Wnioskodawczyni z tytułu nabycia spadku nie może skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 02.06.2008 r. (data wpływu 06.06.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia spadku przez członka rodziny zaliczanego do I grupy podatkowej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 06.06.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie nabycia spadku przez członka rodziny zaliczanego do I grupy podatkowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

10.11.2006 r. zmarła matka Wnioskodawczyni. 04.02.2008 r. Sąd Rejonowy w wydał postanowienie o nabyciu przez Wnioskodawczynię spadku po zmarłej matce. Wyrok uprawomocnił się 25.02.2008 r. W dniu 19.03.2008 r. Wnioskodawczyni złożyła w Urzędzie Skarbowym zgłoszenie on nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z1.

Po około dwóch tygodniach Wnioskodawczyni otrzymała pismo od st. komisarza skarbowego Urzędu Skarbowego, w którym to piśmie proszono Wnioskodawczynię o ponowne złożenie zeznania podatkowego o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem spadku po zmarłej Marii B. na formularzu SD-3.

W odpowiedzi na to Wnioskodawczyni skierowała pismo do Naczelnika Urzędu Skarbowego, w którym napisała, że nie podziela poglądu jego pracownika ? st. komisarza skarbowego, iż Wnioskodawczyni jest zobowiązana do złożenia zeznania podatkowego na formularzu SD-3 o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem spadku po zmarłej matce. Powołuje się przy tym na przepisy art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym powinna być zwolniona z podatku od spadku na podstawie art. 4 ust. 4 i art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Gwarantuje to Wnioskodawczyni również Konstytucja RP art. 217.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle istniejących i obowiązujących ustaw oraz przepisów Wnioskodawczyni ma prawo być zwolniona z podatku od spadków i darowizn. Kto konkretnie ma prawo skorzystać z okresu od 12 maja do 31 grudnia 2006 r. i być zwolnionym z podatku od spadków i darowizn...

Zdaniem wnioskodawcy:

Stanowisko Wnioskodawczyni jest następujące:

Matka Wnioskodawczyni zmarła 10.11.2006 r. W dniu 16.11.2006 r. wydana ustawa o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn i ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 3 ust. 2 ww. ustawy osoby wymienione w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha są zwolnieni od tego podatku od dnia 12 maja 20o06 r. Według Wnioskodawczyni ten przepis odnosi się do jej sytuacji, ponieważ w myśl art. 3 ust. 2 ww. ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. przepis art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn ma zastosowanie również do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 12 maja 2006 r.

Przywołany art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż zwolnienia określone w ust. 1 i w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia, nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terenie takiego państwa. Ten warunek Wnioskodawczyni spełniła w chwili nabycia spadku. Wnioskodawczyni spełniła również warunek określony w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. tj. zgłosiła nabycie własności rzeczy i praw majątkowych w stosownym terminie w urzędzie skarbowym. Tak więc Wnioskodawczyni spełniła wszelkie kryteria zawarte w dyspozycji przepisu art. 4 ust. 4 w związku z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawczyni uważa, że powinna być zwolniona z podatku od otrzymanego spadku. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 czerwca 1999 r. SK 12/98, OTK 1999/5/96 stwierdził, że zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym wszelkie obowiązki i uprawnienia podatnika nie mogą być domniemywane, ale wynikać wprost z przepisów rangi ustawowej. Z przepisów rangi ustawowej, tj. z ww. ustaw wynika wprost, że po 12 maja 2006 r. podatnicy w takiej sytuacji jak Wnioskodawczyni są zwolnieni od podatku od spadków i darowizn. Ponadto zgodnie z art. 217 konstytucji RP nakładanie podatków i innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje ustawy. I właśnie ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. w art. 3 ust. 2 wprost określiła zwolnienie z omawianego podatku od nabycia własności po 12 maja 2006 r.

Podsumowując, Wnioskodawczyni uważa, że w świetle ww. ustaw i przepisów ma prawo być zwolniona z podatku od spadku. Wnioskodawczynię utwierdzają w tym również pozytywne dla podatników wyroki niektórych sadów rozpatrujących podobne sprawy, np.

• WSA w Bydgoszczy sygn. akt ISA/BD 658/07

• WSA w Gliwicach sygn. akt ISA/GL 998/07
• orzecznictwo WSA w Bydgoszczy o preferencjach dla najbliższej rodziny
  
  

Wnioskodawczyni wierzy, że żyjemy w praworządnym kraju i że interpretacje przepisów prawa są zgodne z zasadami Trybunału Konstytucyjnego i Konstytucji RP a nie z wytycznymi Min. Finansów.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

W myśl art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia ?spadek?, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl przepisu art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Zgodnie z poglądami doktryny przedmiotu, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Określenie spadku następuje w drodze zastosowania czterech kryteriów: prawa i obowiązki mają charakter cywilnoprawny, majątkowy, nie są ściśle związane z osobą zmarłego, nie przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy osoby te są spadkobiercami.

Od dnia 01 stycznia 2007 r. wskutek nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn uległy zmianie zasady opodatkowania spadków i darowizn. Jednakże zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16.11.2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222 poz. 1629) do nabycia w drodze spadku własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie nowelizacji stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.

Zgodnie z treścią art. 922 Kodeksu cywilnego spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą śmierci przechodzą na następców prawnych. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem podlegającym przepisom prawa spadkowego.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142 poz. 1514 ze zm.) obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku. W przypadku, gdy nabycie nie zgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem (orzeczeniem Sądu) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia (art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn). Przy nabyciu w drodze dziedziczenia decydujące znaczenie będzie mieć data otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

W myśl art. 17a ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązana jest Pani do złożenia w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego właściwemu Naczelnikowi Urzędu Skarbowego zeznanie podatkowe (SD-3) o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych wg ustalonego wzoru, o którym mówi rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26.07.2006 r. w spawie zeznań podatkowych (Dz. U. Nr 139 poz. 988 oraz Dz. U. Nr 246 poz. 1800).

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczany jest nabywca. Zaliczenie do grupy podatkowej następuje wg osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe, w Pani przypadku jest to I grupa podatkowa.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) zmieniono zakres obowiązywania przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn wprowadzając m. in. zwolnienie od podatku nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez osoby najbliższe, t. j.: małżonka, zstępnych, wstępnych, rodzeństwo, ojczyma i macochę ? art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z przepisem przejściowym art. 4a ma zastosowanie do sytuacji, dla których nabycie nastąpiło po 01 stycznia 2007 r. (art. 3 ust. 1 cytowanej ustawy). Przepis art. 3 ustawy zmieniającej jest przepisem przejściowym, a zatem takim który reguluje stosunki prawne powstałe przed wejściem w życie nowych regulacji prawnych, których skutki prawne trwać będą również po ich wejściu w życie. Zatem przepisy ustawy zmieniającej nie regulują wpływu nowego przepisu art. 4a na stosunki powstałe pod działaniem ustawy przed zmianą. W przedmiotowej zaś sprawie nabycie nastąpiło pod działaniem ustawy przed zmianą.

Stosownie do treści art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Zwolnienia określone w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa. Powołany art. 4 ust. 4 odnosi się do zwolnień określonych w ust. 1 i w art. 4a, który został wprowadzony ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (art. 1 pkt 4) i wszedł w życie z dniem 01 stycznia 2007 r.

Biorąc pod uwagę przepisy art. 3 powoływanej ustawy z dnia 16 listopada 2006 r., które stanowią, iż do nabycia własności rzeczy, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, Wnioskodawca stwierdza, że w jego przypadku zastosowanie ma właśnie przepis ustępu 2. Stanowi on, że przepis art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu nadanym omawianą ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. (czyli z odniesieniem do omawianego art. 4a) ma zastosowanie również do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po dniu 12 maja 2006 r.

Zgodnie z zasadą, iż prawo nie działa wstecz ustawodawca nie może ustanawiać przepisów prawa, które wiązałyby skutki prawne ze zdarzeniami prawnymi mającymi miejsce w przeszłości. Norma prawna z zasady odnosi się do zdarzeń przyszłych i nie ma zastosowania do zdarzeń, które miały miejsce przed jej ustanowieniem. Prawo musi być bowiem przewidywalne i budzić zaufanie, a podmiot tego prawa musi mieć pewność, że w danej sytuacji postępuje zgodnie lub niezgodnie z obowiązującym prawem. Nowa ustawa nie powinna zmieniać ocen prawnych dokonanych pod rządem dawnego prawa. Zdarza się, że prawo dopuszcza retroaktywność przepisów, gdy zmiana prawa związana jest z koniecznością realizacji pewnych zasad, a jednocześnie realizacja tych zasad nie jest możliwa bez wstecznego działania prawa. Retroaktywność nie może jednak powodować zmian niekorzystnych dla podmiotów prawa.

Odstępstwo od powyższej zasady pełni omawiany art. 3 ust. 2 ustawy zmieniającej, wedle którego rozszerzony, z mocą wsteczną, został jedynie krąg podmiotów, do którego odnosi się stosowanie przepisów art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 21.04.2006 r. w sprawie zaniechania poboru podatku od spadków i darowizn od niektórych podatników (Dz. U. Nr 73, poz. 506) wprowadzone zostało zaniechanie poboru podatku od spadków i darowizn dla podatników posiadających obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) ? stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub mających miejsce zamieszkania na terytorium takiego państwa z tytułu nabycia rzeczy lub praw majątkowych określonych w art. 4 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Rozporządzenie obowiązywało do dnia 31.12.2006 r.

Tego rodzaju wsteczne działanie prawa pozwala na skorzystanie ze zwolnień i ulg podatkowych, wyłącznie w zakresie w jakim obowiązywały do 31 grudnia 2006 r. - podatnikom, którzy nabyli majątek w okresie po 12 maja 2006 r. do 31 grudnia 2006 r. i byli wymienieni w powyższym rozporządzeniu Ministra Finansów, które wygasło z dniem 31.12.2006 r.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że nabycie w drodze dziedziczenia po osobie zmarłej 10.11.2006 r. opodatkowane będzie według zasad określonych ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, przed zmianami dokonanymi ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Należy ponadto wskazać, iż w wyroku z dnia 12 czerwca 2008 r. sygn. akt II FSK 606/08 Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd taki, jaki przyjęto przez organ podatkowy w niniejszej interpretacji.

Reasumując stwierdza się, iż Wnioskodawczyni z tytułu nabycia spadku nie może skorzystać ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ matka zmarła w 2006 r., a więc będą miały tu zastosowanie przepisy w brzmieniu obowiązującym przed 01 stycznia 2007 r. Ponadto nadmienia się, że przepisy prawa pozwalają na skorzystanie ze zwolnień i ulg podatkowych po 12 maja 2006 r. do 31 grudnia 2006 r. zawartych w ustawie o podatku od spadków i darowizn osobom wymienionym w art. 4 ust. 4 ww. ustawy, ale te osoby mogły wyłącznie korzystać z tych zwolnień, które były przewidziane w przepisach obowiązujących przed 01 stycznia 2007 roku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Na podstawie art. 165 § 7 Ordynacji podatkowej w przypadku złożenia zeznania podatkowego przez podatników podatku od spadków i darowizn za datę wszczęcia postępowania przyjmuje się datę złożenia zeznania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.