Czy w związku wyrokiem ustanawiającym od dnia 1 stycznia 2005 r. rozdzielność majątkową Wnioskodawczyni (...)

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2007 r. (data wpływu 12 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną ? jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 listopada 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni dokonała wspólnie z mężem wspólnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. i 2006 r., zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Wyrokiem sądu z dnia 19 czerwca 2007 r. nastąpiło rozwiązanie jej małżeństwa, natomiast wyrokiem z dnia 13 września 2007 r. orzeczono rozdzielność majątkową z datą od 1 stycznia 2005 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku wyrokiem ustanawiającym od dnia 1 stycznia 2005 r. rozdzielność majątkową Wnioskodawczyni jest zobowiązana do korekty podatku dochodowego za 2005 r. i 2006 r....

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest ona zobowiązana do sporządzenia korekty zeznań rocznych za lata 2005 i 2006. Na poparcie swojego stanowiska Podatniczka przytoczyła przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.). Jej zdaniem ma tu zastosowanie art. 21 § 1 pkt 1 cytowanej ustawy, w myśl którego zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania, a skoro w przepisach brak jest uregulowania sytuacji zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej, od którego uzależniono by powstanie zobowiązania podatkowego, a tym samym obowiązku złożenia korekty zeznania rocznego. Nadto, w opinii Wnioskodawczyni, wykazana w zeznaniu rocznym wysokość zobowiązania podatkowego była zgodna z danymi zawartymi w deklaracji i ze stanem faktycznym (zgodnie z art. 21 § 5 ww. ustawy). Co więcej nie występuje zaległość podatkowa, gdyż podatek został zapłacony w terminie płatności, a nadpłata wykazana w deklaracji była należna i zgodna z przepisami podatkowymi (art. 51 § 1, 52 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej). Ostatecznie ? zdaniem Podatniczki ? zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek jego zapłaty z uwagi na fakt, że rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd po rozliczeniu i zapłaceniu podatku dochodowego. Zatem ww. zobowiązanie nie występuje, w związku z czym Wnioskodawczyni nie powinna dokonywać korekty podatku za lata 2005 i 2006.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zasadą prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, wyrażoną w przepisie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), jest podleganie każdego z małżonków odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Jednakże na zasadach określonych w ustępie 2 i 3 cytowanego artykułu mogą oni podlegać łącznemu opodatkowaniu, wtedy podatek określa się w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany. Wyjątki uniemożliwiające łączne opodatkowanie małżonków zostały uszczegółowione w przepisie art. 6 ust. 8 cytowanej ustawy, w myśl którego tenże sposób opodatkowania nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (stosownie do ust. 9 tegoż artykułu ww. zasada nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w cytowanej ustawie o podatku tonażowym).

Zatem warunkiem skorzystania z tego preferencyjnego opodatkowania jest łączne spełnienie wszystkich określonych tym przepisem warunków, a mianowicie małżonkowie winni:

• mieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

• podlegać obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy),

• być małżeństwem ze wspólnością majątkową przez cały rok podatkowy,

• złożyć wniosek o taki sposób opodatkowania wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym.

Należy przy tym stwierdzić, że wspólne opodatkowanie jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem małżonków. Nadto, zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, małżonkowie składają wniosek o wspólne opodatkowanie w rocznym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (straty), według ustalonego wzoru w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku, przy czym ustawa nie przewiduje możliwości złożenia wniosku o łączne opodatkowanie w innym czasie i formie (co znalazło również potwierdzenie w orzecznictwie sądowym).

Natomiast w kwestii skutków złożenia przez małżonków wniosku o wspólne opodatkowanie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzając iż wniosek obojga małżonków wywołuje skutki, które może odwrócić tylko ich rozłączne opodatkowanie w drodze decyzji wydanej w trybie art. 45 ust. 6 cytowanej ustawy i tylko z tej przyczyny, iż nie spełnili oni przepisanych warunków do łącznego opodatkowania. Konsekwencją powyższego jest trwałość łącznego opodatkowania małżonków za dany rok podatkowy, choćby sama wysokość należnego od nich podatku została określona w innej wysokości niż zeznana, z powodu ustalenia innej podstawy opodatkowania - dochodu i odliczeń od dochodu (wyrok NSA z dnia 24 czerwca 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 620/96, ONSA 1999, nr 1, poz. 37). W innym z wyroków NSA zwrócono uwagę na to, że nie jest możliwe wycofanie złożonej (wspólnie) przez małżonków deklaracji podatkowej i żądanie dokonania innego sposobu opodatkowania, nawet w wypadku późniejszego ustania związku małżeńskiego (wyrok NSA z dnia 16 grudnia 1998 r., sygn. akt III SA 978/97, Lex nr 36907).

Jak wynika z przytoczonego stanu faktycznego Podatniczka dokonała wraz ze swoim współmałżonkiem wspólnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2005 r. i 2006 r. Natomiast w 2007 r. zapadły dwa orzeczenia sądowe: o rozwiązaniu małżeństwa poprzez rozwód i drugi ? o zniesieniu wspólności małżeńskiej z datą od dnia 1 stycznia 2005 r.

Sądowe zniesienie wspólności ustawowej małżeńskiej nastąpiło na podstawie art. 52 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 ze zm.), w myśl którego każdy z małżonków może ? z ważnych powodów ? żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej (§ 1). W tej sytuacji rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia, jednakże w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu (§ 2). Podkreślić również należy, iż w latach 2005 ? 2006 Podatniczka i jej mąż spełniali przesłanki do wystąpienia z wnioskiem o łączne opodatkowanie. W tym czasie istniała bowiem miedzy nimi majątkowa wspólność małżeńska. Orzeczenie sądu wprawdzie wywiera skutki z datą wsteczną, jednakże składając zeznania w tych latach nie mieli Państwo świadomości istnienia miedzy nimi rozdzielności majątkowej ? pozostawali w ustawowej wspólności. W dacie składania wspólnych zeznań spełniali zatem ten warunek łącznego rozliczenia.

Reasumując, uzyskanie orzeczenia sadowego o ustanowieniu rozdzielności majątkowej z datą wsteczną nie powoduje ? po stronie Wnioskodawczyni ? obowiązku złożenia korekty zeznań rocznych za lata 2005-2006.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Informuje się, że w razie złożenia przez Wnioskodawczynię fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz, że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej ? niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.