Okresy zatrudnienia a emerytura pomostowa

Odpowiedź prawnika: Okresy zatrudnienia a emerytura pomostowa

Problem przedstawiony w pytaniu można rozpatrywać na dwóch płaszczyznach. W pierwszej kolejności, należy wskazać, że uprawnienia „funkcyjnych” pracowników związków zawodowych zasadniczo uregulowane są w art. 25 ustawy o związkach zawodowych, dalej u.z.z. i art. 31 tego aktu prawnego. W zależności od charakteru funkcji działacza związkowego, mamy do czynienia z urlopem bezpłatnym, zwolnieniem od obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji oraz zwolnieniem na dokonanie doraźnych czynności związkowych. Szczegółowe zasady udzielania powyższych zwolnień oraz ich skutki reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 roku w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz.U. 1996.71.336). Zgodnie z par.7 powyższego rozporządzenia korzystanie przez pracownika ze zwolnienia od pracy w niepełnym wymiarze godzin nie pozbawia go tych uprawnień pracowniczych, które, zgodnie z przepisami prawa pracy, są uzależnione od wykonywania pracy w pełnym wymiarze czasu pracy. Z kolei wedle par. 8 rozporządzenia pracownik korzystający ze zwolnienia od pracy zachowuje prawo do świadczeń wynikających z tytułu zatrudnienia u pracodawcy udzielającego zwolnienia, zgodnie z przepisami określającymi zasady przyznawania takich świadczeń. Ideą powyższych uregulowań jest zagwarantowanie pracownikom pełniących funkcje związkowe takiego samego traktowania jak regularnego pracownika.

Z kolei zgodnie z art. 4 Ustawy o emeryturach pomostowych  prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu niniejszej ustawy (art. 3) lub art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Obie regulacje zawierają wyłączenia w stosunku do okresów, które nie mogą być wliczane do czasu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze. I tak z godnie z art. 12 ustawy o emeryturach pomostowych i art. 32 ust. 1a pkt. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. 

Zgodnie z praktyką ZUS wliczeniu nie podlegają następujące okresy (należy podkreslić, że praktyka ta opiera się często na wątpliwych podstawach prawnych, co bywa podnoszone i kwestionowane w orzecznictwie):

1. niezdolności do pracy, za które zostało wypłacone wynagrodzenie, zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne,

2. za które pracownik otrzymał zasiłek opiekuńczy lub macierzyński,

3. usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za które w okresie od dnia 15 listopada 1991r. do dnia 24 lipca 1992r. wypłacono nauczycielowi – na podstawie ustawy Karta Nauczyciela – wynagrodzenie za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy, a w odniesieniu do wynagrodzenia wypłaconego nauczycielowi w czasie urlopu macierzyńskiego – za okres od dnia 15 listopada 1991r. do dnia 31 lipca 1992r.,

4. urlopu dla poratowania zdrowia,

5. urlopu szkoleniowego,

6. przebywania na urlopie na dalsze kształcenie się,

7. pozostawania w stanie nieczynny;

Obie regulacje nie zwierają innych wyłączeń. W szczególności w związku z nowelizacją ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dnia 1 listopada 2005 roku, skreślono kolejne wyłączenie, na mocy którego do okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnych charakterze nie wliczało się okresów, w których na mocy szczególnych przepisów pracownik został zwolniony ze świadczenia pracy, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego. 

Wobec powyższego, w naszej ocenie, działacze związkowi korzystający z przewidzianych prawem zwolnień od świadczenia pracy zachowują prawo wliczenia tych okresów do pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze.