Czy suma pieniężna wypłacona przez Wnioskodawcę ubezpieczycielowi kontrahenta tytułem zadośćuczynienia (...)

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2011 r. (data wpływu 10 listopada 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconego ubezpieczycielowi roszczenia regresowego ? jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconego ubezpieczycielowi roszczenia regresowego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, której przedmiotem jest transport drogowy towarów. Wnioskodawcę oraz firmę spedycyjną łączyła umowa ramowa w przedmiocie międzynarodowego przewozu drogowego artykułów żywnościowych w ramach Konwencji o umowie międzynarodowej przewozu drogowego towarów (CMR). W ramach wskazanej wyżej umowy spedytor zlecił Wnioskodawcy wykonanie przewozu 12 ton sera z Holandii do Polski.

Wnioskodawca wykonanie przedmiotowej usługi zlecił podwykonawcy w rozumieniu art. 3 CMR. Na dzień przed ustalonym terminem podstawienia pojazdu do przewozu towaru, podwykonawca oświadczył Wnioskodawcy, że rezygnuje z wykonania przedmiotowego zlecenia.

Wnioskodawca, nie będąc w stanie zrealizować zlecenia przy pomocy własnego taboru samochodowego, rozpoczął poszukiwania innego podwykonawcy, który mógłby się podjąć realizacji ww. usługi. Działanie to podyktowane było celem osiągnięcia przychodów w postaci wynagrodzenia za przyjęte zlecenie oraz uniknięcia zapłaty kar umownych związanych z ewentualnym opóźnieniem w wykonaniu bądź też niewykonaniem zobowiązania. Ostatecznie wykonanie zlecenia zostało powierzone innemu podwykonawcy.

Podwykonawca, bez wiedzy Wnioskodawcy zlecił dalszemu wykonawcy przewóz przedmiotowego towaru. Towar został odebrany przez tego ostatniego z miejsca załadunku w Holandii, lecz nie dotarł do odbiorcy w Polsce. W toku czynności podjętych po uzyskaniu od spedytora informacji, że towar nie dotarł na miejsce przeznaczenia okazało się, że podwykonawca, któremu Wnioskodawca zlecił transport podszył się pod istniejącą rzeczywiście firmę transportową.

Wnioskodawca zawiadomił o zdarzeniu stosowne organy ścigania. Po kilku tygodniach od zdarzenia policja przekazała Wnioskodawcy informację, iż część zaginionego towaru została odnaleziona, jednakże został on przetopiony. Postępowanie karne w tej sprawie jest w toku. Ostatecznie Wnioskodawca nie wykonał umowy.

Spedytor, z którym łączyła Wnioskodawcę umowa ramowa objęty był ochroną ubezpieczeniową. Po zgłoszeniu przez Niego szkody (utrata ładunku) ubezpieczycielowi i wypłacie odszkodowania, ubezpieczyciel wystąpił z roszczeniem regresowym w stosunku do Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy suma pieniężna wypłacona przez Wnioskodawcę ubezpieczycielowi kontrahenta tytułem zadośćuczynienia roszczeniu regresowemu przysługującemu ubezpieczycielowi na podstawie art. 828 Kodeksu cywilnego (przejście z mocy prawa roszczenia o naprawienie szkody przysługującego ubezpieczonemu przeciw osobie trzeciej, na skutek wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela odszkodowania na rzecz ubezpieczającego) stanowi koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? w sytuacji, w której szkoda (utrata towaru) została wywołana działaniem podwykonawcy, który uzyskał od Wnioskodawcy zlecenie podszywając się pod istniejące przedsiębiorstwo transportowe?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowej sytuacji kwota wypłacona ubezpieczycielowi stanowi koszt uzyskania przychodu, w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kwalifikując dany wydatek jako koszt uzyskania przychodu należy najpierw ocenić czy nie został on wyłączony z kosztów podatkowych na mocy art. 23 ww. ustawy, a następnie ustalić czy spełnia on przesłankę ogólną wyrażoną w przepisie art. 22 ust. 1 ustawy, tj. czy został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie uważa się za koszt uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Przepis ten wyraźnie mówi o wadach ?wykonanych usług?. Wykładnia językowa tego przepisu jednoznacznie, zatem przesądza, że wskazane wyłączenie może znaleźć zastosowanie jedynie w przypadku choćby częściowego wykonania usługi, a poza hipotezą normy wyrażonej w art. 23 ww. ustawy, znajdują się odszkodowania wypłacone w związku z niewykonaniem usługi. Stanowisko to potwierdzają: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 lutego 2010 r. (IBPB1/1/415-911/09/BK), interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2011 r. (IPPB3/423-455/11-2/PK1. Tym samym odszkodowanie wypłacone przez Wnioskodawcę ubezpieczycielowi kontrahenta nie stanowi wydatku wyłączonego z kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy.

Zlecenie przez Wnioskodawcę podwykonawcy wykonania usługi przewozu towarów nastąpiło w celu osiągnięcia przychodów z tytułu zlecenia na tenże przewóz udzielonego mu przez spedytora, z którym Wnioskodawcę łączyła umowa ramowa - przy braku możliwości wykonania przedmiotowej usługi za pomocą własnego taboru samochodowego. Wnioskodawca dochował przy tym należytej staranności - przed udzieleniem zlecenia podwykonawca okazał Wnioskodawcy zaświadczenie z rejestru REGON, zaświadczenie o wpisie do EDG oraz ważną licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego. W świetle przedstawionych dokumentów brak było jakichkolwiek przesłanek do poddawania w wątpliwość tożsamości przedsiębiorcy - podwykonawcy.

Wnioskodawca nie posiadał informacji o zleceniu - przez podwykonawcę, z którym zawarł umowę - wykonania przedmiotowej usługi przewozu dalszemu podwykonawcy.

Po otrzymaniu informacji o niewykonaniu usługi transportu Wnioskodawca podjął niezbędne działania zmierzające do wyjaśnienia tej sytuacji, jak również - gdy okazało się że podwykonawca, któremu zlecił transport, podszył się pod istniejącą firmę transportową - niezwłocznie zgłosił zdarzenie właściwym organom ścigania.

Wnioskodawca jest obowiązany do zapłaty równowartości wypłaconego odszkodowania. Obowiązek zapłaty powstał w efekcie działania (zlecenie wykonania przewozu podwykonawcy) podjętego w celu osiągnięcia przychodu (wynagrodzenie z tytułu umowy łączącej Wnioskodawcę ze spedytorem oraz uniknięcie kar umownych) i jednocześnie szkoda spowodowana została niezależnie od Wnioskodawcy (działanie podmiotu trzeciego wypełniające ustawowe znamiona przestępstwa określonego w art. 286 kk), który dochował przy tym należytej staranności, to między wydatkiem w postaci zapłaty odszkodowania, a działaniem w celu osiągnięcia przychodu zachodzi związek przyczynowy niezbędny do uznania tego wydatku za koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy zapłata równowartości wypłaconego odszkodowania ubezpieczycielowi kontrahenta może być zatem uznana - w wyżej wskazanych okolicznościach - za koszt uzyskania przychodu. Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Lesznie z dnia 2 lutego 2010 r. (ILPB/415-1288/09-2/IM).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

W powołanym wyżej przepisie ustawodawca nie podaje enumeratywnie, jakie konkretne wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Wskazuje jedynie, że aby określony koszt mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Zwrot ?w celu? użyty w ww. przepisie oznacza, że aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, poniesienie wydatku musi mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, ewentualnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. W przypadku źródła przychodów, jakim jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej można przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

Należy podkreślić, że o tym co jest celowe i potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a nie organ podatkowy. Na podatniku spoczywa zatem obowiązek wykazania związku poniesionych kosztów z działalnością gospodarczą oraz okoliczności, iż ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów, zwłaszcza w sytuacji wystąpienia sporu w tej kwestii.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca ? jako przewoźnik - zawarł z firmą spedycyjną umowę przewozu 12 ton sera z Holandii do Polski. Wnioskodawca wykonanie usługi zlecił podwykonawcy. Na dzień przed wykonaniem usługi, podwykonawca rezygnował z wykonania zlecenia. Ostatecznie wykonanie zlecenia zostało powierzone innemu podwykonawcy. Podwykonawca, bez wiedzy Wnioskodawcy zlecił dalszemu wykonawcy przewóz towaru. Towar został odebrany przez tego ostatniego z miejsca załadunku w Holandii, lecz nie dotarł do odbiorcy w Polsce. W toku podjętych czynności okazało się, że podwykonawca, któremu zlecono transport podszył się pod istniejącą rzeczywiście firmę transportową. Po kilku tygodniach Wnioskodawca uzyskał informację, iż część zaginionego towaru została odnaleziona, jednakże został on przetopiony. Ostatecznie Wnioskodawca nie wykonał umowy. Spedytor, z którym łączyła Wnioskodawcę umowa ramowa objęty był ochroną ubezpieczeniową. Po zgłoszeniu przez niego szkody (utrata ładunku) ubezpieczycielowi i wypłacie odszkodowania, ubezpieczyciel wystąpił z roszczeniem regresowym w stosunku do Wnioskodawcy.

Analizując przedstawiony stan faktyczny oraz przytoczony powyżej art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy uznać, iż skoro z przepisu tego wynika, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, to zapłata roszczenia regresowego na rzecz ubezpieczyciela nie mieści się w jego dyspozycji. Wypłata roszczenia regresowego nie pozostaje w związku przyczynowym z przychodem, lecz wręcz przeciwnie, łączy się z negatywnymi dla strony konsekwencjami finansowymi. Wydatek ten nie został poniesiony również w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, bowiem został on poniesiony w celu uwolnienia się od odpowiedzialności względem ubezpieczyciela, nie zaś w efekcie działania podjętego w celu ochrony źródła przychodu.

Stosownie do norm art. 774 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz.93 ze zm.), przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy. Usługi przewoźnika nie obejmują samego tylko działania, ale również jego rezultat.

Art. 789 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przewoźnik może oddać przesyłkę do przewozu innemu przewoźnikowi na całą przestrzeń przewozu lub jej część, jednakże ponosi odpowiedzialność za czynności dalszych przewoźników jak za swoje własne czynności.

W obrocie gospodarczym występują przypadki, w których strona zmuszona jest do zapłaty różnego rodzaju zobowiązań lub odszkodowań. Jest to kwestia ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podmiot prowadzący działalność gospodarczą musi przyjąć na siebie również ryzyko wynikające z możliwych negatywnych konsekwencji zdarzeń zaistniałych w toku prowadzenia działalności, również takich jak niewykonanie usługi spowodowane działaniem osób trzecich. Tego ryzyka nie można przenosić przy użyciu przepisów podatkowych na Skarb Państwa. W świetle cytowanych przepisów Kodeksu cywilnego Wnioskodawca nie może skutecznie powoływać się na fakt, że niewykonanie usługi spowodowane było tym, iż podwykonawca, któremu zlecono transport podszył się pod istniejącą firmę transportową.

Dodatkowo należy podkreślić, iż uznanie roszczenia regresowego można potraktować jako przyznanie się do winy.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż oceniając charakter wydatku poniesionego przez Wnioskodawcę na rzecz ubezpieczyciela nie można wykazać związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy jego poniesieniem, a uzyskaniem przez Wnioskodawcę przychodu, względnie zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Takiego związku nie wykazał też Wnioskodawca w treści złożonego wniosku. Celem zapłaty przedmiotowej kwoty nie jest bowiem uzyskanie przychodu (zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodu), lecz zwolnienie się Wnioskodawcy z zobowiązania wobec ubezpieczyciela z tytułu roszczenia regresowego.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, tutejszy organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.