Odpowiedź prawnika: Likwidacja spółki cywilnej małżonków
Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, za przedsiębiorców uznaje się wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. W przeciwieństwie do spółek handlowych osobowych wkłady wniesione przez wspólników nie wchodzą w skład majątku spółki cywilnej (bo nie ma spółki jako podmiotu prawa), lecz stanowią majątek wspólników. Spółka cywilna pozostaje odrębnym podatnikiem podatku VAT, jak również jest jej nadawany odrębny numer REGON.
Zgodnie z art. 875 Kodeksu cywilnego, od chwili rozwiązania spółki stosuje się odpowiednio do wspólnego majątku wspólników przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów poniższych. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki zwraca się wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika ze spółki. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku dzieli się między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki. Tutaj jednak udział małżonka, który rezygnuje z prowadzenia działalności w formie spółki, wejdzie do majątku wspólnego małżonków, jeśli między małżonkami istnieje ustrój wspólności majątkowej.
W zasadzie Z brzmienia art. 24 ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2000 r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) wynika, że podatek dochodowy od dochodu z remanentu likwidacyjnego w wysokości 10 proc. są obowiązani zapłacić podatnicy, którzy zawiadomią urząd skarbowy o likwidacji działalności gospodarczej i ustalą dochód na dzień tej likwidacji. Zgodnie z treścią art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, nie będących środkami trwałymi - takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności, a jeżeli w tym okresie dochód nie wystąpił - w roku podatkowym poprzedzającym rok, w którym nastąpiła likwidacja. Za datę likwidacji działalności gospodarczej uważa się datę określoną w zawiadomieniu, o którym mowa w zdaniu poprzednim. Nie ustala się dochodu na dzień likwidacji, jeżeli:
- w wyniku zmiany formy prawnej lub połączenia przedsiębiorstw składniki majątku objęte remanentem zostały wniesione w formie wkładu lub aportu do nowo powstałego lub istniejącego przedsiębiorcy,
- nastąpiła całkowita lub częściowa zmiana branży,
- osoba fizyczna wniosła w formie wkładu lub aportu do spółki cywilnej albo spółki handlowej składniki majątku objęte remanentem,
- nastąpiło przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową lub osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.
Należy zatem uznać, że przez likwidację działalności gospodarczej należy rozumieć likwidację działalności poszczególnych przedsiębiorców, będących wspólnikami spółki cywilnej. Jednak fakt wystąpienia wspólnika spółki cywilnej ze spółki, przy jednoczesnym wycofaniu swoich wkładów nie jest równoznaczne z likwidacją działalności gospodarczej przez tego wspólnika. Podatnikami podatku dochodowego w związku z osiąganiem przychodów z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej są jej wspólnicy, a nie sama spółka. Zatem wspólnik występujący ze spółki może nadal prowadzić działalność gospodarczą - jednoosobowo lub jako wspólnik innej spółki. Oznacza to, że prowadząc działalność gospodarczą nadal uzyskiwałby przychody z tego samego źródła tj. z działalności gospodarczej. W sytuacji takiej wspólnik nie może zostać obciążony podatkiem likwidacyjnym, gdyż źródło przychodów, jakim jest działalność gospodarcza nie zostało zlikwidowane (tak: interpretacja Izby Skarbowej w Gdańsku, BI/005-1082/04). Nie stanowi likwidacji całkowita lub częściowa zmiana branży albo zmiana formy prawnej, w jakiej prowadzona jest działalność, lub zmiana umowy spółki nie mającej osobowości prawnej (tak: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy we Wrocławiu z dnia 3 lutego 2000 r., sygn. akt I SA/Wr 2460/97). Nie trzeba więc w tym przypadku płacić ww. podatku likwidacyjnego.
Natomiast jeśli żona nie zamierza prowadzić działalności gospodarczej po wystąpieniu ze spółki może być zobowiązana do zapłaty podatku w związku z wystąpieniem ze spółki. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, "wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem (.
