Jakie dokumenty i oświadczenia należy składać w zamówieniach publicznych? (stan prawny do 1 marca 2004 r.)
Czego mogą dotyczyć warunki stawiane dostawcom lub wykonawcom?
Warunki uczestnictwa w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego powinny być obiektywne, uzasadnione charakterem przedmiotu zamówienia publicznego, stopniem jego skomplikowania, czy związanego z nim ryzyka. Należy jednak pamiętać, aby przy określaniu warunków nie naruszyć zasad równości i uczciwej konkurencji. Warunki wymagane od dostawców i wykonawców powinny jedynie prowadzić do wykazania zdolności danego podmiotu do wykonania zamówienia publicznego. Nie mogą natomiast się stać narzędziem faworyzowania określonej grupy podmiotów a dyskryminacji drugich, i w ten sposób prowadzić do wypatrzenia wyniku postępowania. Warunki powinny zostać określone przed rozpoczęciem postępowania (czyli przed ogłoszeniem lub wysłaniem zaproszeń) i nie powinny ulegać zmianie w toku postępowania. Warunki powinny być jawne, tak aby każdy z potencjalnych oferentów mógł sprawdzić, czy spełnia postawione warunki czy nie.
Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o zamówieniach publicznych, w każdym postępowaniu, niezależnie od jego wartości, czy trybu w jakim jest prowadzone, dostawcy i wykonawcy winni spełniać następujące warunki:
- być uprawnionym do występowania w obrocie prawnym, zgodnie z wymaganiami ustawowymi
- posiadać uprawnienia niezbędne o wykonania określonych prac lub czynności, jeżeli ustawy szczególne nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień
- posiadać niezbędną wiedzę i doświadczenie, a także potencjał ekonomiczny i techniczny oraz pracowników zdolnych do wykonania danego zamówienia,
- znajdować się w sytuacji finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia,
- nie podlegać wykluczeniu z postępowania na podstawie art. 19 ustawy.
Powyższe warunki powinien spełniać każdy dostawca lub wykonawca, który chce wygrać postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego. Wymienione warunki zostały określone przez ustawodawcą i zamawiający nie ma możliwości ich zmiany czy modyfikacji. Nie oznacza to, że zamawiający nie może wymagać spełnienia innych jeszcze warunków. Jeżeli jest to uzasadnione charakterem zamówienia publicznego, zamawiający może postawić przed dostawcami i wykonawcami dodatkowe wymagania. W żadnym jednak wypadku nie mogą one wykraczać poza przedmiot zamówienia, stanowić jakiejś zbędnej, niepotrzebnej i nieuzasadnionej bariery dla potencjalnych dostawców lub wykonawców.
Jakich dokumentów i oświadczeń może żądać zamawiający?
Zamawiający, aby stwierdzić, czy dostawcy lub wykonawcy spełniają postawione przed nimi warunki musi się na czymś opierać, mieć jakąś podstawę. Ponieważ w postępowaniu obowiązuje zasada pisemności, podstawą do stwierdzenia spełniania wymaganych warunków są określone dokumenty i oświadczenia składane przez dostawców i wykonawców. Z zastrzeżeniem ochrony praw własności intelektualnej oraz ochrony tajemnicy handlowej, zamawiający może żądać od dostawców i wykonawców wyłącznie dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania (art. 22 ust. 1). Oznacza to, że dostawca lub wykonawca może odmówić złożenia dokumentów, które naruszają jego określone prawa lub interesy. Jednak z powyższej możliwości należy korzystać bardzo ostrożnie, ponieważ może się to wiązać z wykluczeniem z postępowania. Dlatego z taką odmową należałoby się zwrócić do zamawiającego w formie protestu.
Powyższy przepis wyznacza barierę dla zamawiającego, przed wykorzystywaniem swej uprzywilejowanej pozycji w stosunku do oferentów i żądaniem przedstawienia niepotrzebnych, zbędnych dla postępowania, dokumentów. Ma to również chronić potencjalnych oferentów przed naruszeniem zasady równości wszystkich podmiotów ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego i naruszeniem reguł uczciwej konkurencji.
Zasadą jest, że w każdym postępowaniu, niezależnie od wartości przedmiotu zamówienia (powyżej 30.000 euro lub nie) i niezależnie od trybu postępowania (więc także w trybie zamówienia z wolnej ręki, zapytania o cenę itd.), każdy przystępujący do postępowania dostawca lub wykonawca ma obowiązek złożenia oświadczenia o spełnianiu warunków o których mowa w art. 22 ust. 2 (patrz powyżej). Powyższy obowiązek ma charakter bezwzględnie obowiązujący, a więc jest niezależny od tego, czy zamawiający określił takie żądanie czy nie. Dla spełnienia powyższego wystarcza złożenie zwykłego oświadczenia o spełnianiu wymienionych warunków.
Jednak samo oświadczenie może nie być dla zamawiającego wystarczające, do stwierdzenia spełniania wymaganych warunków. Dlatego potwierdzeniem spełniania wymaganych warunków i tym samym prawdziwości złożonych oświadczeń mogą być określone dokumenty.
W zależności od wartości zamówienia publicznego zamawiający ma uprawnienie lub obowiązek żądania dokumentów potwierdzających spełnianie warunków, o których mowa w art. 22 ust.
