Opodatkowanie stron umowy leasingu

Leasing w ustawach podatkowych.

Ustawy o podatkach dochodowych określają podatkowe skutki umowy leasingu. W myśl przepisów podatkowych zakres pojęcia leasingu jest szeroki – obejmuje nie tylko umowę nazwaną uregulowaną w kodeksie cywilnym, ale także każdą inną umowę, na mocy której jedna ze stron, zwana dalej "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie, zwanej dalej "korzystającym", podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty.

W ustawach o podatku dochodowym wyróżnione są, choć nie wprost, dwa rodzaje leasingu: operacyjny i finansowy. W obu przypadkach zasady opodatkowania różnią się znacznie, dlatego też przy analizie przepisów dotyczących leasingu koniecznym jest rozdzielenie obu rodzajów. Warto też na wstępie podkreślić, iż jednym ze szczególnie istotnych kryteriów decydujących o zasadach opodatkowania leasingu jest czas umowy. Jeżeli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony, do opodatkowania stron umowy stosuje się przepisy dla najmu lub dzierżawy. Można więc pokusić się o twierdzenie, że ustawy o podatkach dochodowych utożsamiają leasing na czas nieoznaczony z najmem lub dzierżawą, albo dokładniej – czynności te pociągają dla stron umowy identyczne skutki podatkowe.

Analogicznie jak w przypadku umowy leasingu zawartej na czas nieoznaczony sprawa wygląda w odniesieniu do umowy leasingu zawartej na czas nieoznaczony, ale nie spełniającej warunków przewidzianych w przepisach podatkowych i opisanych niżej. Czyli, jeżeli umowa leasingu nie mieści się w zakresie leasingu operacyjnego, finansowego ani dotyczącego gruntów, wówczas pociąga za sobą podatkowe skutki identyczne jak najem lub dzierżawa.

Leasing operacyjny

Z leasingiem operacyjnym mamy do czynienia wówczas, gdy umowa leasingu spełnia łącznie następujące warunki:

• została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości,
• umowa leasingu, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, została zawarta na czas oznaczony
• suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Konsekwencje podatkowe w podstawowym okresie umowy leasingu dla poszczególnych stron przedstawiają się następująco:

• Przychodem finansującego są opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
• Kosztem uzyskania przychodów korzystającego są określone w powyższym punkcie opłaty leasingowe.

Konsekwencje podatkowe dla stron po podstawowym okresie leasingu uzależnione są od statusu prawnego przedmiotu umowy.

Jeżeli finansujący po upływie terminu określonego w umowie przenosi na korzystającego własność przedmiotu umowy, przychodem finansującego jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży a kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży jest rzeczywista wartość netto. Jeżeli jednak cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej. Dla korzystającego natomiast czynność nie pociąga za sobą skutków podatkowych.

Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, finansujący przenosi na osobę trzecią własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem tej umowy, oraz wypłaca korzystającemu z tytułu spłaty ich wartości uzgodnioną kwotę, jego przychodem jest przychód uzyskany ze sprzedaży, obliczany na zasadach ogólnych, z tym, że uzgodniona kwota wypłacona korzystającemu, stanowi koszt uzyskania przychodów finansującego do wysokości różnicy pomiędzy rzeczywistą wartością netto a hipotetyczną wartością netto. Dla korzystającego uzgodniona kwota stanowi przychód.

Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, o której mowa w art. 23b ust. 1 updof, finansujący oddaje korzystającemu do dalszego używania środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, będące przedmiotem tej umowy, przychodem finansującego i odpowiednio kosztem uzyskania przychodów korzystającego są opłaty ustalone przez strony tej umowy.

Leasing finansowy.

Umowa leasingu finansowego musi spełniać następujące warunki:

• umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony,
• suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych,

• umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie umowy leasingu:

- odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający, w przypadku gdy nie jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, albo

- finansujący rezygnuje z dokonywania odpisów amortyzacyjnych, w przypadku gdy korzystającym jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

W podstawowym okresie umowy konsekwencje podatkowe dla stron przedstawiają się następująco:

• Przychodem finansującego jest część opłaty leasingowej, która nie stanowi spłaty wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
• Kosztem uzyskania przychodów korzystającego jest określona powyżej część opłaty leasingowej oraz odpisy amortyzacyjne.

Konsekwencje podatkowe po podstawowym okresie umowy, podobnie jak w przypadku leasingu operacyjnego, uzależnione są od prawnych losów przedmiotu umowy.

Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący przenosi na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych będących przedmiotem tej umowy przychodem finansującego ze sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży, także wtedy, gdy odbiega ona znacznie od ich wartości rynkowej. Kosztem uzyskania przychodów są wydatki poniesione przez finansującego na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych stanowiących przedmiot umowy leasingu pomniejszone o spłatę wartości początkowej faktycznie dokonaną przez korzystającego. Dla korzystającego czynność nie pociąga konsekwencji podatkowych.

Jeżeli są po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący oddaje korzystającemu do dalszego używania środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, będące przedmiotem umowy, przychodem finansującego i odpowiednio kosztem uzyskania przychodów korzystającego są opłaty ustalone przez strony, także wtedy, gdy odbiegają znacznie od wartości rynkowej.

Jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu finansujący przenosi na osobę trzecią własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem umowy, oraz wypłaca korzystającemu z tytułu spłaty ich wartości uzgodnioną kwotę, finansujący uzyskuje przychód ze sprzedaży obliczany na zasadach ogólnych a kosztem uzyskania przychodów są wydatki poniesione przez niego na nabycie lub wytworzenie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych stanowiących przedmiot umowy leasingu pomniejszone o spłatę wartości początkowej faktycznie dokonanej przez korzystającego. Kosztem uzyskania przychodów finansującego jest także uzgodniona kwota, która jednocześnie stanowi przychód korzystającego.

Leasing gruntów.

Umowa dotycząca leasingu gruntów musi spełniać następujące warunki:

• musi być zawarta na czas oznaczony
• jej przedmiotem są grunty,
• suma ustalonych w niej opłat odpowiada co najmniej wartości gruntów równej wydatkom na ich nabycie

W podstawowym okresie umowy przychodem finansującego jest część opłaty leasingowej, która nie stanowi spłaty wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Owa część opłaty leasingowej stanowi jednocześnie koszt uzyskania przychodów korzystającego. Skutki podatkowe umowy leasingu gruntów po podstawowym okresie umowy są analogiczne jak w przypadku leasingu finansowego.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Tekst jedn.: Dz. U. 2012 r. poz. 361 ze zm.)
• ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Tekst jedn.: Dz. U. 2011 r. Nr 74 poz. 397 ze zm.)

Zespół
e-prawnik.pl