8.9.2016

Zespół
e-prawnik.pl

Unieważnienie małżeństwa

Unieważnienie małżeństwa jest jednym z kilku powodów ustania małżeństwa.

Inne przyczyny powodujące ustanie małżeństwa to:

  • śmierć biologiczna jednego z małżonków,
  • uznanie małżonka za zmarłego,
  • orzeczenie rozwodu.

Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego.

Podstaw do unieważnienia małżeństwa kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje kilka. Każda z nich jest specyficzna i różni się charakterem od pozostałych.

Porady prawne

Jakie mogą być przesłanki unieważnienia małżeństwa?

Powodami unieważnienia mogą być:

  • brak wymaganego wieku małżonków,
  • ubezwłasnowolnienie małżonka, ale nie gdy ubezwłasnowolnie zostało uchylone
  • choroba psychiczna albo niedorozwój umysłowy małżonka,
  • pozostawanie w innym związku małżeńskim przez małżonka,
  • pokrewieństwo lub powinowactwo między małżonkami,
  • stosunek przysposobienia pomiędzy małżonkami.

Oprócz powyższych sytuacji małżeństwo może być unieważnione z powodu wady oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński. Z wadą taką mamy do czynienia gdy oświadczenie zostało złożone:

  • przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli,
  • pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony,
  • pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.

Jeszcze jedną przyczyną unieważnienia małżeństwa, przewidzianą przez kodeks rodzinny i opiekuńczy, jest brak zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane. Unieważnienia małżeństwa w takim przypadku może żądać mocodawca.

Zasadą wprowadzoną przez kodeks rodzinny i opiekuńczy jest to, iż unieważnienia małżeństwa można żądać tylko w tych sytuacjach, które zostały przewidziane przez ten kodeks.

Kto jest upoważniony do unieważnienia małżeństwa?

O unieważnieniu małżeństwa orzeka sąd. Konieczne jest w tym celu wytoczenie powództwa przez osobę do tego uprawnioną na mocy przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W przypadku każdej z przyczyn wskazanych przez ten akt prawny, ustawodawca wskazuje także, kto może wytoczyć takie powództwo. Uprawnienie to przysługuje także prokuratorowi.


Prokurator posiada uprawnienie do wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa niezależnie od uprawnienia innych osób. Prokurator może wytaczać to powództwa na tych samych podstawach, które zostały przewidziane dla innych uprawnionych osób.

W jakim postępowaniu rozpatrywane są sprawy o unieważnienie małżeństwa ?

Sprawy o unieważnienie małżeństwa charakteryzują się pewną swoistością, co sprawia, iż ich rozpoznawanie i rozstrzyganie przez sąd dokonywane jest w postępowaniu odrębnym -postępowaniu w sprawach małżeńskich. Tryb procedury odrębnej jest tu obowiązkowy.
W procesie o unieważnienie małżeństwa sąd może także rozstrzygać w sprawach dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny i o alimenty" zarówno między małżonkami, jak i między nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz sprawy dotyczące pieczy nad dziećmi i wspólnego mieszkania małżonków.

W jakim zakresie orzeka sąd ?

Zasadą jest, iż sąd orzekając unieważnienie małżeństwa, orzeka także, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze.

Jeżeli któryś z małżonków wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę unieważnienia małżeństwa w chwili jego zawarcia, to uważa się go za będącego w złej wierze.
Do uznania kogoś za będącego w złej wierze, konieczne jest udowodnienie, że w chwili zawierania małżeństwa był on świadomy faktów bądź zdarzeń, które stanowią przyczynę nieważności małżeństwa.

Sąd orzeka w przedmiocie złej wiary z urzędu, oznacza to że nie ma potrzeby, by powód w sprawie o unieważnienie małżeństwa wnosił do sądu takie żądanie.

Treść wyroku w przedmiocie złej wiary któregoś z małżonków może brzmieć następująco:

  1. oboje małżonkowie zawarli małżeństwo w złej wierze,
  2. jedno z małżonków zawarło małżeństwo w złej wierze,
  3. żadne z małżonków nie zawarło małżeństwa w złej wierze.

Pamiętaj, że:

  • W sprawach małżeńskich tak powodem, jak i pozwanym może być każdy z małżonków, w zależności od tego, który z nich pierwszy zdecyduje się na wytoczenie powództwa,
  • prokurator ma prawo wytoczyć powództwo o unieważnienie małżeństwa,
  • pomimo, iż sąd orzeka z urzędu o złej wierze małżonków, którzy zawarli związek małżeński oraz domniemania, że za będącego w złej wierze uważa się małżonka, który w chwili zawarcia małżeństwa wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę jego unieważnienia, nie oznacza to, iż nie ma możliwości w trakcie postępowania udowodnienia braku złej wiary.

Podstawa prawna:

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Zakaz unieważnienia małżeństwa

Zakaz unieważnienia małżeństwa

Z jakich powodów małżeństwo ustaje? Przyczynami ustania małżeństwa jest: unieważnienie małżeństwa, śmierć biologiczna jednego z małżonków, uznanie małżonka za zmarłego, orzeczenie rozwodu. ##baner## Przypadki, w których unieważnienie małżeństwa jest dopuszczalne, (...)

Czy choroba psychiczna unieważnia małżeństwo? - opinia prawna

Czy choroba psychiczna unieważnia małżeństwo? - opinia prawna

  Stan faktyczny   Czy możliwe jest unieważnienie małżeństwa - żona przed ślubem nie poinformowała mnie o swojej chorobie psychicznej? Z karty chorobowej żony z okresu przed ślubem wynika, że była kilkakrotnie kierowana do psychiatry. Jej obecne zachowanie świadczy o poważnych (...)

Przeszkody małżeńskie - czyli kto i z kim nie może zawrzeć małżeństwa

Przeszkody małżeńskie - czyli kto i z kim nie może zawrzeć małżeństwa

Czym są "przeszkody małżeńskie"? W przypadku zaistnienia pewnych okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (tzw. przeszkody małżeńskiej) kierownik urzędu stanu cywilnego czy duchowny powinien odmówić przyjęcia od nupturientów oświadczeń woli o wstąpieniu w związek (...)

Unieważnienie małżeństwa zawartego przez pełnomocnika

Unieważnienie małżeństwa zawartego przez pełnomocnika

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość ważnego zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika. Pełnomocnik działając w imieniu przyszłego małżonka, dokonuje czynności prawnej, która wywiera bezpośredni skutek dla reprezentowanego, czyli powoduje zawarcie związku małżeńskiego (...)

Jak zawrzeć małżeństwo i zarejestrować je w urzędzie stanu cywilnego?

Jak zawrzeć małżeństwo i zarejestrować je w urzędzie stanu cywilnego?

Zawarcie i rejestracja związku małżeńskiego - czynności przygotowawcze Zanim dojdzie do zawarcia małżeństwa należy podjąć czynności przygotowawcze, tzn. przedłożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego określone przez przepisy prawa dokumenty, które pozwolą mu na stwierdzenie, (...)

Unieważnienie małżeństwa z powodu pokrewieństwa lub powinowactwa

Unieważnienie małżeństwa z powodu pokrewieństwa lub powinowactwa

  Zasadą kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest zakaz zawierania małżeństwa przez krewnych w linii prostej, rodzeństwo oraz powinowatych w linii prostej.   Co jest pokrewieństwem w rozumieniu prawa? Pokrewieństwo jest to stosunek zachodzący pomiędzy osobami posiadającymi wspólnych (...)

Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!

Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!

Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich (...)

Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?

Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?

Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w (...)

Ile trzeba zapłacić w sądzie?

Ile trzeba zapłacić w sądzie?

  Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)

Unieważnienie małżeństwa zawartego przez przysposabiającego i przysposobionego

Unieważnienie małżeństwa zawartego przez przysposabiającego i przysposobionego

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraża zakaz zawierania małżeństwa przez przysposabiającego i przysposobionego. W związku z tym, unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków. Co to jest przysposobienie i jakie skutki (...)

Władza rodzicielska przy rozwodzie

Władza rodzicielska przy rozwodzie

Wyrok rozwodowy Orzekając rozwód, sąd obligatoryjnie orzeka o władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem obojga małżonków oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z nich obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Przy czym sąd uwzględnia (...)

Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

  Co to jest intercyza i dlaczego decydujemy się na jej zawarcie? Intercyza jest to majątkowa umowa małżeńska, na mocy której małżonkowie dokonują wyboru ustroju majątkowego jaki będzie regulował ich stosunki majątkowe w trakcie trwania małżeństwa. Panujący między małżonkami (...)

Unieważnienie małżeństwa z powodu wad oświadczenia woli o wstąpieniu w związek małżeński

Unieważnienie małżeństwa z powodu wad oświadczenia woli o wstąpieniu w związek małżeński

  Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, iż małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenie zawarte w obecności duchownego (gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła (...)

Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego

Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego

Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego  W procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego powinniśmy liczyć się z następującymi opłatami:    Wysokość opłaty stałej Czego dotyczy opłata Uwagi 600 zł  od pozwu (...)

Rewolucyjne zmiany w regulacjach majątków małżonków!

Rewolucyjne zmiany w regulacjach majątków małżonków!

  Pomimo tego, iż stosunki rodzinne wydają się być tymi, które przede wszystkim powinny cechować się stabilnością i w tym zakresie czasem konieczne są zmiany, czy też modyfikacje. Zawsze celem jest oczywiście dostosowywanie przepisów do realiów społecznych. Tak też (...)

Formalności przy rozwodzie, czyli czas trwania, przebieg i koszty postępowania rozwodowego - opinia prawna

Formalności przy rozwodzie, czyli czas trwania, przebieg i koszty postępowania rozwodowego - opinia prawna

  Stan faktyczny W roku 1996 moja mama wyjechała do innego województwa za pracę ze względu na złą sytuację materialną, jak również nie układające się stosunki z ojcem. W związku z brakiem jakichkolwiek więzi rodzice podjęli decyzję o rozwodzie. Ojciec jest bezrobotny, (...)

Majątek kawalerski i inne rzeczy, które nie są wspólne z żoną - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

Majątek kawalerski i inne rzeczy, które nie są wspólne z żoną - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

  Wchodząca w życie 20 I 2005 r. nowelizacja do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w dość istotny sposób zmieniła dotychczas obowiązujące stosunki majątkowe między małżonkami. Przede wszystkim poszerzono katalog ustrojów majątkowych mogących istnieć między małżonkami, (...)

Unieważnienie małżeństwa ze względu na wiek

Unieważnienie małżeństwa ze względu na wiek

W jakim wieku można zawrzeć małżeństwo? Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że osoba, która nie ukończyła 18 lat, nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Przewiduje jednak wyjątkowo, iż z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, (...)

Jakie zasady rządzą małżeństwem?

Jakie zasady rządzą małżeństwem?

Kilka zasad prawa rodzinnego odnosi się do związku małżeńskiego i wzajemnych stosunków małżonków. Poniżej zostaną one omówione. Na czym polega zasada monogamii? W naszym kręgu kulturowym obowiązuje zasada monogamii. Oznacza to, iż mężczyzna może mieć tylko jedną (...)

Rozwód, co trzeba wiedzieć, rozważając ubieganie się o rozwód?

Rozwód, co trzeba wiedzieć, rozważając ubieganie się o rozwód?

Kiedy można ubiegać się o rozwód? Zgodnie z polskimi przepisami, podstawowym i koniecznym warunkiem dopuszczalności rozwodu jest wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami. Jeśli ta przesłanka nie została spełniona, sąd nie ma obowiązku (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Zawieszenie postępowania na wniosek obu stron

Zawieszenie postępowania na wniosek obu stron

Czy możliwe jest złożenie wniosku obu stron o zawieszenie postępowania na okres dwóch lat w sprawie o unieważnienie małżeństwa? Pierwsza rozprawa jeszcze się nie odbyła. Unieważnienie małżeństwa – postępowanie w tym zakresie- toczy się według przepisów kodeksu postępowania (...)

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego

Na jakich zasadach można otrzymać rozwód kościelny? Moja żona zmarła 10 lat temu. 5 lat temu rodzice martwiąc się o mój stan zdrowia zapoznali mnie z pielęgniarką, która mi sie spodobała i bardzo szybko wprowadziła do mojego domu (mam swoich troje dzieci) ze swoją 10 letnią córeczką, (...)

Unieważnienie małżeństwa a skutki majątkowe

Unieważnienie małżeństwa a skutki majątkowe

Czy jeżeli jeden z małżonków w trakcie trwania małżeństwa dowiaduje się, że współmałżonek ukrył przed nim fakt że jest poważnie i nieuleczalnie chory (nie jest to choroba psychiczna ale schorzenie to prowadzi w konsekwencji do zaburzeń psychicznych) to czy może to stanowić podstawę (...)

Zmiana orzeczenia o władzy rodzicielskiej

Zmiana orzeczenia o władzy rodzicielskiej

Czy orzeczenia dotyczące władzy rodzicielskiej podlegają zmianom? Proszę podać przykłady. Orzeczenia dotyczące władzy rodzicielskiej podlegają zmianie. Pierwszym i najbardziej oczywistym przykładem jest możliwość uchylenia lub zmiany orzeczenia dotyczącego władzy rodzicielskiej wydanego (...)

Prokurator w sprawach rodzinnych

Prokurator w sprawach rodzinnych

W jakich sprawach rodzinnych prokurator może wszcząć postępowanie? Prokurator może wszcząć postępowanie w następujących sprawach rodzinnych: 1/ o unieważnienie uznania dziecka Prokurator wytacza powództwo przeciwko matce dziecka, dziecku oraz ojcu dziecka (mężczyźnie, który (...)

Podstawy unieważnienia małżeństwa

Podstawy unieważnienia małżeństwa

Czy fakt istnienia u jednego z małżonków choroby psychicznej przed zawarciem związku małżeńskiego stanowi wystarczającą przesłankę do unieważnienia takiego związku? Tak. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakazują zawarcia związku małżeńskiego osobom dotkniętym chorobą psychiczną (...)

Wady oświadczenia woli a unieważnienie małżeństwa

Wady oświadczenia woli a unieważnienie małżeństwa

Czy małżeństwo może zostać unieważnione z powodu wad oświadczenia woli o wstąpieniu w związek małżeński? Małżeństwo może zostać unieważnione jeśli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński było dotknięte wadami określonymi w kodeksie (...)

Czynności, których nie można dokonać przez przedstawiciela

Czynności, których nie można dokonać przez przedstawiciela

Jakich czynności nie można dokonać przez przedstawiciela? Zakazy takie wynikają z samego brzemienia ustawy bądź też z właściwości czynności prawnej. Do tej pierwszej kategorii należą np. uznanie ojcostwa (art. 73 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), sporządzenie i odwołanie testamentu (...)

Rozdzielność majątkowa a dochód jednego małżonka

Rozdzielność majątkowa a dochód jednego małżonka

Jesteśmy małżeństwem od 10 lat. Jestem jedynym żywicielem rodziny. Żona nigdy nie pracowała podczas trwania małżeństwa. Posiadamy dzieci. Mamy wspólnotę majątkową. Ponieważ ostatnio dochodzi między nami do wielu nieporozumień na tle rozporządzania majątkiem jak również bieżącymi (...)

Mąż nie che się ze mną dzielić pieniędzmi z utargu.

Mąż nie che się ze mną dzielić pieniędzmi z utargu.

Jestem w trakcie rozwodu z moim mężem. Oboje przez wiele lat prowadziliśmy firmę (firma jest na niego). Odkąd złożyłam wniosek rozwodowy, mój mąż nie chce wypłacać mi pieniędzy z utargu. Co powinnam zrobić? Sporządzoną dla Pani opinię prawną przygotowaliśmy na podstawie przepisów (...)

Sprawa rozwodowa w Norwegii i w Polsce.

Sprawa rozwodowa w Norwegii i w Polsce.

Czy jeżeli toczy się sprawa rozwodowa w Norwegi, to czy można równocześnie założyć sprawę rozwodową w Polsce? Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz odpowiedzi na zdane pytania w oparciu o przepisy Rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 roku dotyczące (...)

Mąż nie chce się ze mną dzielić pieniędzmi z utargu.

Mąż nie chce się ze mną dzielić pieniędzmi z utargu.

W raz z moim mężem od pięciu lat mamy sklep odzieżowy. Teraz jesteśmy w trakcie rozwodu, mój mąż nie chce dawać mi pieniędzy z utargu. Sklep jest zarejestrowany na niego. Co mam w takiej sytuacji zrobić? Sporządzoną dla Pani opinię prawną przygotowaliśmy na podstawie przepisów (...)

Zaskarżanie orzeczeń

Zaskarżanie orzeczeń

Czy wyrok, który nie jest zaskarżalny nie podlega dyskusji? Czy jako strona, która czuje się pokrzywdzona nic nie może zrobić? Czy możemy jako strona, która ma poczucie niesprawiedliwości wnieść jakieś odwołanie? Czy nie ma dalszej drogi, by móc chociażby spróbować chodzić swoich racji? (...)

Zgoda ojca na zmianę nazwiska dziecku

Zgoda ojca na zmianę nazwiska dziecku

Jestem dwa lata po rozwodzie i wróciłam do nazwiska panieńskiego. Moje dziecko (5 lat) nosi nazwisko dwuczłonowe. Biologiczny ojciec nie kontaktuje się z nim, a syn posługuje się moim nazwiskiem panieńskim. W związku z faktem iż niedugo pójdzie do zerówki i szkoły chciałabym zmienić mu (...)

Wydanie wyroku zaocznego w sprawach małżeńskich

Wydanie wyroku zaocznego w sprawach małżeńskich

Jestem w trakcie sprawy rozwodowej. Żona nie zgadza sie na rozwód i sprawa się przeciąga (już prawie dwa lata). Chcę zacząć żyć na własny rachunek, założyć firmę, ale mamy wspólność majątkową. Zatem wniosłem wniosek o jej zniesienie. Niestety żona nie stawiła się na pierwszą (...)

Niepełnosprawny rozwodnik a podział majątku wspólnego

Niepełnosprawny rozwodnik a podział majątku wspólnego

Jestem osobą niepełnosprawną, właśnie się rozwiodłem. Ma nastąpić sądowy podział majątku wspólnego. W jego skład wchodzą m.in. dom jednorodzinny oraz mieszkanie. Chciałbym, aby mieszkanie przypadło mnie, a mój udział w domu został odpowiednio spłacony. Jakie są szanse uwzględnienia (...)