Prawo zastawu w umowie najmu lokalu

Odpowiedź prawnika: Prawo zastawu w umowie najmu lokalu

Przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy najmu przewidują wzorzec tzw. ustawowego prawa zastawu na ruchomościach wniesionych do przedmiotu najmu przez najemcę. Stosownie do treści art. 670 par. 1 kodeksu cywilbego dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega nie dłużej niż rok, przysługuje wynajmującemu ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu, chyba że rzeczy te nie podlegają zajęciu. W przypadku najmu lokalu mieszkalnego ustawowe prawo zastawu wynajmującego lokal mieszkalny rozciąga się także na wniesione do lokalu ruchomości członków rodziny najemcy razem z nim mieszkających. Ponadto, art. 671 kc przewiduje, że przysługujące wynajmującemu ustawowe prawo zastawu wygasa, gdy rzeczy obciążone zastawem zostaną z przedmiotu najmu usunięte. Wynajmujący może się jednak sprzeciwić usunięciu rzeczy obciążonych zastawem i zatrzymać je na własne niebezpieczeństwo, dopóki zaległy czynsz nie będzie zapłacony lub zabezpieczony. W wypadku gdy rzeczy obciążone zastawem zostaną usunięte na mocy zarządzenia organu państwowego, wynajmujący zachowuje ustawowe prawo zastawu, jeżeli przed upływem trzech dni zgłosi je organowi, który zarządził usunięcie.

Powołana w pytaniu klauzula nastręcza pewne wątpliwości. Przede wszystkim brak jest wskazania wierzytelności, którą owe prawo zastawu zabezpiecza. Przypomnijmy bowiem, że z samej istoty zastawu wynika, że w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej. Oczywiście, domniemywać należy, że prawo zastawu określone w tej klauzuli zabezpieczyć ma wierzytelności najemcy z tytułu zapłaty czynszu za najem lokalu. Strony umowy najmu mogą zastrzec w wiążącej je umowie, że wynajmującemu służyć będzie prawo zastawu na ruchomościach wniesionych do lokalu zarówno w trakcie trwania najmu, jak i po jego zakończeniu w sytuacji, gdyby najemca nie wywiązywał się z obowiązku zapłaty czynszu. Należy przy tym wskazać, iż taka regulacja obowiązuje przy ustawowym zastawie dotyczącym najmu, na podstawie samych przepisów (a więc takze mimo zastrzezenia w umowie).