Uznawanie zagranicznych kwalifikacji pracownika ochrony fizycznej, pracownika zabezpieczenia technicznego oraz detektywa

5.3.2009

W niniejszym artykule omówiono zasady uznawania nabytych w niektórych państwach kwalifikacji do wykonywania zawodów: pracownika ochrony fizycznej, pracownika zabezpieczenia technicznego oraz detektywa.

Jakie ogólne zasady uznawania nabytych w niektórych państwach kwalifikacji do wykonywania zawodów obowiązują w Unii Europejskiej?

Zgodnie z prawem wspólnotowym, obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, mają prawo do swobodnego przemieszczania się po obszarze państw członkowskich i podejmowania pracy. Jeśli przepisy „przyjmującego” państwa członkowskiego określają wymagania kwalifikacyjne do wykonywania danego zawodu, pracownik posiadający pełne kwalifikacje do wykonywania tego zawodu w jednym z państw członkowskich powinien mieć możliwość wykonywania tego zawodu także w państwie „przyjmującym”.

Jak dokonuje się uznania kwalifikacji pracownika migrującego?

Wyznaczony organ w państwie „przyjmującym” dokonuje uznania kwalifikacji pracownika migrującego. W przypadku stwierdzenia zasadniczych różnic w programie kształcenia i szkolenia czy w zakresie wykonywanego zawodu, organ prowadzący postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji może uzależnić uznanie kwalifikacji od przedstawienia dokumentów potwierdzających posiadanie doświadczenia zawodowego, albo zobowiązać do przystąpienia do testu umiejętności bądź odbycia stażu adaptacyjnego.

Wskazane powyżej ogólne zasady wyrażone zostały w przepisach dyrektyw 89/48/EWG i 92/51/EWG.

Obowiązujący w Rzeczypospolitej Polskiej ogólny system uznawania kwalifikacji zawodowych został uzupełniony o przepisy ww. dyrektyw poprzez ustawę z dnia 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych, która weszła w życie z dniem 1 maja 2004 r. Ustawa ta określa tryb postępowania w naszym kraju w sprawach o uznanie kwalifikacji zawodowych.

O jakie zawody regulowane chodzi?

Zawodem regulowanym jest zawód, którego wykonywanie jest uzależnione od spełnienia wymagań kwalifikacyjnych i warunków określonych w odrębnych przepisach, zwanych "przepisami regulacyjnymi".

W przypadku zawodów: pracownika ochrony fizycznej, pracownika zabezpieczenia technicznego i detektywa wymagania kwalifikacyjne określa odpowiednio ustawa o ochronie osób i mienia oraz ustawa o usługach detektywistycznych.

Jak ubiegać się o uznanie kwalifikacji?

Obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których kwalifikacje zostały uznane, zapewnia się prawo wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej zawodu regulowanego na takich samych zasadach jak osobom, które kwalifikacje do jego wykonywania uzyskały w Rzeczypospolitej Polskiej.

Osoby ubiegające się o uznanie kwalifikacji nabytych w innych niż Polska krajach członkowskich UE składają wniosek do organu właściwego. Organem właściwym w przypadku zawodów regulowanych: pracownika ochrony fizycznej, pracownika zabezpieczenia technicznego oraz detektywa jest Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Postępowania w sprawach o uznanie kwalifikacji prowadzi Departament Zezwoleń i Koncesji MSWiA – 02-672 Warszawa, ul. Domaniewska 36/38 tel. (0-22) 845-19-38, fax 848-97-81, e-mail waii@dzik.mswia.gov.pl. Wniosek o wszczęcie postępowania składany jest na formularzu, którego wzór określa rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie wzoru formularzy składanych w postępowaniu o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych. Formularz wypełnia się w języku polskim. Zob. Wniosek o uznanie zagranicznych kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego

Do wniosku należy dołączyć:

kopię ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość;
kserokopie:
- dyplomów,
- świadectw i innych dokumentów potwierdzających wykształcenie,
- świadectw i innych dokumentów potwierdzających ukończone kursy,
- świadectw i innych dokumentów potwierdzających doświadczenie zawodowe, w których zawarta jest informacja o okresie zatrudnienia oraz o rodzaju stosunku prawnego, jaki łączył wnioskodawcę z pracodawcą,
- zaświadczenia o posiadanych kwalifikacjach do wykonywania danego zawodu regulowanego wydane przez uprawnioną instytucję w państwie wnioskodawcy,
dokument z państwa wnioskodawcy, wydany przez upoważnioną instytucję, który potwierdza uprawnienia wnioskodawcy do wykonywania danego zawodu – składa się w przypadku, jeżeli tego rodzaju dokumenty są wydawane w państwie wnioskodawcy z urzędu lub na prośbę wnioskującego. Wraz z tłumaczeniem dokonanym przez tłumacza przysięgłego; oryginały w/w dokumentów przedkłada się właściwemu organowi wyłącznie do wglądu;
tłumaczenie nazwy zawodu regulowanego dokonane przez tłumacza przysięgłego;
dowód opłaty skarbowej w kwocie 523 zł (art. 1 ust. 1 pkt 1 i cz. I ust. 25 załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej). Na podstawie art. 6 ust.1 ustawy o opłacie skarbowej, obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą złożenia wniosku o wydanie zezwolenia, pozwolenia lub koncesji, o wydanie zaświadczenia, złożenia pełnomocnictwa do sprawy lub dokonania innych czynności podlegających opłacie skarbowej. Opłat skarbowych należy dokonywać przelewem na podany niżej numer rachunku bankowego lub w kasie Urzędu Miasta St. Warszawy Dzielnica Mokotów.
Numer rachunku bankowego, na który należy wpłacać należności z tytułu opłat skarbowych:

Urząd Dzielnicy Mokotów m. st. Warszawy

Wydział Budżetowo – Księgowy

02-517 Warszawa ul. Rakowiecka 25/27

PEKAO S.A. XVI O/Warszawa ul. Puławska 54/56

57 1240 2135 1111 0010 0317 2123

Numer SWIFT: PKOPPLPW

Niezapłacona opłata skarbowa od dnia wniesienia wniosku stanowi zaległość podatkową, od której naliczane są odsetki, o czym organ prowadzący postępowanie poinformuje organ podatkowy. W przypadku nie uiszczenia opłaty skarbowej w wyznaczonym terminie wniosek podlega zwrotowi na podstawie art. 261 § 1 i § 2 k.p.a.

Do postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej "postępowaniem w sprawie uznania kwalifikacji", stosuje się, z zastrzeżeniem przepisów ustawy, przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

W jakim terminie kwalifikacje zostaną uznane?

Postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji powinno zakończyć się wydaniem decyzji nie później niż w terminie 4 miesięcy od dnia przedstawienia przez wnioskodawcę wszystkich niezbędnych dokumentów. W przypadku wnioskodawcy, który odbywa staż adaptacyjny lub przystępuje do testu umiejętności, bieg terminu ulega zawieszeniu do dnia uzyskania przez właściwy organ oceny, o której mowa w art. 15 ustawy z dnia 26 kwietnia 2001r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych.

Kiedy wnioskodawca będzie musiał odbyć staż adaptacyjny albo przystąpić do testu umiejętności?

W przypadku gdy program kształcenia i szkolenia odbytego przez wnioskodawcę w jego państwie różni się znacząco od programu kształcenia i szkolenia wymaganego w Rzeczypospolitej Polskiej albo jeżeli zakres wykonywanego przez wnioskodawcę w jego państwie zawodu różni się znacząco od zakresu tego zawodu w Rzeczypospolitej Polskiej, a różnica ta odnosi się do określonego kształcenia lub szkolenia w Rzeczypospolitej Polskiej, właściwy organ może uzależnić decyzję o uznaniu kwalifikacji od odbycia przez wnioskodawcę stażu adaptacyjnego albo przystąpienia do testu umiejętności, jeżeli wiedza nabyta przez wnioskodawcę podczas zdobywania doświadczenia zawodowego nie pozwoliła na zrównoważenie różnic programowych kształcenia i szkolenia wymaganego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Staż adaptacyjny nie może przekraczać:

3 lat - w przypadku zawodu, dla którego wykonywania przepisy regulacyjne wymagają posiadania dyplomu ukończenia studiów wyższych lub świadectwa ukończenia szkoły pomaturalnej,
2 lat - w przypadku zawodu, dla którego wykonywania przepisy regulacyjne wymagają posiadania świadectwa ukończenia szkoły średniej.

Właściwy organ może zobowiązać wnioskodawcę albo do odbycia stażu adaptacyjnego, albo przystąpienia do testu umiejętności - zgodnie z wyborem wnioskodawcy. Wnioskodawca ponosi koszty odbywania stażu adaptacyjnego albo przeprowadzania testu umiejętności. Konieczność odbycia stażu adaptacyjnego albo przystąpienia do testu umiejętności stwierdza się w postanowieniu wydanym przez organ prowadzący postępowanie. Wnioskodawca po otrzymaniu ww. postanowienia występuje do organu prowadzącego postępowanie z wnioskiem o odbycie stażu adaptacyjnego albo przeprowadzenie testu umiejętności. Wybór w tym wypadku należy do wnioskodawcy.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał w 2005 r. 2 rozporządzenia określające warunki tryb i sposób odbywania stażu adaptacyjnego lub przeprowadzania testu umiejętności:

w sprawie stażu adaptacyjnego i tekstu umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania nabytych w niektórych państwach kwalifikacji do wykonywania zawodu detektywa;
w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania nabytych w niektórych państwach kwalifikacji do wykonywania zawodu pracownika ochrony.

Decyzja o uznaniu kwalifikacji i co dalej?

W przypadku, gdy organ nie stwierdzi różnic w poziomie kształcenia i szkolenia – wydaje decyzje o uznaniu kwalifikacji, która jest podstawą do wystąpienia o licencję (odpowiednio - pracownika ochrony fizycznej, pracownika zabezpieczenia technicznego lub detektywa).

Ponieważ przepisy ustaw o ochronie osób i mienia oraz o usługach detektywistycznych uzależniają wykonywanie zawodu regulowanego od spełnienia określonych wymogów dotyczących niekaralności wnioskodawcy lub od jego postawy etycznej albo przewidują możliwość zakazu wykonywania zawodu, zawieszenia prawa jego wykonywania lub skreślenia z listy osób uprawnionych do wykonywania zawodu na podstawie orzeczenia sądu lub w wyniku postępowania dyscyplinarnego - właściwy organ ustala spełnienie przesłanek przewidzianych tymi przepisami na podstawie dokumentów wystawionych przez państwo wnioskodawcy. Jeżeli zaś w państwie wnioskodawcy nie są wydawane takie dokumenty, dowodem w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji jest oświadczenie wnioskodawcy złożone w formie i trybie określonych w przepisach tego państwa.

Przepisy ww. ustaw wymagają ponadto odpowiedniego stanu zdrowia do wykonywania zawodu regulowanego. Dowodem w postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji są dokumenty wystawione przez upoważnioną instytucję państwa wnioskodawcy lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym wnioskodawca wykonywał ostatnio dany zawód. Organ prowadzący postępowanie może żądać, aby dokumenty, o których mowa powyżej, były wystawione nie później niż trzy miesiące przed ich złożeniem. Zob. Jak zostać pracownikiem ochrony?

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych (Dz. U. 2001 r., Nr 87, poz. 954, ze zm.);
Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. 2005 r., Nr 145, poz. 1221, ze zm.);
Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz. U. 2002 r., Nr 12, poz. 110, ze zm.);
Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. 1999 r., Nr 82, poz. 928, ze zm.);
Rozporządzenie Ministra Edukacji i Sportu z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie wzoru formularzy składanych w postępowaniu o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych (Dz. U. 2003 r., Nr 8, poz. 94);
Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2006 r., Nr 225, poz. 1635);
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 lutego 2005 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i tekstu umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania nabytych w niektórych państwach kwalifikacji do wykonywania zawodu detektywa (Dz. U. 2005 r., Nr 30, poz. 261);
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 lipca 2005 r. w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania w sprawie uznania nabytych w niektórych państwach kwalifikacji do wykonywania zawodu pracownika ochrony (Dz. U. 2005 r., Nr 151, poz. 1269)

Źródło: www2.mswia.gov.pl