Czy gmina jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu opłat pobieranych od właścicieli (...)

UZASADNIENIE

W dniu 31 lipca 2007r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania, czy gmina jest podatnikiem podatku od towarów usług z tytułu opłat pobieranych od właścicieli nieruchomości za zbieranie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Z kolei art. 6a ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.) stanowi, że rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, 3b i 4. Przejmując obowiązki, rada gminy ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych obowiązków. Opłata jest ustalana w sposób zryczałtowany za okresowe pozbywanie się określonej ilości wskazanego rodzaju odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych. Wysokość opłaty jest uzależniona od faktycznych kosztów ponoszonych przez gminę z tytułu zorganizowania i funkcjonowania systemu zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych.

Wnioskodawca wskazał, że w Gminie przeprowadzono referendum, w którym mieszkańcy zaakceptowali przejęcie przez Gminę obowiązków w zakresie pozbywania się zebranych z nieruchomości odpadów komunalnych. Po ważnie przeprowadzonym referendum Rada Gminy przejęła od właścicieli nieruchomości ww. obowiązki oraz ustaliła zryczałtowaną opłatę za okresowe pozbywanie się odpadów komunalnych, a także terminy wnoszenia opłat.

Zdaniem Podatnika problematyczna stała się sprawa podatku od towarów i usług od powyższych opłat.

Wedle artykułu 4(5) szóstej dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych ? wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) krajowe, regionalne i lokalne organy władzy i inne instytucje prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, które podejmują i transakcjami, które zawierają jako władze publiczne, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub inne płatności w związku z taką działalnością lub transakcjami. Jednakże jeżeli podejmują one taką działalność i dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tej działalności lub transakcji, w przypadku, gdy wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziłoby do znacznego zakłócenia konkurencji. W każdym przypadku organy te są uważane za podatników w związku z rodzajami działalności wymienionymi w załączniku D, chyba, że są prowadzone na tak niewielką skalę, iż są bez znaczenia. Ponadto wedle art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.) nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych Zobowiązanie gminy do utrzymania porządku i czystości wynika z wymienionego wcześniej art. 7 ustawy o samorządzie gminnym, co wypełnia przesłankę z ustawy o podatku od towarów i usług, dotyczącą czynności w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane. Z treści dyrektywy wynika, iż sam fakt działania jako władza publiczna powoduje, iż nie jest się podatnikiem podatku od towarów i usług, nawet jeżeli pobiera się opłaty związane z taką działalnością.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Gmina jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie opłat, pobieranych od właścicieli nieruchomości z tytułu zbierania powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych, ustalonych przez radę gminy w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym na podstawie art. 6a ustawy z dnia 13 września 1996r.o utrzymaniu czystości i porządku w gminach...

Zdaniem Wnioskodawcy Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie opłat, pobieranych od właścicieli nieruchomości z tytułu zbierania powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych, ustalonych przez radę gminy w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym na podstawie art. 6a ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza ? zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy ? obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednakże w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządy terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W oparciu o wyżej przytoczone przepisy należy stwierdzić, że Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego korzysta ze zwolnienia w zakresie wykonywanych zadań publicznych, nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywanych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast w zakresie pozostałych czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych Gmina jako osoba prawna podlega obowiązkowi podatkowemu na zasadach ogólnych (zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 2 ustawy).

Zatem w niniejszej sprawie istotne jest ustalenie czy zbieranie i usuwanie powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych należy do zadań własnych Gminy. Z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) wynika, iż do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują m.in. sprawy kanalizacji, usuwania, oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

Natomiast w myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 236, poz. 2008 ze zm.) obowiązek utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości ciąży na właścicielu nieruchomości. Wykonując ten obowiązek, właściciele nieruchomości są zobowiązani zgodnie z art. 6 cyt. ustawy do udokumentowania korzystania z usług wykonywanych przez zakład będący gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie usuwania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, poprzez okazanie takiej umowy i dowodów płacenia za takie usługi. Oznacza to, że właściciel może powierzyć usunięcie odpadów z terenu swojej nieruchomości uprawnionemu podmiotowi w drodze umowy bądź usuwać odpady ze swojej nieruchomości własnymi środkami bezpośrednio na składowisko komunalne.

Z kolei art. 6a cyt. ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach stanowi, że rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, 3b i 4. Przejmując obowiązki, rada gminy ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych obowiązków. Opłata ta jest ustalana w sposób zryczałtowany za okresowe pozbywanie się określonej ilości wskazanego rodzaju odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych. Wysokość opłaty jest uzależniona od faktycznych kosztów ponoszonych przez gminę z tytułu zorganizowania i funkcjonowania systemu zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych. Z przestawionego stanu faktycznego wynika, iż w Gminie przeprowadzono referendum, w którym mieszkańcy zaakceptowali przejęcie przez Gminę obowiązków w zakresie pozbywania się zebranych z nieruchomości odpadów komunalnych. Po ważnie przeprowadzonym referendum Rada Gminy przejęła od właścicieli nieruchomości ww. obowiązki oraz ustaliła zryczałtowaną opłatę za okresowe pozbywanie się odpadów komunalnych, a także terminy wnoszenia opłat.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż Gmina przejmując obowiązki właścicieli nieruchomości w trybie art. 6a cyt. ustawy przyjmuje je jako swoje zadania własne. Zatem mamy w tym przypadku do czynienia z wykonywaniem zadania publicznego, nałożonego przepisem prawa. Ponieważ Gmina wydaje w tej sprawie uchwałę, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, uchwała ta jako akt prawa miejscowego wiąże wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie Gminy, także tych, którzy w referendum byli odrębnego zdania. Nie dochodzi w tym przypadku do zawierania z właścicielami nieruchomości umów cywilnoprawnych. Właściciele na podstawie podjętej uchwały są zobowiązani do uiszczania Gminie opłat za wykonywanie przejętych obowiązków. Ta opłata jest ustalana w sposób zryczałtowany za okresowe pozbywanie się określonej ilości wskazanego rodzaju odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych. Wysokość opłaty jest uzależniona od faktycznych kosztów ponoszonych przez Gminę z tytułu zorganizowania i funkcjonowania systemu zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych.

Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny i prawny należy stwierdzić, iż Gmina w zakresie świadczenia ww. czynności tj. okresowego pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z nieruchomości właścicieli i pobierania z tego tytułu ryczałtowej opłaty, ustalonej w uchwale, jest podatnikiem podatku VAT, jednak jako że czynności te należą do zadań publicznych, nałożonych na Gminę odrębnymi przepisami, Gmina korzysta w tym zakresie ze zwolnienia, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 13 cyt. rozporządzenia. W konsekwencji powyższego za nieprawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, iż z tytułu pobierania przedmiotowych opłat Gmina nie jest podatnikiem podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.