Możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowania określonego w decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju (...)

UZASADNIENIE

W dniu 21 stycznia 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odszkodowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy określonego w decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z dnia 03 marca 2011r. Znak: IBPBII/2/415-88/11/AK wezwano wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano w dniu 10 marca 2011r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W 1997r. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa sprzedała, należącą wówczas do matki wnioskodawcy, działkę o powierzchni 0,3 ha. Działka została sprzedana z naruszeniem prawa na rzecz osób trzecich.

Po śmierci matki wnioskodawca jako spadkobierca wystąpił z wnioskiem o odszkodowanie za ww. nieruchomość. Sprawa trwała 7 lat, aż w końcu Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi na podstawie decyzji przyznał wnioskodawcy odszkodowanie i polecił, iż należy się ono od Wojewody, ponieważ działka został sprzedana z naruszeniem prawa. Dopiero w dniu 15 grudnia 2010r. wnioskodawca dostał odszkodowanie w wysokości 24.700 zł. Odszkodowanie zostało wypłacone wnioskodawcy z tytułu szkód i strat. Na kwotę ww. odszkodowania składała się wyłącznie kwota odszkodowania, wyceniona przez rzeczoznawcę, bez odsetek. Jak wskazał wnioskodawca w części D.3. wniosku ORD-IN przedmiotowe odszkodowanie zostało przyznane na podstawie art. 156 § 1 i art. 160 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymane przez wnioskodawcę w dniu 15 grudnia 2010r. odszkodowanie może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, otrzymane przez niego odszkodowanie powinno korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, ponieważ działka została sprzedana z naruszeniem prawa.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W myśl art. 160 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kodeksu albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Natomiast zgodnie z art. 160 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego do odszkodowań stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu.

Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w ww. przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności, o czym stanowi art. 160 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Jednocześnie zgodnie z § 4 tego artykułu o odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w § 1 orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 albo stwierdził - w myśl art. 158 § 2 - że decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Przepis art. 160 został jednakże uchylony z dniem 01 września 2004r. przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie na mocy art. 5 ww. nowelizacji stosuje się go w tych sprawach, w których decyzja nieważnościową (art. 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego) stała się ostateczna przed dniem 01 września 2004r. Natomiast wydanie w tym trybie decyzji po tej dacie skutkuje objęciem wniosku odszkodowawczego regulacją art. 417#185; § 2 Kodeksu cywilnego, a zatem jego rozpoznanie następuje przed sądem powszechnym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawcy, jako spadkobiercy, przyznane zostało decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi odszkodowanie za nieruchomość przejętą z naruszeniem prawa.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, na który powołuje się wnioskodawca wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Przenosząc zatem powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że aby odszkodowanie lub zadośćuczynienie mogło korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podstawą jego wypłaty musi być wyrok lub ugoda sądowa, a ponadto nie może to być odszkodowanie lub zadośćuczynienie otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, czy też dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Tymczasem z wniosku jasno wynika, że podstawą przyznania wnioskodawcy odszkodowania za szkody i straty była decyzja administracyjna wydana przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, w której stwierdzono, że odszkodowanie należy się wnioskodawcy od Wojewody. Oznacza to zarazem, że wypłacone wnioskodawcy w dniu 15 grudnia 2010r. odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia na podstawie powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak zostało bowiem wskazane, dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania koniecznym jest, aby odszkodowanie wypłacone zostało na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Tym samym otrzymane przez wnioskodawcę odszkodowanie przyznane na podstawie decyzji administracyjnej Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie może korzystać z przedmiotowego zwolnienia, z uwagi na literalne wyłączenie wyżej powołane.

Zauważyć jednak należy, że w myśl w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Jak wynika z powyższego przepisu zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu kategorii odszkodowań.

W niniejszej sprawie istotne jest, że przepis art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, na podstawie którego orzeczono o odszkodowaniu jest przepisem, który określa zasady ustalania odszkodowania. Z wniosku nie wynika również, że zachodzi jakakolwiek przesłanka negatywna wskazana w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a)-g) ustawy. Skoro tak, to odszkodowanie wypłacone na podstawie art. 160 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, za poniesioną rzeczywistą szkodę z tytułu sprzedaży z naruszeniem prawa przejętej na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości gruntowej, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, wypłacone wnioskodawcy na podstawie przepisu art. 160 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w dniu 15 grudnia 2010r. odszkodowanie, określone decyzją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, a nie jak wskazał wnioskodawca art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy. Z tego powodu stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Do wniosku wnioskodawca dołączył decyzję Minitra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny dołączonych do wniosku dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.