Przedawnienie w prawie karnym a prawo cywilne

Odpowiedź prawnika: Przedawnienie w prawie karnym a prawo cywilne

Kwestie dotyczące przerwania i zawieszenia biegu  przedawnienia w prawie cywilnym są regulowane przepisami kodeksu cywilnego. Wskazać należy, że bieg przedawnienia nie przerywa się na skutek dokonania każdej czynności prawnej, lecz na skutek czynności przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Ponadto, w razie przerwania przedawnienia w tym przypadku, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Szersza informacja na temat zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia znajduje się w artykule: Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia. 

W sprawie cywilnej można podnieść zarzut przedawnienia, jeżeli dane roszczenie uległo przedawnieniu przed wniesieniem pozwu. Należy również pamiętać, iż sąd nie bierze z urzędu pod uwagę przedawnienia, konieczne jest działanie pozwanego.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku popełnienia czynu zabronionego i karania sprawcy takiego czynu. W prawie karnym istnieje bowiem instytucja przedawnienia karalności. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1. 30 - gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,  

2. 20 - gdy czyn stanowi inną zbrodnię,  

3. 15-gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat, 

4. 10-gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,  

5. 5- gdy chodzi o pozostałe występki. 

Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia.

Jeżeli w okresie wskazanym powyżej wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

W postępowaniu karnym obowiązuje ponadto zasada, że jeżeli zmienia się skład sądu to rozprawę  przeprowadza się od początku  W związku z tym przepisem możliwe jest takie wydłużenie postępowania karnego, że dochodzi do przedawnienia karalności. Zaznaczyć jeszcze raz należy, że przedawnienie karalności jest instytucją inną niż przedawnienie w prawie cywilnym. Bieg  przedawnienia karalności nie przerywa się na czas prowadzenia rozprawy, lecz podlega wydłużeniu w sposób opisany powyżej. Po upływie tych terminów, karalność przestępstwa ustaje, a zatem nie można skazać oskarżonego.