Kiedy i w jaki sposób likwidator spółki może zrezygnować z funkcji - opinia prawna

Stan faktyczny

Jestem likwidatorem spółki z o.o.. Urząd Skarbowy egzekwuje ode mnie obowiązki likwidatora, których wykonać nie mogę z następujących względów:

• jedyny udziałowiec w osobie zagranicznej zerwał wszelkie kontakty i na słowne i pisemne wezwania nie reaguje,

• spółka w likwidacji nie ma żadnych środków na dalsze czynności likwidacyjne (magazynowanie dokumentów, wynagrodzenia i inne),

• nie ma dostępu do większości dokumentacji spółki, które częściowo ukradziono (dochodzenie w tej sprawie zostało umorzone),

  

• spółka zaniechała wszelkiej działalności od 2000 roku,

• od 4 lat mimo moich monitów nie odbywają się żadne zgromadzenia wspólników ani nie są zatwierdzane bilanse,

• wniosek o upadłość został oddalony z uwagi na brak środków na koszty takiego postępowania,

• od rozpoczęcia działalności likwidacyjnej do dnia dzisiejszego nie otrzymałem żadnego wynagrodzenia,

• nie posiadam żadnych możliwości wypełniania swoich obowiązków przy obecnym stanie działalności spółki.

Wobec powyższego czy mogę złożyć wniosek do Sądu Rejonowego o odwołanie mnie przez Sąd z tej funkcji wskutek zaistnienia takich powodów? Jeżeli należałoby dokonać innych czynności, to proszę o wyczerpującą odpowiedź?

Opinia prawna

W przedstawionym stanie faktycznym brak jest informacji, czy funkcję likwidatora sprawuje Pan z mocy zajmowanej dotychczas funkcji członka zarządu spółki czy też na funkcję likwidatora został Pan wyznaczony przez sąd. Wskazane przez Pana okoliczności uniemożliwiają Panu rzeczywiste i sprawne wykonywanie funkcji likwidatora. Zgodnie z art. 280 kodeksu spółek handlowych, do likwidatorów stosuje się przepisy kodeksu dotyczące członków zarządu, chyba że przepisy Rozdziału 6 (Tytułu III Działu I - dotyczące spółki z ograniczona odpowiedzialnością) stanowią inaczej.

W związku z powyższym, widząc brak jakiejkolwiek współpracy ze strony jedynego udziałowca spółki może Pan złożyć rezygnację ze sprawowanej funkcji, zgodnie z art. 202 § 4 kodeksu spółka handlowych.

Rezygnacja powinna być złożona odpowiednio - na ręce rady nadzorczej - jeżeli taka istnieje lub pełnomocnika jedynego udziałowca - jeżeli został ustanowiony. Jeżeli żaden z powyższych podmiotów nie został ustanowiony - bezpośrednio na ręce jedynego udziałowca, gdy został Pan likwidatorem z racji zajmowania dotychczas funkcji członka zarządu w tej spółce albo na ręce sądu, który ustanowił Pana likwidatorem, gdy funkcję likwidatora powierzył Panu sąd). Rezygnacja powinna mieć swe uzasadnienie. W analizowanym przypadku uzasadnieniem może być fakt braku całkowitej współpracy z jedynym udziałowcem, niewypłacanie wynagrodzenia i brak możliwości przeprowadzenia czynności likwidacyjnych. Uzasadnienie rezygnacji jest istotne z uwagi na odpowiednie stosowanie do likwidatora przepisów kodeksu cywilnego o wypowiedzeniu umowy zlecenia przez przyjmującego zlecenie.

Zgodnie z tymi przepisami, tj. z art. 746 kodeksu cywilnego, przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie, jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Jak wynika z powyższego, skutki wypowiedzenia zlecenia przez przyjmującego zlecenie (a więc odpowiednio, skutki rezygnacji likwidatora z tej funkcji) uzależnione są od tego, czy zlecenie było odpłatne (tj. czy likwidator otrzymywał z racji pełnionej funkcji wynagrodzenie - lub według umowy - wynagrodzenie to jest mu należne) oraz od tego, czy rezygnacja nastąpiła z ważnych powodów. Pełnienie funkcji likwidatora nie zawsze wiąże się z odpłatnością, jednakże jak sam Pan wskazał w przedstawionym stanie faktycznym, wynagrodzenie - choć należne - nie jest Panu wypłacane. Należy więc uznać, że pełni Pan swą funkcję odpłatnie. Wobec tego należy wyjaśnić, że wypowiedzenie zlecenia (odpowiednio - rezygnacja z funkcji likwidatora) może nastąpić w każdym czasie. Jeżeli jednak wypowiedzenie (rezygnacja) nastąpią bez ważnych powodów, wypowiadający zlecenie musi liczyć się z obowiązkiem naprawienia ewentualnej szkody wynikającej ze złożonego wypowiedzenia (rezygnacji). Gdy zlecenie (pełnienie funkcji likwidatora) jest odpłatne, a wypowiedzenie (rezygnacja) następuje z ważnych powodów, wypowiadający nie musi liczyć się z obowiązkiem zapłaty odszkodowania. 

Przepisy kodeksu cywilnego nie precyzują pojęcia ważnych powodów.

Ocena, czy przyczyna złożenia wypowiedzenia musi być oceniania in concreto, w każdym przypadku oddzielnie. Przykładowo, za Komentarzem do kodeksu cywilnego t. II pod redakcją K. Pietrzykowskiego można wskazać, że powodami takimi mogą być „choroba strony wypowiadającej, zmiana sytuacji życiowej, zmiana miejsca zamieszkania, nieotrzymanie zaliczki, uargumentowana utrata zaufania” (L. Ogiegło w powołanym komentarzu, Warszawa 2003, s. 374). Należy ponadto podkreślić, że wypowiedzenie, a więc także rezygnacja z funkcji likwidatora, może nastąpić w każdym czasie, a więc bez zachowania okresu wypowiedzenia.

W analizowanym przypadku ważne powody zachodzą w postaci braku możliwości efektywnego wykonywania czynności likwidacyjnych oraz brak zapłaty za pełnioną funkcję. Proszę pamiętać o zachowaniu formy pisemnej przy składaniu rezygnacji oraz o zachowaniu dowodu nadania pisma zawierającego rezygnację.