Dziesięciopunktowy program wsparcia osób niepełnosprawnych

Do 29 marca gminy mogą składać wnioski o dofinansowanie usług opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych. To pierwszy z dziesięciu programów, które w tym roku będą finansowane ze środków Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. Na ich realizacje przewidziano 647 mln złotych.

Ustawa dotycząca utworzenia Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych weszła w życie 1 stycznia 2019 roku. Fundusz ma celu wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne osób niepełnosprawnych.

Program wsparcia

31 stycznia 2019 roku minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska ogłosiła plan działania na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych na rok 2019. W sumie to dziesięciopunktowy program wsparcia osób niepełnosprawnych.

W rocznym planie działania znalazło się miejsce na programy resortu rodziny:

• pakiet trzech programów, których celem jest zapewnienie odpowiednich usług opiekuńczych: opieka wytchnieniowa adresowana jest do opiekunów osób niepełnosprawnych; usługi opiekuńcze dla osób niepełnosprawnych – program, którego celem jest m.in. zapewnienie wsparcia osobom niepełnosprawnym w formie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych oraz zwiększenie dostępności do tych usług; opieka nad osobami niepełnosprawnymi, w ramach którego realizowane będą zadania w zakresie zwiększenia dostępności usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych i innych usług krótkotrwałych (tzw. instrumenty wsparcia).
• pakiet trzech programów pn. „Mój dom”, których nadrzędnym celem jest zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych dla osób niepełnosprawnych, tj.: "Centra opiekuńczo-mieszkalne" (program wsparcia dorosłych osób ze spektrum autyzmu i niepełnosprawnościami sprzężonymi); "Budynki bez barier", którego celem jest bezzwrotne dofinansowanie na pokrycie części wydatków związanych z dostępnością architektoniczną budynków wielorodzinnych i likwidacja barier architektonicznych (m.in. budowa, podjazdów, pochylni); "Mieszkania bez barier", czyli program dopłat do najmu mieszkania dla osób niepełnosprawnych oraz dofinansowania kosztów dostosowania lub wyposażenia mieszkań do potrzeb osób niepełnosprawnych.
• wprowadzenie usługi ukierunkowanej na umożliwienie osobom niepełnosprawnym prowadzenia niezależnego życia (program Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej),

a także programy pilotowane przez inne resorty:

• specjalne świadczenia medyczne Narodowego Funduszu Zdrowia dla osób niepełnosprawnych z zakresu rehabilitacji oraz dostępu do wyrobów medycznych.
• dostępne parki narodowe, czyli finansowanie likwidacji barier i udostępnienia dla osób niepełnosprawnych 8 parków narodowych, celem zapewnienia im realnej możliwości do turystyki i aktywności fizycznej
• działania cyfrowe – m.in. dostosowanie stron lub aplikacji internetowych w ramach jednego punktu dostępu do informacji i e-usług państwa oraz wsparcie działań umożliwiających dostęp osób niepełnosprawnych do usług dostępu do szybkiego internetu.

Trwa nabór wniosków

Elżbieta Rafalska podpisała już pierwszy program finansowany ze środków SFWON: usługi opiekuńcze dla osób niepełnosprawnych. W tym przypadku trwa już nabór wniosków. Gminy mają czas na złożenie wniosków (do właściwego wojewody) do 29 marca 2019 roku. Do końca kwietnia wojewoda przekaże listę rekomendowanych wniosków do ministerstwa rodziny, a resort najpóźniej do 17 maja 2019 roku dokona ich ostatecznej weryfikacji i zatwierdzenia.

 - "Dzięki programowi gminy będą mogły rozszerzyć ofertę usług opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w wieku do 75 roku życia, a także dla dzieci do 16 roku życia z orzeczeniem o niepełnosprawności ze wskazaniami. Dla gmin przewiduje się dofinansowanie do 50 proc. kosztów przeznaczonych na organizację usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych, co umożliwi gminom zwiększenie godzin usług opiekuńczych" – wyjaśniła minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska i dodaje, że na realizację programu ministerstwo planuje przeznaczyć w tym roku 60 mln złotych.

- "Chcemy, żeby nowe programy dotyczące wsparcia osób niepełnosprawnych, zaczęły funkcjonować w tym półroczu" – dodał Sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Krzysztof Michałkiewicz.

Finansowanie Funduszu Solidarnościowego

W pierwszym roku funkcjonowania Fundusz Solidarnościowy jest zasilany z części składki odprowadzanej od wynagrodzeń na Fundusz Pracy. Tegoroczne przychodu SFWON mają wynieść 647 mln złotych.

Zasadniczym źródłem finansowania funduszu jest danina solidarnościowa. Będą ją płaciły co roku te osoby fizyczne, których dochody w danym roku podatkowym przekroczą 1 mln zł. Wysokość daniny solidarnościowej wyniesie 4 proc. nadwyżki tej kwoty.

Po raz pierwszy daninę najbogatsi podatnicy zapłacą w 2020 roku od dochodów uzyskanych w 2019 roku. W efekcie do Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych trafi w 2020 roku ok. 1,15 mld zł. Razem z częścią składki na fundusz pracy rząd przeznaczy w ramach funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych ok. 1,8 mld zł.

Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych

Ustawa dotycząca utworzenia Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych weszła w życie 1 stycznia 2019 roku.

Zgodnie z zapisami ustawy nowy państwowy fundusz celowy, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, ma na celu wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne osób niepełnosprawnych.

W pierwszym roku funkcjonowania fundusz solidarnościowy jest zasilany z części składki odprowadzanej od wynagrodzeń na Fundusz Pracy. Składka odprowadzana przez pracodawców od wynagrodzeń wynosi 2,45 proc. Po zmianie składka nadal pobierana jest w tej samej wysokości, z tym że 0,15 proc. trafia bezpośrednio na fundusz solidarnościowy. Dzięki temu pomoc osobom niepełnosprawnym zwiększyła się o ok. 650 mln złotych rocznie.

Zasadniczym źródłem finansowania funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych jest danina solidarnościowa. Będą ją płaciły co roku te osoby fizyczne, których dochody w danym roku podatkowym przekroczą 1 mln zł. Wysokość daniny solidarnościowej wyniesie 4 proc. nadwyżki tej kwoty.

Po raz pierwszy daninę najbogatsi podatnicy zapłacą w 2020 roku od dochodów uzyskanych w 2019 roku. W efekcie do Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych trafi w 2020 roku ok. 1,15 mld zł. Razem z częścią składki na fundusz pracy rząd przeznaczy w ramach funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych ok. 1,8 mld zł.

12 mln zł na szkolenia psów przewodników

Tego samego dnia, 22 marca br., ogłoszono, że w Polsce powstanie system szkolenia i udostępniania osobom niewidomym psów przewodników. Długo oczekiwany projekt „Psy przewodniki” właśnie startuje. W uroczystości inaugurującej start wziął udział Krzysztof Michałkiewicz, wiceminister w Ministerstwie Rodziny Pracy i Polityki Społecznej.

– "Ostatnio wiele mówiliśmy o różnego rodzaju działaniach i programach rządu dotyczących osób niepełnosprawnych. W ich ramach są także działania i programy dotyczące konkretnych środowisk osób niepełnosprawnych. Są programy, które pozwalają nam także finansować coś, co często jest nie do końca widoczne, natomiast dla osób niepełnosprawnych jest naprawdę istotne i ważne" – powiedział Krzysztof Michałkiewicz.

Słowa zostały wypowiedziane podczas uroczystości podpisania projektu „Psy przewodniki” początkującego budowę kompleksowego systemu szkolenia i udostępniania osobom niewidomym psów przewodników oraz zasad jego finansowania. – Jest to projekt ważny i oczekiwany przez środowisko – podkreślił wiceminister. Obecnie w Polsce 125 psów posiadających certyfikaty psa asystującego wydane z udziałem środków PFRON, natomiast szkolenia psów są prowadzone przez 4 organizacje.

Pomoc psów przewodników bezcenna

Według danych GUS z 2016 r. w Polsce 2,8 mln osób jest dotkniętych uszkodzeniami i chorobami narządu wzroku, w tym około 1 mln osób czyta z dużą trudnością, a 42 tys. deklaruje, że nic nie widzi. Z kolei z danych pochodzących z NSP 2011 wynika, że wśród populacji osób z niepełnosprawnością wzroku, około 155 tys. to osoby niewidome, a około 940 tys. osoby słabowidzące. 

Osoby te napotykają istotne przeszkody w integracji społecznej i aktywizacji zawodowej, m.in. wynikające z trudności w samodzielnym poruszaniu się poza domem. Aktywność zawodowa w przypadku osób z dysfunkcją wzroku jest niższa niż u osób z innymi niepełnosprawnościami, wynosi zaledwie 17 proc.

Wiceminister podkreślił, że wciąż w społeczeństwie jest niejasna rola, którą spełnia pies przewodnik. – Mamy ciągle problemy, że gdzieś osoby niewidomej z psem nie wpuszczono, gdzieś chciano wpuścić osobę niewidomą, ale psa nie chciano wpuścić. Tych barier w społeczeństwie jest dużo i często wynikają z nieznajomości – powiedział wiceminister Krzysztof Michałkiewicz.

Tymczasem pomoc w postaci psów przewodników jest jedną z bardziej skutecznych metod wsparcia osób niewidomych i niedowidzących. Pies pomaga w istotny sposób w poruszaniu się w przestrzeni publicznej w sposób pewny i bezpieczny, zwracając uwagę na przeszkody, których niewidomy nie wykryje białą laską, np. przeszkody zwisające (gałęzie), pomaga sprawnie omijać samochody nieprawidłowo zaparkowane na chodniku, a także prowadzi poprzez tłum ludzi.

Pies przewodnik zaspokaja szereg potrzeb osoby niewidomej o charakterze psychicznym oraz zwiększa poczucie dobrostanu. Daje poczucie niezależności od innych ludzi, zwiększa pewność siebie, zaspokaja potrzeby emocjonalne poprzez kontakt ze zwierzęciem (jako towarzyszem) oraz ułatwia kontakty społeczne. Sprawne poruszanie się z psem przewodnikiem ułatwia osobie niewidomej dotarcie do miejsca pracy, więc takie osoby są bardziej aktywne zawodowo.

Działanie systemu na świecie

W wielu krajach europejskich, a także w USA, ta forma pomocy dla osób niewidomych i niedowidzących jest dobrze rozwinięta. Badanie przeprowadzone przez Europejską Federację Psów Przewodników  w 2013 r. wykazało, że było wówczas w Europie 14299 psów przewodników, co oznacza średnio 20 psów na 1 milion ludności.

W Unii Europejskiej ta średnia wynosiła 27 psów na milion mieszkańców, z tego najwyższy wskaźnik występował w Czechach – 57 psów na milion mieszkańców, natomiast największa bezwzględna liczba psów przypadała na Wielką Brytanię – 4770.

Badanie wskazuje również, że w krajach o dużej liczbie psów przewodników istnieje szereg szkół psów przewodników, np. w Czechach 6 szkół, w Austrii 5 szkół, w Wielkiej Brytanii 9, w Holandii 12, w Niemczech i w Belgii po 13, we Francji 14.

Startujący projekt ma zmienić sytuację także w Polsce. W spotkaniu inaugurującym projekt wziął udział Krzysztof Michałkiewicz, pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnościami, a także m.in. Marlena Maląg, prezes zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Anna Woźniak-Szymańska, prezes Polskiego Związku Niewidomych, Jolanta Kramarz, prezes Fundacji Vis Maior.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl