Nabycie spadku po ojcu zmarłym w Wielkiej Brytanii w 1984 r.

UZASADNIENIE

W dniu 20 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W spadku po swoim ojcu, zamieszkałym na stałe w okresie powojennym w Wielkiej Brytanii, a zmarłym w dniu 17 listopada 1984 r. Wnioskodawczyni otrzymała połowę domu. W postępowanie spadkowe był zaangażowany Konsulat Generalny PRL w Londynie, który pismem z dnia 24 września 1985 r. poinformował Zainteresowaną o tym, że wypłata części spadku ??może być dokonana dopiero po sprzedaży domu, którego właścicielem połowy części był zmarły. W domu tym mieszka pani x, która jest właścicielką drugiej połowy i dom nie może być sprzedany, aż dopiero po jej śmierci??. W dniu 10 maja 2007 r. pani x zmarła. W związku z powyższym Wnioskodawczyni skontaktowała się drogą mailową z Konsulatem RP w Londynie. W dniu 20 lipca 2007 r. Zainteresowana otrzymała odpowiedź, że: ??w powyższej sprawie sugerujemy skontaktowanie się z miejscowym adwokatem (przykładowy wykaz znajduje się na stronie internetowej konsulatu)??. Wnioskodawczyni skorzystała z tej możliwości i przy pomocy polskojęzycznej kancelarii prawnej w Londynie uznano Jej prawo do spadku po ojcu. W konsekwencji ww. dom został sprzedany i po rozliczeniu wszystkich kosztów i podatków miejscowych Zainteresowana spodziewa się wpływu sumy spadkowej na swoje konto założone w Polsce.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w istniejącym, przedstawionym wyżej, stanie sprawy spadkowej, spadek po ojcu jest zwolniony z podatku od spadków i darowizn...

Zdaniem Wnioskodawczyni, należności pieniężne z tytułu spadku po ojcu są zwolnione z podatku od spadków i darowizn.

Spadek po ojcu został przyjęty w sposób zdefiniowany w art. 1012 Kodeksu cywilnego jako przyjęcie proste. Według obowiązującej w dacie śmierci ojca ustawy o podatku od spadków i darowizn z treści art. 4 ust. 1 pkt 6 wynika, że nabycie spadku otwartego za granicą było w przypadku Wnioskodawczyni zwolnione z podatku. Zgodnie zaś z treścią art. 56 ustawy o służbie zagranicznej ?prowadzenie z udziałem konsula postępowanie w sprawach spadkowych, wszczęte i niezakończone do dnia wejścia w życie, toczą się według przepisów dotychczasowych?.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) stanowi, że do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) ? w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. - podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej 'podatkiem', podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Z kolei na podstawie art. 2 ww. ustawy podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia ?spadek?, należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ? Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

W myśl przepisu art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem podlegającym przepisom prawa spadkowego. Natomiast spadek nabywa się na podstawie ustawy lub z testamentu (art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego).

Zgodnie z treścią art. 5 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Stosownie do art. 6 ust. 4 zd. 1 ww. ustawy, jeżeli jednak nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Natomiast według zapisu art. 17a ust. 1 ww. ustawy podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2 (obowiązek składania zeznań podatkowych nie dotyczy przypadków, w których podatek jest pobierany przez płatnika.), złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że 17 listopada 1984 r. zmarł, zamieszkały w Wielkiej Brytanii, ojciec Wnioskodawczyni. W spadku po nim Zainteresowana nabyła m.in. połowę nieruchomości. Jak Zainteresowana wskazuje w postępowanie spadkowe był zaangażowany Konsulat Generalny PRL w Londynie, który pismem z dnia 24 września 1985 r. poinformował Wnioskodawczynię, że wypłata części masy spadkowej może być dokonana dopiero po sprzedaży ww. nieruchomości. Sprzedaż przedmiotowej nieruchomości mogła nastąpić dopiero w 2007 r. po śmierci drugiego współwłaściciela.

W związku z powyższym powołując się na art. 4 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym w 1984 r. Wnioskodawczyni uważa, iż nabycie kolejnych składników majątkowych wchodzących w skład spadku po ojcu również korzysta z tego zwolnienia.

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207) w brzmieniu pierwotnym zwalnia się od podatku nabycie w drodze spadku otwartego za granicą własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeżeli:

1. należności zostały zrealizowane za pośrednictwem polskiego urzędu konsularnego,
2. należności zostały przekazane na rachunek spadkobiercy w kraju, w wypadku gdy w państwie spadkodawcy nie ma polskiego urzędu konsularnego.

Zauważyć jednak należy, że na podstawie art. 1 pkt 3 lit. a) tiret trzecie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 85, poz. 428) powyższy przepis został uchylony.

Natomiast z informacji dostępnych na oficjalnej stronie internetowej Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie wynika, że w świetle obowiązującego w Anglii i Walii prawa spadkowego w przypadku spadku, którego wartość przekracza 5 000 GBP należy sporządzić listę wszystkich składników masy spadkowej należących do osoby zmarłej, takich jak: nieruchomości, konta bankowe, polisy ubezpieczeniowe, akcje i udziały wraz z podaniem lokalizacji (adresów) tychże składników. Jednocześnie należy również określić, jakie długi pozostawiła osoba zmarła, włączając w to zaległe podatki, opłaty bieżące, długi hipoteczne, czynsze dzierżawne itp. W konsekwencji należy sporządzić zestawienie wszystkich składników i obciążeń spadkowych.

Ponadto w przypadku opisanym powyżej, tj. dotyczącym nabycia spadku o wartości powyżej 5 000 GBP, koniecznym jest uzyskanie z sądu (Probate Court) pozwolenia (upoważnienia) na zarządzanie masą spadkową (Grant of Representation).

Grant of Representation zawiera w sobie upoważnienie udzielane przez sąd (Probate Court) do zarządzania składnikami masy spadkowej.

W przypadku dziedziczenia ustawowego jest to tzw. Grant of Letters of Administration, natomiast jeżeli spadkodawca pozostawił testament, sąd przyznaje tzw. Grant of Probate, czyli dokument poświadczający autentyczność/ważność testamentu i przyznający wykonawcom testamentu prawo działania zgodnie z dyspozycjami zawartymi w testamencie.

Wniosek o przyznanie prawa zarządu spadkiem powinien być opłacony, złożony w sądzie osobiście, bądź za pośrednictwem adwokata. Nie można wniosku składać listownie. Wnioskodawca musi stawić się w sądzie na przesłuchanie, a przed podjęciem się obowiązków osoby reprezentującej spadek, musi złożyć oświadczenie pod przysięgą.

Należy również ustalić, jaki był domicyl spadkodawcy w chwili jego śmierci. Za domicyl uważa się miejsce, które zmarły uważał za miejsce swojego stałego zamieszkania, z którym czuł się silnie związany. Określenie domicylu spadkodawcy ma istotne znaczenie dla ustalenia porządku prawnego, według którego prowadzone będzie postępowanie spadkowe oraz rozdzielony zostanie spadek.

Należy przygotować także zeznanie podatkowe, poparte dokumentami i rachunkami, w celu opłacenia podatku od spadku. Jeżeli będzie należny podatek do zapłacenia, to trzeba go będzie uiścić jeszcze przed otrzymaniem prawa do zarządu spadkiem.

Dopiero po otrzymaniu Grantu, tj. prawa zarządu spadkiem można przystąpić do zbierania składników masy spadkowej. Wspomniany Grant jest dokumentem, który trzeba okazywać w bankach, ubezpieczalniach, urzędach rejestrowych itp., które na tej podstawie będą wypłacać pieniądze należne do spadku.

Kolejnym etapem postępowania jest obowiązek opłacenia w pierwszej kolejności wszelkich długów, które pozostawił spadkodawca. Zarządca spadku powinien również zamieścić ogłoszenie w 'Gazecie x' oraz w lokalnej prasie (odpowiedniej dla miejsca zamieszkania osoby zmarłej) informujące o poszukiwaniu wierzycieli.

Dopiero po opłaceniu wszystkich rachunków i podatków, pozostałe pieniądze można wypłacić uprawnionym spadkobiercom.

Po przeprowadzeniu wszystkich opisanych wyżej czynności spadek należy rozdzielić zgodnie z zapisem testamentu lub, jeżeli osoba zmarła nie pozostawiła testamentu, zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego.

Pieniądze ze spadku i inne aktywa administrator spadku lub wykonawca testamentu przechowuje w powiernictwie i jest zobowiązany do przekazania ich uprawnionym spadkobiercom. Jeżeli zostaną wypłacone nieuprawnionym osobom, stanowić to będzie złamanie zasady zaufania i naruszenie przepisów powiernictwa, za co można być pozwanym do sądu.

Zatem jak wynika z powyższego właścicielem masy spadkowej po śmierci spadkodawcy nie staje się spadkobierca, lecz wykonawca lub administrator spadku, który rozporządza nim do momentu przekazania go spadkobiercom. Zatem spadkobierca nie nabywa praw do spadku do momentu otrzymania od zarządcy całego swojego udziału w masie spadkowej.

W świetle powyższego wydaje się zatem zasadnym stwierdzenie, iż obowiązek w podatku od spadków i darowizn powstanie w przedmiotowym przypadku z chwilą otrzymania przez spadkobiercę całości masy spadkowej wraz z tytułem prawnym do spadku.

Reasumując, w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku znajdą zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r. W konsekwencji w dacie wpływu na konto bankowe Wnioskodawczyni całości środków pieniężnych z tytułu spadku po ojcu - powstanie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Zatem otrzymane należności pieniężne podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn w Polsce.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.