Odpowiedź prawnika: Procedura sprzedaży udziałów sp. z o. o.
Wspólnicy mogą dowolnie rozporządzać swoimi udziałami w sp. z o. o. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, dopuszczalne jest zbycie udziału lub obciążenie go zastawem albo użytkowaniem. Może ono jednak nastąpić tylko po wpisaniu spółki do rejestru albo po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego. Obrót udziałami w spółce z o.o. (czyli nabywanie lub zbywanie udziałów) może być w umowie spółki jedynie ograniczony, ale nie całkowicie wyłączony. Przepis art. 180 ksh dotyczy przejścia udziału na inną osobę, będącego skutkiem zawarcia odpowiedniej umowy; poza tym nabycie udziału przez osobę trzecią może nastąpić w drodze dziedziczenia.
Podstawą nabycia udziału przez osobę trzecią (osobą tą może być inny wspólnik) jest zazwyczaj umowa sprzedaży będąca z prawnego punktu widzenia umową sprzedaży prawa, do której stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży rzeczy (art. 555 kc). Ponadto w grę może wchodzić, przykładowo, przeniesienie udziału w drodze zamiany (np. zamiany udziału w spółce X na udział w spółce Y) albo darowizny. Jeżeli umowa zbycia udziału (np. umowa sprzedaży, zamiany lub darowizny) nie stanowi inaczej, przejście udziału następuje w wyniku zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia udziału (art. 155 kc). Zbycie udziału w spółce z o. o. wymaga zachowania formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Niedochowanie tej formy skutkuje nieważnością umowy o zbycie udziału bądź jego części. Wymóg formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi jest wymogiem minimalnym, albowiem strony mogą zawrzeć umowę zbycia udziału również w formie aktu notarialnego.
Skutecznie zawarta między stronami umowa, nie staje się automatycznie skuteczna wobec spółki i osób trzecich. Wobec osób trzecich przeniesienie udziału staje się skuteczne z chwilą ujawnienia tego faktu w rejestrze przedsiębiorców. Przejście udziału staje się skuteczne wobec spółki dopiero od chwili, gdy spółka otrzyma od jednego z zainteresowanych, zawiadomienia o tym wraz z dowodem dokonania czynności, czyli umową zbycia zawartą w pisemnej formie z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Zarząd jest obowiązany prowadzić księgę udziałów, do której należy wpisywać nazwisko i imię albo firmę (nazwę) i siedzibę każdego wspólnika, adres, liczbę i wartość nominalną jego udziałów oraz ustanowienie zastawu lub użytkowania i wykonywanie prawa głosu przez zastawnika lub użytkownika, a także wszelkie zmiany dotyczące osób wspólników i przysługujących im udziałów.
Każdy wspólnik może przeglądać księgę udziałów. Po każdym wpisaniu zmiany zarząd składa sądowi rejestrowemu podpisaną przez wszystkich członków zarządu nową listę wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich oraz wzmianką o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału.
W związku z powyższym mogą Państwo dokonać sprzedaży udziałów (bez żadnych ograniczeń przewidzianych w przepisach prawa, chyba że umowa Spółki zawiera ograniczenia) przez umowę sprzedaży w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (dokonuje się tego w Kancelarii Notarialnej), po czym należy niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie Spółkę wraz z przedłożeniem sporządzonej umowy. Następnie Zarząd Spółki zobowiązany jest do wprowadzenia zmian w księdze udziałów oraz zgłoszenia tego faktu do sądu rejestrowego. Fakt sprzedaży udziałów nie wymaga zmiany umowy spółki.
Członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.
Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. Sąd Najwyższy w wyroku z 26 stycznia 2000 r., I PKN 479/99, OSNAPiUS 2001, nr 11, poz. 377(I PKN 479/99, OSNAPiUS 2001, nr 11, poz. 377) stwierdził, iż „odwołanie ze stanowiska członka zarządu spółki, które nie zostało skutecznie podważone, jest wystarczającą podstawą, uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę (art. 45 § 1 k.p.) pracownikowi zatrudnionemu w charakterze członka tego zarządu”.
W kwestii wypowiedzenia stosunku pracy odsyłamy Państwa do artykułu zatytułowanego Jak wypowiedzieć umowę o pracę?
W momencie zbycia wszystkich udziałów na rzecz jednej osoby, spółka staje się jednoosobową spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. W spółce jednoosobowej jedyny wspólnik wykonuje wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników. Przepisy o zgromadzeniu wspólników stosuje się odpowiednio.
