Czy nieodpłatne (całkowicie) użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową (...)

UZASADNIENIE

W dniu 01 lutego 2010r. do tut. Biura wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych użyczenia nieruchomości.

W związku z brakami formalnymi wniosku, pismem z dnia 03 marca 2010r. Znak: IBPB II/2/415-122/10/MM wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 19 marca 2010r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 01 września 2008r. została zawarta umowa użyczenia na czas określony do dnia 30 listopada 2009r. pomiędzy osobami fizycznymi: wnioskodawcą, Panem A., Panem B. a Panią C. Celem użyczenia nieruchomości była działalność oświatowo-wychowawcza, przedszkole. Placówka prowadzona jest przez osobę fizyczną Panią C. Placówka działa na podstawie Wpisu do Ewidencji Szkół i Placówek Oświatowych wydanego przez Prezydenta Miasta. Umowa użyczenia pomiędzy użyczającymi a biorącą w użyczenie nie skutkowała żadnymi opłatami z tytułu zajęcia nieruchomości, działania przedszkola. Tym samym zgodnie z obowiązującym prawem podatkowym użyczający nie naliczał podatku z nieruchomości. Nieruchomość została użyczona bezpłatnie na działalność oświatowo-wychowawczą.

W uzupełnieniu wniosku wnioskodawca podał, iż przedmiotowa nieruchomość, która jest jego własnością, przez bardzo długi czas pozostawała pustostanem. Nie było chętnych, aby budynek został wynajęty. W grudniu 2007r. Pani C. zaproponowała wnioskodawcy odremontowanie nieruchomości i zaadoptowania pomieszczeń budynku na placówkę oświatowo-wychowawczą. Ostatecznie została podpisana umowa pomiędzy wnioskodawcą a Panią C. o rozpoczęciu prac remontowo-adaptacyjnych. Wnioskodawca podjął decyzję, że lepiej będzie aby nieruchomość była użytkowana i odrestaurowana, niżeli funkcjonowała jako pustostan i niszczała. Powyższa decyzja została sformułowana w formie umowy użyczenia pomiędzy wnioskodawcą a Panią C. Konsekwentnie w wyniku poniesienia bardzo wysokich kosztów remontowo-adaptacyjnych Pani C. nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu użytkowania nieruchomości. Tym samym wnioskodawca nie otrzymywał żadnych środków pieniężnych z tytułu użytkowania przez Panią C. budynku. Placówka oświatowo-wychowawcza, która powstała w budynku wnioskodawcy jest Placówką nadzorowaną przez Ministerstwo Oświaty, a Organem Prowadzącym jest Kurator Oświaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nieodpłatne (całkowicie) użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, nieodpłatne użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych. Przepisy prawa podatkowego w szczególności art. 710-719 Kodeksu cywilnego oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jasno określają sytuacje, w których możliwym jest zastosowanie umowy użyczenia dla celów oświatowych wychowawczych i dydaktycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Oceniając skutku podatkowe powstania przychodu w związku z odstąpieniem bezpłatnie nieruchomości na cele działalności oświatowo-wychowawczej, należy odnieść się do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008r. Bowiem z dniem 01 stycznia 2009r. zarówno artykuł 10 ust. 1 pkt 5 jak i art. 16 ww. ustawy, stanowiące o powyższym przychodzie, zostały uchylone ustawą z dnia 6 listopada 2008r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209 poz. 1316), Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że nieodpłatne użyczenie nieruchomości od 01 stycznia 2009r. nie powoduje powstania przychodu po stronie użyczającego bez względu na to komu i w jakim celu nieruchomość zostanie odstąpiona w bezpłatne używanie.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008r., źródłem przychodów podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych są nieruchomości lub ich części.

W myśl art. 16 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej uważa się wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Nie jest jednak przychodem wartość czynszowa lokali lub budynków mieszkalnych udostępnionych osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których stanowi ona nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1.

Z kolei z art. 16 ust.

2 wynika, że jeżeli właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny albo oddał bezpłatnie nieruchomość lub jej część do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zdrowotnej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym, nie ustala się wartości czynszowej tej nieruchomości lub części, a wydatki związane z nieruchomością nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.

Podsumowując, do końca 2008r. bezpłatne użyczenie nieruchomości na działalność oświatowo-wychowawczą nie spowoduje powstania przychodu po stronie użyczającego, ze względu na uregulowania art. 16 ust. 2 powołanej ustawy. Natomiast od 2009r. przychód z powyższego źródła nie powstanie z uwagi na uchylenie art. 16 ww. ustawy.

Na podstawie powyższych przepisów, stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym nieodpłatne użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy uznać za prawidłowe. Faktycznie bowiem oddanie nieruchomości pod działalność przedszkola i nie uzyskiwanie nic w zamian spełnia uregulowania zawarte w art. 16 ust. 2 ww. ustawy. W takiej sytuacji nie ustala się wartości czynszowej i nie powstaje źródło przychodu.

Jednakże w uzupełnieniu wniosku wnioskodawca wskazał, że Pani C. na własny koszt wykonała w nieruchomości wnioskodawcy bardzo kosztowny remont i w związku z tym nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu użytkowania nieruchomości. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie istnieje wątpliwość, czy zawarta pomiędzy stronami umowa użyczenia miała charakter bezpłatny.

Zgodnie bowiem z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa.

Istotą tej umowy jest jej bezpłatny charakter, co oznacza, że biorący w używanie nie ma obowiązku dokonywania żadnych świadczeń i opłat na rzecz dającego do bezpłatnego używania.

Jednak w myśl art. 713 biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia. Natomiast z art. 719 Kodeks cywilny wynika, m.in. że biorącemu do używania przysługuje roszczenie przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz.

Biorącego do używania można zatem obciążyć obowiązkiem regulowania zwykłych kosztów utrzymania rzeczy użyczonej, np. należnościami za różne postaci energii, wywóz nieczystości, zużycie wody, gazu, drobne remonty i konserwację przedmiotu użyczenia. Inne nakłady poniesione przez biorącego do używania podlegają zwrotowi.

Jeżeli więc wnioskodawca nie zwróci Pani C. poniesionych przez nią kosztów remontowo-adaptacyjnych, ponieważ Pani C. równocześnie nie dokonywała żadnych wpłat z tytułu użytkowania nieruchomości, to wówczas nie można uznać zawartej pomiędzy stronami umowy za nieodpłatne użyczenie nieruchomości lecz za umowę o odpłatne używanie nieruchomości.

W takiej sytuacji u wnioskodawcy powstał przychód, który należy zakwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tj. do przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze.

Przychodem, zgodnie z art. 11 ww. ustawy będzie wówczas wartość otrzymanych świadczeń w naturze, czyli wartość wykonanego przez Panią C. remontu, za który wnioskodawca nie zapłacił.

Jak wynika bowiem z art. 659 § 2 Kodeksu cywilnego, czynsz może być oznaczony w pieniądzu lub świadczeniach innego rodzaju. Czynsz ten niezależnie od formy w jakiej został określony i uregulowany stanowi przysporzenie majątkowe wynajmującego, a tym samym generuje przychód w rozumieniu podatkowym.

Przychód ten powstanie w zależności od momentu wykonania remontu. Jeżeli został wykonany przed zawarciem umowy tj. przed 01 września 2008r., przychód powstał w momencie jego wykonania. Remont wykonany po tej dacie będzie stanowił przychód powstały w momencie gdy nieruchomość znajdzie się ponownie we władaniu wnioskodawcy.

Reasumując, nieodpłatne użyczenie nieruchomości na cele związane z działalnością wychowawczo-oświatową nie powoduje powstanie po stronie użyczającego przychodu. W związku z powyższym stanowisko wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Jednakże należy pamiętać, że w przypadku gdy użyczenie nieruchomości nie ma charakteru nieodpłatnego to wystąpi przychód z tytułu najmu.

Do wniosku wnioskodawca dołączył dokumenty. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem. Z tej przyczyny treść załączonych dokumentów nie mogła podlegać analizie.

Należy także wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca dla wnioskodawcy, jako występującego z wnioskiem. Nie chroni natomiast pozostałych osób fizycznych, pomiędzy którymi zawarta zastała przedmiotowa umowa. Osoby te chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinny wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie i uiścić stosowne opłaty.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.