1.1.2005
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Sąsiad, działając prawdopodobnie w dobrej wierze, przeprowadził drogę do swojej działki, zajmując niewielką część zabudowanej nieruchomości sąsiedniej. Naruszenie to nie wpłynęło na spadek użyteczności tej nieruchomości. Jakie kroki można przedsięwziąć celem uregulowania prawnego tej sytuacji, a jednocześnie wyciągnięcia korzyści z faktu, że zajęta część nieruchomości jest niezbędna sąsiadowi do zachowania normalnej szerokości drogi dojazdowej. Zaistniały błąd został wykryty przy korekcie pomiarów geodezyjnych.
Opinia prawna
Naruszenie granic cudzego gruntu rodzi co do zasady po stronie naruszyciela obowiązek przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czego właściciel nieruchomości naruszonej może dochodzić na drodze sądowej na podstawie art. 222 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Przywrócenie stanu zgodnego z prawem polega na usunięciu samego naruszenia oraz jego skutków. Jednakże właściciel naruszonej nieruchomości nie może żądać przywrócenia stanu poprzedniego wówczas, gdy sąsiad przekroczył granice gruntu bez winy umyślnej przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia. W takiej sytuacji właściciel nieruchomości, której granice naruszono, może żądać albo stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie odpowiedniej służebności gruntowej, albo wykupienia zajętej części gruntu, jak również tej części, która na skutek budowy straciła dla niego znaczenie gospodarcze (art. 151 k.c.).
W opisanym stanie faktycznym należy rozważyć, czy naruszenie granic gruntu przez sąsiada miało związek ze „wznoszeniem budynku lub innego urządzenia”. Samo wyodrębnienie szlaku drogowego nie może być bowiem uznane za „urządzenie” w rozumieniu art. 151 k.c., natomiast wydaje się, że do „urządzeń” będzie można zaliczyć utwardzenie tego szlaku. W związku z tym zakres roszczeń właściciela nieruchomości naruszonej zależy od tego, czy droga przeprowadzona przez sąsiada ma charakter trwałego „urządzenia”, trwale połączonego z gruntem, będącego wynikiem celowego działania ludzkiego, uzewnętrznionego w postaci widocznych przedmiotów, czy też jest to zwykła polna droga, powstała na skutek stałego przejeżdżania pewnym szlakiem.
Jeśli zachodzi ta druga ewentualność, właściciel może żądać od naruszyciela przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czyli umożliwienia właścicielowi korzystania z zajętego pasa gruntu oraz usunięcia ewentualnych skutków bezprawnego używania tego gruntu przez sąsiada. Jeśli natomiast droga przeprowadzona przez cudzą nieruchomość może być uznana za „urządzenie”, właściciel naruszonego gruntu może jedynie żądać albo stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie odpowiedniej służebności gruntowej (w tym przypadku służebności przejazdu), albo wykupienia zajętej części gruntu, jak również tej części, która na skutek budowy straciła dla niego znaczenie gospodarcze. Natomiast roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przysługiwałoby właścicielowi tylko wówczas, gdyby sąsiad przekroczył granice gruntu umyślnie (tzn. byłby świadomy dokonanego naruszenia) lub gdyby właściciel niezwłocznie sprzeciwił się przekroczeniu granicy lub gdyby groziła mu niewspółmiernie wielka szkoda. Z opisanego stanu faktycznego nie wynika, aby miały miejsce wskazane w zdaniu poprzedzającym okoliczności, a nieumyślny charakter naruszenia raczej nie budzi wątpliwości, stąd jeśli przeprowadzona droga ma charakter trwały, właścicielowi nie przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego.
Z opisanego stanu faktycznego wynika również, że zajęcie części nieruchomości sąsiedniej przez naruszyciela miało na celu uzyskanie dostępu do drogi publicznej poprzez zachowanie normalnej szerokości drogi dojazdowej, a uniemożliwienie sąsiadowi korzystania z zajętego pasa gruntu powodowałoby, że utraciłby on dostęp do drogi publicznej. Brak dostępu do drogi publicznej rodzi po stronie właściciela nieruchomości izolowanej roszczenie do właścicieli gruntów sąsiednich o ustanowienie za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (art. 145 § 1 k.c.). Przeprowadzenie drogi koniecznej następuje z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Należy podkreślić, że ustanowienie służebności drogi koniecznej nie zawsze polega na urządzeniu drogi w ścisłym tego słowa znaczeniu, a w szczególności może się wyrażać w zezwoleniu na przejeżdżanie przez grunty obciążone. Jeśli zatem pozbawienie sąsiada możliwości korzystania z zajętego przez niego w dobrej wierze pasa gruntu spowoduje brak dostępu tej sąsiedniej nieruchomości do drogi publicznej, sąsiad będzie mógł domagać się ustanowienia służebności drogi koniecznej przez sąd w trybie postępowania nieprocesowego.
Potrzebujesz porady prawnej?
Gdy sąsiad naruszył granice Twojej działki - opinia prawna
Stan faktyczny Sąsiad, działając prawdopodobnie w dobrej wierze, przeprowadził drogę do swojej działki, zajmując niewielką część zabudowanej nieruchomości sąsiedniej. Naruszenie to nie wpłynęło na spadek użyteczności tej nieruchomości. Jakie kroki można przedsięwziąć celem uregulowania (...)
Wybudowanie domu na gruncie spadkodawcy – opinia prawna
Stan faktyczny Sprawa dotyczy 4 ha gospodarstwa rolnego wraz z zabudowaniami. Po śmierci dziadka na mocy ówczesnego prawa, w wyniku orzeczenia sądu, gospodarstwo przypadło w udziale 5/8 babce i trojgu rodzeństwa po 1/8, którzy w chwili śmierci dziadka byli nieletni. Pozostała pełnoletnia trójka (...)
Naruszenie przez pracodawcę osobistych i majątkowych praw autorskich - opinia prawna
Stan faktyczny 4 lata temu pracowałem dla ogromnej firmy (doskonale prosperującej) w Polsce. W związku ze swoim wykształceniem (3 studia wyższe) i zainteresowaniami próbowałem się przenieść do działu planowania finansowego. W tym celu poza godzinami pracy (używając starych danych firmy, (...)
Jakie są warunki i skutki zbycia spadku – opinia prawna
Stan faktyczny W testamencie z roku 1949 Babcia mojego Męża dokonała zapisu na swojego wnuka, a mojego męża część nieruchomości z warunkiem, że w dwa lata po śmierci Babci spłaci swoje dwie swoje siostry. Babcia zmarła w roku 1974, a mąż mój w roku 1991. W postanowieniu sądowym (...)
Opodatkowanie praw autorskich - opinia prawna
Stan faktyczny Niemiecki kontrahent, z którym mamy umowę o stałej współpracy, wypożyczył nam program AutoCad do konstruowania wyrobów, które produkujemy. Jako potwierdzenie otrzymaliśmy pismo stwierdzające oddanie programu do dyspozycji naszej firmie (nie została określona wartość programu, (...)
Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu przedwczesnego rozwiązania umowy agencyjnej - opinia prawna
Stan faktyczny Niniejszym przedstawiam skrótowy opis historii sporu, który zaistniał pomiędzy będącym moja własnością przedsiębiorstwem A ziałającym w branży leasingu personalnego, a firmą W, którą 10 września 2003 zaprosiłem do współpracy. 10 września 2003 moja firma (A) wysyła (...)
Jeden czyn a przestępstw kilka, czyli obawy byłego agenta przed konsekwencjami – opinia prawna
Stan faktyczny W roku 1999 podjęłam pracę w firmie X jako agent udzielający pożyczek. W tym czasie wystawiłam cztery pożyczki w wysokości 1100 zł na fikcyjne osoby, chcąc pokryć w ten sposób zadłużenie wobec firmy, które powstało w wyniku skradzenia mi tej kwoty. Faktu (...)
Jakie są konsekwencje ujawnienia skandalu z udziałem osoby z życia publicznego - opinia prawna
Stan faktyczny Opublikowałem w Internecie bardzo obiektywną relację z rozmowy z kontrahentem, w której na stanowcze żądanie o uiszczenie opłaty za wykonane usługi odpowiada on grożąc pobiciem. Relację z nagranej rozmowy telefonicznej opublikowałem wraz z materiałem dźwiękowym. Nazwisko (...)
Ustawienie zakazu wjazdu do lokalu przedsiębiorcy w spółdzielni - opinia prawna
Stan faktyczny Posiadam spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego, w którym prowadzę gastronomię. Lokal znajduje się w patio budynku postawionego na planie litery U. Patio jest podniesione w stosunku do ulicy o pół piętra. Wejście do lokalu jest tylko z wewnątrz patio, nie ma (...)
Jak pozbyć się słupa z działki albo jak otrzymać za niego odszkodowanie – opinia prawna
Stan faktyczny W 2000 roku nabyłem od osoby prywatnej działkę budowlaną o powierzchni 4500 m² wraz z istniejącą na niej zabudową energetyczną. Przez działkę tę przechodzą dwie linie energetyczne niskiego napięcia zawieszone na sześciu betonowych słupach. Linie te biegną wzdłuż (...)
Podział współużytkowanej działki na rzecz właścicieli odrębnych lokali – opinia prawna
Stan faktyczny Jestem współwłaścicielem nieruchomości gruntowej, na której znajdują się 3 lokale stanowiące odrębną własność każdego z trzech współwłaścicieli gruntu. Współwłasność dotyczy tylko gruntu. Forma własności gruntu to dzierżawa wieczysta, a współwłaścicielami (...)
Jak pracownik dokonuje wypowiedzenia umowy o pracę – opinia prawna
Stan faktyczny W tej chwili jestem 35 dzień na zwolnieniu lekarskim. Od samego początku pracodawca kontrolował zasadność zwolnienia lekarskiego. Odbyła się nawet kontrola w ZUS-ie, na której zakwestionowano jedno ze zwolnień (od następnego dnia po kontroli kazano mi się stawić w pracy) ja (...)
Jak zmniejszyć koszty podziału wspólnego majątku - opinia prawna
Stan faktyczny Planujemy złożyć pozew o rozwód bez orzekania o winie stron. W zakresie majątku myślimy o tym, że strony dokonają pomiędzy sobą faktycznego podziału majątku dorobkowego, poza postępowaniem sądowym (chyba, że podział majątku w sądzie przyniesie znaczną minimalizację (...)
Ważność i konsekwencje umowy w sprawie szkolenia zawartej z pracodawcą - opinia prawna
Stan faktyczny Pracownik podpisał z pracodawcą umowę cywilnoprawną określającą konsekwencje rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą przed upływem określonego w niej terminu. W chwili obecnej pracownik zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę zawartej na czas oznaczony. W związku z zawartą (...)
Konsekwencje niezachowania tajemnicy handlowej przez pracownika - opinia prawna
Stan faktyczny Proszę o przygotowanie pisma informującego pracowników o obowiązku zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa także po ustaniu stosunku pracy i konsekwencjach wynikających z ujawnienia tych informacji osobom trzecim, zgodnie z ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Opinia prawna Niniejsza (...)
Negatywne skutki niezawarcia umowy sprzedaży działki w formie aktu notarialnego – opinia prawna
Stan faktyczny W 1974 r. zakupiłem za pisemną umową od dwóch rożnych osób bez zachowania aktu notarialnego dwie działki (nr 229 i 228) o szerokości 4,50m każda (pow. działki 4,5ara). Działka nr 229 przylega bezpośrednio do mojej działki nr 230. W 1975 r. otrzymałem pozwolenie na budowę (...)
Co możesz robić na swojej działce bez zgody sąsiada - opinia prawna
Stan faktyczny Sąsiad nadsypał na swojej działce ziemi w taki sposób, że teren jego posesji, graniczący z moją został podwyższony o 80 cm w najwyższym punkcie. Obie działki graniczyły ze sobą w ustalonych warunkach terenowych od przeszło 20 lat. Z tego co mi wiadomo, wykonanie w/w nasypu (...)
Zasady odpowiedzialności wspólników spółki cywilnej - opinia prawna
Stan faktyczny Przed 2000 rokiem prowadziłem działalność gospodarczą w spółce cywilnej. Między innymi z powodu nieudolności wspólnika zaprzestałem działalności, która spowodowała zadłużenie u dostawców. Były sprawy sądowe i chyba nakazy zapłaty zostały wydane. Nie dostałem żadnego (...)
Pozwolenie wodnoprawne a prawa właścicieli sąsiednich działek - opinia prawna
Stan faktyczny Jestem właścicielem elektrowni wodnej. Teren, na którym ułożony jest rurociąg, należy do innego właściciela. Rurociąg jest ułożony w ten sposób, że część jest zakopana a część jest na powierzchni ziemi. Na terenie jednej działki zmieniłem trasę biegu rury, ale (...)
Portal zamieszczający przeglądy i omówienie artykułów prasowych - opinia prawna
Stan faktycznyZamierzam prowadzić tematyczny portal internetowy zajmujący się przeglądem informacji z mediów publicznych na wybrane tematy (głównie gospodarcze i społeczne). Podstawowym źródłem informacji dla serwisu ma być prasa oraz inne portale (...)
