysponowania nią w określony sposób na swoją rzecz. Wydatkuje otrzymane środki w zamian za przysporzenie po swojej stronie.

W ocenie wnioskodawcy, w niniejszej sprawie doszło do przekazania środków, którymi jako tako wnioskodawca nie mógł rozporządzić, jego rola w tym przedsięwzięciu ograniczała się wyłącznie do ich przeniesienia w chwili ustalonej przez mocodawcę na wskazany przez niego podmiot. Transakcja dokonana przy użyciu wskazanej sumy była ponadto realizowana wyłącznie w imieniu i na rzecz mocodawcy.

Wnioskodawca podkreślił, że w wyniku tych operacji finansowych nie miał oraz faktycznie nie odniósł żadnej korzyści majątkowej. Wskazał iż, jak podnoszą komentatorzy ustawy, w depozycie nieprawidłowym cel gospodarczy występuje po obu stronach umowy. Wnioskodawca uważa, że opisany stosunek, który został nawiązany w wyniku udzielenia mu pełnomocnictwa przez mocodawcę, odpowiadał wyłącznie jego interesowi. Z tego względu, wnioskodawca nie miał możliwości rozporządzania przekazanymi środkami w obranym przez siebie celu.

Przez wzgląd na powyższe ? zdaniem wnioskodawcy ? należy przyjąć, iż z samego faktu przekazania podmiotowi upoważnionemu środków pieniężnych lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, nie wynika domniemanie zawiązania pomiędzy podmiotami stosunku depozytu nieprawidłowego. Według wnioskodawcy, dokonane czynności nie zawierają elementów istotnych dla depozytu nieprawidłowego, czy pożyczki. W jego ocenie, oznacza to, że opisana czynność polegająca na swego rodzaju powierzeniu środków pieniężnych, znajdując się poza zakresem art. 1 ust.1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał się na:

• wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 1977r. sygn. akt: II CR 204/77,
• postanowienie Podkarpackiego Urzędu Skarbowego z dnia 09 marca 2005r. Znak: PUS.V.436/01/05,
• poglądy prezentowane w literaturze prawniczej.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż w przedmiotowej sprawie ? jako, że czynność cywilnoprawna została dokonana w 2008r. - będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008r. Przepis art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) stanowi, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy depozytu nieprawidłowego.

Depozyt nieprawidłowy został uregulowany w art. 845 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Uznawany jest albo za odmianę zwykłej umowy przechowania, instytucję odrębną od umowy pożyczki, albo odrębny typ umowy nazwanej. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego ma obowiązek oddać taką samą ilość pieniędzy (rzeczy), ale niekoniecznie tę samą. Przyjmuje się, że dopuszczalne jest zawieranie umowy depozytu nieprawidłowego, gdy jej przedmiotem mają być papiery wartościowe.

Depozyt nieprawidłowy ma miejsce wtedy, gdy z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Do przyjęcia depozytu nieprawidłowego nie jest konieczne wyraźne zastrzeżenie tego w umowie, niemniej dla zastosowania art. 845 Kodeksu konieczne jest ustalenie, że przechowawca uprawniony został do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub rzeczami oznaczonymi co do gatunku. Upoważnienie do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi jest dla bytu umowy depozytu nieprawidłowego konieczne - sam fakt oddania na przechowanie pieniędzy nie tworzy bowiem jeszcze stosunku depozytu nieprawidłowego z prawem rozporządzania nimi.

Przechowawca ?nieprawidłowy? nabywa na własność przedmiot depozytu i może nim rozporządzać tak, jak w umowie pożyczki. Depozyt nieprawidłowy różni się jednak od pożyczki tym, że jest zawierany w interesie składającego. Nie można utożsamiać depozytu nieprawidłowego z pożyczką. Depozyt nieprawidłowy może być odpłatny lub nieodpłatny.

Zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

W związku z tym, że do zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego niezbędne jest wydanie przedmiotu umowy, aby zawarcie tej umowy miało miejsce na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedmiot umowy musi znaleźć się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a następnie tutaj zostać wydany osobie, która go bierze w depozyt.

Jeżeli przedmiot umowy znajduje się za granicą, a na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nastąpi jedynie złożenie oświadczeń woli, nie dochodzi do zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego przez co brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca na mocy pełnomocnictwa udzielonego mu przez osobę fizyczną został upoważniony do zawarcia w imieniu tej osoby umowy przedwstępnej zobowiązującej do zawarcia umowy kupna nieruchomości. Dla realizacji powyżej opisanej czynności wnioskodawca otrzymał od udzielającego mu pełnomocnictwa środki pieniężne przelewem na swój rachunek bankowy. Środki pieniężne zostały przekazane wnioskodawcy w celu wykorzystania ich w razie potrzeby na poczet umowy kupna - sprzedaży, która miała zostać zawarta w wykonaniu umowy przedwstępnej, a także na pokrycie ewentualnych kosztów związanych z zawarciem umowy przedwstępnej.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że zakres upoważnienia nałożonego na wnioskodawcę w związku z udzielonym mu pełnomocnictwem nie wskazuje na zawarcie umowy depozytu nieprawidłowego. Wnioskodawca, otrzymując od swego mocodawcy środki pieniężne na realizację zawarcia w jego imieniu umowy przedwstępnej zobowiązującej do zawarcia umowy nabycia nieruchomości, miał te środki do dyspozycji w ściśle wytyczonym celu i, co za tym idzie, nie mógł nimi dowolnie rozporządzać. Umowa wnioskodawcy zawarta z osobą przekazującą mu środki pieniężne przewidywała bowiem ze strony wnioskodawcy obowiązek przechowania powierzonych środków pieniężnych, z możliwością ich wykorzystania tylko na wskazane mu przez zlecającego czynności, dokonywane w imieniu i na rzecz zleceniodawcy. Przyjęcie przez wnioskodawcę środków pieniężnych w związku z przeznaczeniem ich na realizację określonej czynności, tj. umowy przedwstępnej zobowiązującej do zawarcia umowy nabycia nieruchomości, nie stanowi zatem przesłanki do zakwalifikowania tej czynności jako umowy depozytu nieprawidłowego powodującej powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec tego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę wyroku sądowego oraz postanowienia organu podatkowego należy stwierdzić, że orzeczenia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Odnosząc się do przytoczonych przez wnioskodawcę poglądów przedstawionych w literaturze prawniczej, wyjaśnia się, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny tych poglądów; jest zobowiązany do dokonania oceny stanowiska wnioskodawcy na podstawie obowiązujących przepisów prawa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie zaznacza się, że jeżeli stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.