Odpowiedź prawnika: Nabycie nowego środka transportu w Unii
Zgodnie z przepisami VI Dyrektywy z dnia 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC), dostawa nowych środków transportu wykonywana z danego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego, ale w ramach Wspólnoty, na rzecz osoby fizycznej - objęta jest zwolnieniem od podatku VAT - por. art. 28 c (A)(b). Innymi słowy, dostawca nowego środka transportu na fakturze dokumentującej sprzedaż obowiązany jest zastosować zwolnienie od podatku VAT. Osobą, która jest obowiązana rozliczyć i uiścić podatek od wartości dodanej, jest nabywca nowego środka transportu. Stanowi o tym art. 28 a pkt 1 lit. (b) VI Dyrektywy Rady, zgodnie z którym podatkowi od wartości dodanej podlega wewnątrzwspólnotowe nabycie nowych środków transportu.
Państwa członkowskie, w tym także Litwa, w celu zapewnienia prawidłowego i jednoznacznego stosowania przepisów prawa zobowiązane są do implementowania (wprowadzenia do prawa krajowego) uregulowań wynikających z dyrektyw. Taka jest idea harmonizacji podatków pośrednich. Innymi słowy, oznacza to, że kontrahent litewski wystawiając Panu fakturę dokumentującą sprzedaż nowego samochodu nie miał prawa opodatkować podatkiem VAT wskazanej transakcji. W przypadku nabycia nowych środków transportu, podatek VAT powinien być rozliczany i odprowadzany do urzędu skarbowego w kraju, w którym nowy samochód będzie używany. Nabywca samochodu, czyli Pan, powinien naliczyć i zapłacić podatek według właściwej stawki obowiązującej dla danego towaru w kraju, tj. w Polsce dla samochodów obowiązuje stawka 22%. Działanie takie ma na celu uniknięcie sytuacji, w której osoby zainteresowane kupnem nowego samochodu, unikałyby dokonywania zakupów w swoim kraju, gdzie obowiązuje wyższa stawka VAT i sprowadzałyby samochody z zagranicy, a w szczególności z krajów, gdzie stawka podatku VAT na samochody jest niska. Handel nowymi środkami transportu podlega szczególnym regulacjom na obszarze Wspólnoty. Szczególnym z tego względu, że niezależnie od tego, kto jest nabywcą: czy przedsiębiorca, czy osoba fizyczna, to podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku i tak zawsze będzie nabywca nowego środka transportu. W konsekwencji, przywóz z innego państwa członkowskiego do Polski nabytego tam nowego (w myśl VI Dyrektywy) środka transportu zawsze podlega opodatkowaniu na terytorium Polski jako wewnątrzwspólnotowe nabycie nowego środka transportu. Innymi słowy, w przypadku nabycia nowego samochodu za granicą ale w ramach Wspólnoty, podatek zawsze jest naliczony i pobierany w kraju, w którym samochód będzie zarejestrowany i faktycznie używany.
Zakładam, że nabył Pan samochód jako osoba fizyczna, nie zaś jako przedsiębiorca celem wykorzystywania go w prowadzonej działalności gospodarczej. Jeżeli tak jest, to moim zdaniem w zaistniałej sytuacji nie ma Pan podstaw do ubiegania się o zwrot nadpłaconego podatku VAT zarówno w kraju, jak i za granicą. W odpowiedzi na pytanie pierwsze i drugie, informuję, że nie jest Pan uprawniony do zwrotu na terenie Polski, ponieważ naliczył Pan podatek VAT prawidłowo - od podstawy opodatkowania, czyli kwoty, jaką był Pan obowiązany zapłacić. Niestety podstawa ta była zawyżona, bowiem zawierała naliczony przez dostawcę błędnie podatek VAT. Zaś na Litwie, również nie ma Pan prawa do zwrotu, ponieważ Pański kontrahent nieprawidłowo wystawił fakturę. Brak jest uregulowań prawnych, które pozwalałyby na „rekompensowanie” podatnikom nieprawidłowego stosowania prawa przez inne podmioty.
Podobnie sytuacja przedstawia się z uiszczonym w zawyżonej wysokości podatkiem akcyzowym, o który Pan pyta w pytaniu trzecim. Zgodnie z art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym, w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego podstawą opodatkowania jest kwota, jaką nabywca jest obowiązany zapłacić. Innymi słowy, kwota akcyzy, którą Pan uiścił od nabywanego samochodu została wpłacona, zgodnie z przepisami ustawy o podatku akcyzowym, w prawidłowej wysokości. Jest to wynikiem tego, że kwota brutto wynikająca z otrzymanej przez Pana faktury zakupu, była kwotą, jaką był Pan obowiązany zapłacić zagranicznemu kontrahentowi.
Jedynym działaniem, które w swej konsekwencji spowodowałoby rozliczenie transakcji w sposób prawidłowy, byłoby wystawienie faktury korygującej przez kontrahenta litewskiego, w której do podstawy opodatkowania, czyli kwoty netto zastosowane by było zwolnienie od podatku od towarów i usług. Wówczas miałby Pan podstawę do złożenia korekt uprzednio składanych deklaracji. Oznacza to, że wystąpił by Pan do naczelnika urzędu celnego z korektą AKC-U: „Deklaracji uproszczonej nabycia wewnątrzwspólnotowego” oraz korektą VAT-10: „Deklaracji dla podatku od towarów i usług przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu nowych środków transportu”. Do składanych korekt powinien Pan dołączyć wyjaśnienie, informujące, czym powodowana jest korekta.
