Przelew wierzytelności

Odpowiedź prawnika: Przelew wierzytelności

Art. 509 k.c. reguluje przelew wierzytelności (cesje). Cesja jest umową, na mocy której wierzyciel (zbywca, zwany też cedentem) przenosi na nabywcę (zwanego cesjonariuszem) wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Podstawowym skutkiem przelewu wierzytelności jest sukcesyjne wstąpienie cesjonariusza w miejsce cedenta.

Przedmiotem przelewu jest wierzytelność, tj. prawo podmiotowe wierzyciela do żądania od dłużnika świadczenia. Co do zasady musi to być wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać (tak też E. Łętowska, System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 904). Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być także w dostateczny sposób oznaczona – zindywidualizowana (tak też G. Kozieł, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna).

Odnosząc się wprost do postawionego pytania, czy można przenieść na osobę trzecią roszczenie niepieniężne, należy odpowiedzieć, że co do zasady przedmiotem cesji mogą być zarówno wierzytelności pieniężne jak i niepieniężne (tak też H. Ciepła (w:) Komentarz..., s. 588;  A. Ohanowicz, Zobowiązania..., s. 235;  B. Łubkowski (w:) Kodeks..., s. 1220; L. Stecki (w:) Kodeks..., s. 504; K. Zagrobelny (w:) Kodeks..., s. 917; H. Ciepła, T. Żyznowski, Glosa do wyroku...; H. Izdebski, M. Małek, Kodeks..., s. 610). Musi to być jednak wierzytelność zbywalna i jednocześnie przysługująca wierzycielowi w chwili zawarcia umowy przelewu. Należy także w każdym przypadku zwrócić uwagę na treść umowy łączącej wierzyciela z dłużnikiem, która może zawierać zastrzeżenie o niedopuszczalności dokonania przelewu. Taki jednak zakaz musi wynikać wprost z treści zawartej umowy. Istnieją również tzw. bezwzględne ustawowe zakazy zbywalności wynikające z przepisów kodeksu cywilnego, którymi objęte są w szczególności prawo odkupu oraz prawo pierwokupu.

Co do kwestii przeniesienia roszczenia o wydanie rzeczy ruchomej (roszczenia windykacyjnego z art. 222 k.c.) należy przychylić się do dominującego poglądu, że cesja takiej wierzytelności bez jednoczesnego przeniesienia prawa własności jest niedopuszczalna z uwagi na ścisły związek roszczenia windykacyjnego z prawem własności (tak też E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz; T. Dybowski, Ochrona..., s. 277; także S. Wójcik, Windykacyjna ochrona własności w polskim prawie cywilnym, Kraków 1965, s. 32 i n.).

Reasumując, co do zasady przeniesienie na osobę trzecią roszczenia o charakterze niepieniężnym jest dopuszczalne. Jednak w przypadku roszczenia o wydanie rzeczy ruchomej, zgodnie z powszechnie panującym poglądem doktryny i judykatury, taka cesja jest niedopuszczalna bez jednoczesnego przeniesienia prawa własności rzeczy ruchomej.