Wsparcie dla rodzin „Za życiem”

Celem ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw jest realizacja działań wymienionych w programie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2016 r. w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”.

Realizacja II etapu Programu kompleksowego wsparcia dla rodzin "Za życiem"

Zmiany w  ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych służą realizacji II etapu Programu kompleksowego wsparcia dla rodzin "Za życiem", przyjętego przez rząd w grudniu 2016 r., którego podstawowym zadaniem jest wspieranie rodzin z osobami niepełnosprawnymi, a w szczególności wychowujących niepełnosprawne dzieci. Nowelizacja przewiduje stworzenie mechanizmów wsparcia dla rodzin w zakresie usług wspierających i rehabilitacyjnych przez prowadzenie zajęć klubowych w warsztatach terapii zajęciowej, uprawnienia osób ubezpieczonych chorobowo do zasiłku opiekuńczego w przypadku choroby dziecka niepełnosprawnego do 18 roku życia, korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy, w tym telepracy.

Jakie zmiany wprowadza nowelizacja?

Omawiana ustawa wprowadza zmiany w następujących ustawach: o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, Kodeks pracy, o podatku dochodowym od osób fizycznych, o systemie ubezpieczeń społecznych, o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, o rencie socjalnej, o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”. 

 Ustawa wprowadza m.in. usługi wspierające i rehabilitacyjne, polegające na prowadzeniu zajęć klubowych w warsztatach terapii zajęciowej. Zajęcia te stanowić będą zorganizowaną formę rehabilitacji, mającą na celu wspieranie osób niepełnosprawnych w utrzymaniu samodzielności i niezależności w życiu społecznym i zawodowym, i będą przeznaczone dla osób, które były uczestnikami warsztatu i opuściły go w celu podjęcia zatrudnienia. Osoba niepełnosprawna będzie mogła kontynuować zajęcia klubowe bez względu na utratę lub zmianę zatrudnienia. Zgodnie z nowelizacją, osoby niepełnosprawne, opuszczające warsztaty terapii zajęciowej, będą mogły więc zgłaszać potrzebę kontynuowania wsparcia tam udzielanego bez względu na utratę zatrudnienia lub jego zmianę. Osoby, które opuściły warsztaty w związku z podjęciem zatrudnienia, w razie jego utraty po zgłoszeniu chęci uczestniczenia w warsztatach będą miały pierwszeństwo w rozpoczęciu terapii. Zajęcia sfinansuje PFRON. Rozwiązania te dotyczą m.in. rodziców dziecka mającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, oraz rodziców dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.

Zgodnie z nowymi przepisami, pracodawca rodziców osób niepełnosprawnych będzie mógł odmówić wnioskowi takich pracowników o telepracę lub elastyczne godziny pracy jedynie w sytuacji, gdy zgoda na taką zmianę jest niemożliwa ze względu na organizację pracy lub jej rodzaj. Mianowicie, ustawa wprowadza możliwość złożenia wniosku o wykonywanie pracy w formie telepracy lub w elastycznych formach zatrudnienia przez pracowników-rodziców:

• dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
• dziecka niepełnosprawnego, to jest dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
• dziecka ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi, to jest dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Wniosek taki będzie wiążący dla pracodawcy, który będzie mógł odmówić jego uwzględnienia tylko wtedy, gdy jego przyjęcie byłoby niemożliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Wydłużono również z 14 do 30 dni prawo do zasiłku opiekuńczego dla rodziców dzieci niepełnosprawnych między 14. a 18. rokiem życia. W przypadku więc, gdy opieka będzie sprawowana wyłącznie nad chorymi dziećmi niepełnosprawnymi powyżej 14 a 18 rokiem życia i innymi chorymi członkami rodziny, zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał łącznie za okres do 30 dni w roku kalendarzowym (dotąd było to 14 dni).

Osoby, na których utrzymaniu pozostają najbliżsi członkowie rodziny z niepełnosprawnością, będą mogły skorzystać z ulg podatkowych, jeżeli w roku podatkowym dochody niepełnosprawnych nie przekraczają 12-krotności kwoty renty socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. Kwota ta zatem została podwyższona. Jednocześnie zaznaczono, że do tych dochodów nie będą wliczane alimenty na rzecz dzieci oraz zasiłek pielęgnacyjny.

Kiedy zmiany wchodzą w życie?

Ustawa weszła w życie z dniem 6 czerwca 2018 r., ale z pewnymi wyjątkami. Przepisy wprowadzające zmiany do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz do ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej wejdą w życie z dniem 1 lipca 2018 r. Natomiast z dniem 1 października 2018 r. wejdą w życie regulacje nakładające na publiczne i niepubliczne przedszkola, regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, interwencyjne ośrodki preadopcyjne, kluby dziecięce oraz inne formy wychowania przedszkolnego obowiązek osiągania 2% wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz zmieniające mechanizmy obniżania wpłat na PFRON. 

Zob. też: 

• II etap programu „Za życiem”
• „Za życiem” - wsparcie kobiet w ciąży i rodzin

A.J.
Zespół e-prawnik.pl