Zasady głosowania na Zgromadzeniu Wspólników - opinia prawna

Stan faktyczny

W 1995 roku zawarÅ‚em umowÄ™ spóÅ‚ki z ograniczona odpowiedzialnoÅ›ciÄ… wraz z dwoma wspólnikami. W umowie spóÅ‚ki, okreÅ›liliÅ›my dość specyficzne zasady podejmowania uchwaÅ‚. Otóż, do skutecznego uchwalenia danej uchwaÅ‚y konieczna jest obecność na Zgromadzeniu Wspólników 100 % kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego, czyli wszystkich wspólników. UchwaÅ‚y na tym Zgromadzeniu zapadajÄ… wiÄ™kszoÅ›ciÄ… 3/4 gÅ‚osów oddanych, chyba że przepisy prawa wymagajÄ… speÅ‚nienia surowszych warunków. Wspólników jest trzech, każdy z nich posiada 100 udziaÅ‚ów. Czy tak skonstruowana umowa spóÅ‚ki może doprowadzić do sparaliżowania prac Zgromadzenia Wspólników w zakresie podejmowania uchwaÅ‚?

Opinia prawna

Niniejsza opinia zostaÅ‚a sporzÄ…dzona na podstawie nastÄ™pujÄ…cych aktów prawnych:

Głosowanie

Zasady podejmowania uchwaÅ‚ na Zgromadzeniu Wspólników w spóÅ‚kach z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ… okreÅ›lone zostaÅ‚y w oddziale 3 DziaÅ‚u I TytuÅ‚u III Kodeksu spóÅ‚ek handlowych (Dz. U. 2000 r. nr 94 poz. 1037). Zgodnie z tymi zasadami, a dokÅ‚adnie z przepisem art. 245, uchwaÅ‚y na Zgromadzeniu Wspólników zapadajÄ… bezwzglÄ™dna wiÄ™kszoÅ›ciÄ… gÅ‚osów, jeżeli przepisy kodeksu lub umowa spóÅ‚ki nie stanowiÄ… inaczej. Zasada bezwzglÄ™dnej wiÄ™kszoÅ›ci gÅ‚osów jest wiÄ™c zasadÄ… dyspozytywnÄ…, gdyż prawo dopuszcza ustalenie innych zasad w umowie spóÅ‚ki. Taka też sytuacja nastÄ™puje w analizowanym przypadku, gdyż zgodnie z umowÄ… spóÅ‚ki, uchwaÅ‚y na Zgromadzeniu Wspólników zapadajÄ… wiÄ™kszoÅ›ciÄ… ¾ oddanych gÅ‚osów, jeżeli przepisy prawa nie wymagajÄ… surowszych wymogów.

Należy przypomnieć, iż przepisy kodeksu spóÅ‚ek handlowych przewidujÄ… w niektórych przypadkach surowsze wymogi dotyczÄ…ce wiÄ™kszoÅ›ci gÅ‚osów. Tak bÄ™dzie, np. w sytuacji, gdy uchwaÅ‚a zmieniajÄ…ca umowÄ™ spóÅ‚ki, która zwiÄ™ksza Å›wiadczenia wspólników lub uszczupla ich prawa wymaga zgody wszystkich wspólników, których zmiana ta dotyczy (art. 246 § 3 k.s.h.). Jeżeli wiÄ™c uchwaÅ‚a Zgromadzenia Wspólników zmienia umowÄ™ w przedstawiony powyżej sposób i zmiana ta dotyczyć bÄ™dzie wszystkich wspólników, wówczas na takÄ… uchwałę muszÄ… wyrazić zgodÄ™ wszyscy wspólnicy.

Quorum

Kodeks spóÅ‚ek handlowych okreÅ›la także wymogi dotyczÄ…ce quorum na Zgromadzeniu Wspólników. Art. 241 stanowi, że jeżeli przepisy kodeksu spóÅ‚ek handlowych lub umowa spóÅ‚ki nie stanowiÄ… inaczej, Zgromadzenie Wspólników jest ważne bez wzglÄ™du na liczbÄ™ reprezentowanych na nim udziaÅ‚ów. Znów można zauważyć, że przepis ten jest przepisem dyspozytywnym, który przewiduje okreÅ›lenie innych wymogów dotyczÄ…cych quorum w umowie spóÅ‚ki. Taka też sytuacja zachodzi w analizowanym stanie faktycznym. Umowa spóÅ‚ki do ważnoÅ›ci podejmowanych uchwaÅ‚ wymaga, bowiem obecnoÅ›ci na Zgromadzeniu Wspólników 100 % kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego spóÅ‚ki, czyli innymi sÅ‚owy obecnoÅ›ci (lub reprezentacji) wszystkich wspólników.

Zgodnie z przedstawionymi przepisami kodeksu spóÅ‚ek handlowych oraz z utrwalonÄ… jeszcze na gruncie kodeksu handlowego liniÄ… orzecznictwa, jeżeli w umowie spóÅ‚ki z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ… okreÅ›lono liczbÄ™ reprezentowanych udziaÅ‚ów koniecznÄ… dla ważnoÅ›ci zgromadzenia oraz skonkretyzowano wiÄ™kszość gÅ‚osów potrzebnÄ… do podjÄ™cia uchwaÅ‚y, to uchwaÅ‚a jest ważna tylko wówczas, gdy gÅ‚osowaÅ‚a za jej podjÄ™ciem wymagana w umowie wiÄ™kszość przy jednoczesnej reprezentacji udziaÅ‚ów niezbÄ™dnej dla ważnoÅ›ci zgromadzenia (tak np. postanowienie SÄ…du Najwyższego z dnia 22 stycznia 1993 roku CRN 214/92; OSNC 1993/9/164). W przypadku odmiennego trybu podjÄ™cia uchwaÅ‚a taka uważana jest za nie podjÄ™tÄ… wraz ze wszystkimi tego konsekwencjami - tzn. nie można np. dołączyć uchwaÅ‚y zatwierdzajÄ…cej sprawozdanie finansowe do zeznania podatkowego skÅ‚adanego w UrzÄ™dzie Skarbowym, nie można zÅ‚ożyć tejże uchwaÅ‚y w sÄ…dzie itp.

Zgodnie z powyższym, biorÄ…c pod uwagÄ™ analizowanÄ… sytuacjÄ™, może siÄ™ zdarzyć tak, że nieobecność jednego ze wspólników na Zgromadzeniu Wspólników może doprowadzić do „zablokowania" dziaÅ‚ania tego organu i tym samym do paraliżu spóÅ‚ki. Na tym przypadku widać wyraźnie jak ważne jest prawidÅ‚owe, przewidujÄ…ce i wykraczajÄ…ce na przyszÅ‚ość podejmowanie decyzji, co do konkretnych postanowieÅ„ umowy spóÅ‚ki, na etapie jej konstruowania. PrawidÅ‚owe skonstruowanie umowy spóÅ‚ki pozwala na unikniÄ™cie takich problemów.

Wyłączenie wspólnika

Nie oznacza to oczywiÅ›cie, że analizowany stan faktyczny nie pozwala na Å¼adne wyjÅ›cie z sytuacji. Przepisy kodeksu spóÅ‚ek handlowych przewidujÄ… możliwość wyłączenia wspólnika „sprawiajÄ…cego kÅ‚opoty" ze spóÅ‚ki. Instytucja wyłączenia wspólnika uregulowana zostaÅ‚a w art. 266 i nastÄ™pnych k.s.h. Do wyłączenia wspólnika może dojść z ważnych przyczyn dotyczÄ…cych danego wspólnika. Wyłączenie wspólnika może nastÄ…pić po wniesieniu powództwa przez pozostaÅ‚ych wspólników. SÄ…d może orzec wyłączenie wspólnika ze spóÅ‚ki na żądanie wszystkich pozostaÅ‚ych wspólników, jeżeli udziaÅ‚y wspólników żądajÄ…cych wyłączenia stanowiÄ… wiÄ™cej niż poÅ‚owÄ™ kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego (art. 266 § 1 k.s.h.). Kodeks przewiduje także, że umowa spóÅ‚ki może przyznać prawo do wystÄ…pienia z powództwem o wyłączenie wspólnika także mniejszej liczbie wspólników, jeżeli ich udziaÅ‚y stanowiÄ… wiÄ™cej niż poÅ‚owa kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego. W takim jednak wypadku, pozwanymi powinni być wszyscy pozostali wspólnicy (art. 266 § 2 k.s.h.). UdziaÅ‚y wspólnika wyłączonego muszÄ… być przejÄ™te przez wspólników lub osoby trzecie.

CenÄ™ przejÄ™cia ustala sÄ…d na podstawie rzeczywistej wartoÅ›ci w dniu dorÄ™czenia pozwu. SÄ…d, orzekajÄ…c o wyłączeniu, wyznacza także termin, w ciÄ…gu którego wyłączonemu wspólnikowi ma być zapÅ‚acona cena przejÄ™cia wraz z odsetkami, liczÄ…c od dnia dorÄ™czenia pozwu. Przyczyny uzasadniajÄ…ce wystÄ…pienie z powództwem i w konsekwencji wyłączenie wspólnika ze spóÅ‚ki muszÄ… być „ważne". To enigmatyczne dosyć pojÄ™cie stara siÄ™ wyjaÅ›nić orzecznictwo i nauka prawa. Zgodnie z przyjÄ™tym w judykaturze i doktrynie poglÄ…dem niemożność bezkonfliktowego wspóÅ‚dziaÅ‚ania ze wspólnikiem, bÄ™dÄ…ca nastÄ™pstwem relacji interpersonalnych wewnÄ…trz spóÅ‚ki z ograniczonÄ… odpowiedzialnoÅ›ciÄ…, może stanowić ważnÄ… przyczynÄ™ wyłączenia go ze spóÅ‚ki na podstawie art. 266 § 1 KSH (tak np. wyrok SÄ…du Najwyższego z 199 marca 1997 roku, II CKN 31/97, OSNC 1997/8/116).

Zmiana umowy spóÅ‚ki

Dopuszczalny jest także mniej „drastyczny" sposób unikniÄ™cia paraliżu spóÅ‚ki, wystarczy tylko zmienić umowÄ™ spóÅ‚ki. Zmiany umowy spóÅ‚ki należy jednak dokonać w formie uchwaÅ‚y Zgromadzenia Wspólników, powziÄ™tej zgodnie z zasadami przewidzianymi w umowie spóÅ‚ki. W analizowanej sytuacji, konieczne bÄ™dzie „skÅ‚onienie" wspólnika, który np. notorycznie nie uczestniczy w Zgromadzeniach Wspólników paraliżujÄ…c tym samym dziaÅ‚anie spóÅ‚ki, aby tym razem jednak wziÄ…Å‚ udziaÅ‚ w Zgromadzeniu. Należy jednak zauważyć, że przewidziana w umowie spóÅ‚ki zasada podejmowania ważnych uchwaÅ‚ tylko przy udziale 100 % kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego stanowi uprawnienie udziaÅ‚owe każdego ze wspólników. W zwiÄ…zku z tym, jak to już podnoszono wyżej, zmiana umowy spóÅ‚ki uszczuplajÄ…ca prawa udziaÅ‚owe wspólników (a tak bÄ™dzie w przypadku odmiennego uregulowania quorum w zmienionej umowie spóÅ‚ki) wymaga zgody wspólników, których uszczuplenie to dotyczy (art. 246 § 3 k.s.h.). W tym przypadku, zmiana umowy spóÅ‚ki wymagać wiÄ™c bÄ™dzie zgody wszystkich wspólników.

Podsumowanie:

  • aktem okreÅ›lajÄ…cym sposób podejmowania uchwaÅ‚ przez Walne Zgromadzenie jest kodeks spóÅ‚ek handlowych tylko wówczas, jeżeli co innego nie stanowi umowa spóÅ‚ki lub przepisy k.s.h. wymagajÄ…ce wiÄ™kszoÅ›ci kwalifikowanej.

  • Istnieje możliwość sÄ…dowego wyłączenia wspólnika ze spóÅ‚ki, ale tylko z ważnych przyczyn.

  • możliwa jest także zmiana umowy spóÅ‚ki, która może zmienić zasady dotyczÄ…ce quorum na Zgromadzeniu Wspólników.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.