8.9.2016
Zespół
e-prawnik.pl
Unieważnienie małżeństwa jest jednym z kilku powodów ustania małżeństwa.
Inne przyczyny powodujące ustanie małżeństwa to:
- śmierć biologiczna jednego z małżonków,
- uznanie małżonka za zmarłego,
- orzeczenie rozwodu.
Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie, przy czym małżonek, który zawarł małżeństwo w złej wierze, traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego.
Podstaw do unieważnienia małżeństwa kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje kilka. Każda z nich jest specyficzna i różni się charakterem od pozostałych.
Jakie mogą być przesłanki unieważnienia małżeństwa?
Powodami unieważnienia mogą być:
- brak wymaganego wieku małżonków,
- ubezwłasnowolnienie małżonka, ale nie gdy ubezwłasnowolnie zostało uchylone
- choroba psychiczna albo niedorozwój umysłowy małżonka,
- pozostawanie w innym związku małżeńskim przez małżonka,
- pokrewieństwo lub powinowactwo między małżonkami,
- stosunek przysposobienia pomiędzy małżonkami.
Oprócz powyższych sytuacji małżeństwo może być unieważnione z powodu wady oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński. Z wadą taką mamy do czynienia gdy oświadczenie zostało złożone:
- przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli,
- pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony,
- pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.
Jeszcze jedną przyczyną unieważnienia małżeństwa, przewidzianą przez kodeks rodzinny i opiekuńczy, jest brak zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane. Unieważnienia małżeństwa w takim przypadku może żądać mocodawca.
Zasadą wprowadzoną przez kodeks rodzinny i opiekuńczy jest to, iż unieważnienia małżeństwa można żądać tylko w tych sytuacjach, które zostały przewidziane przez ten kodeks.
Kto jest upoważniony do unieważnienia małżeństwa?
O unieważnieniu małżeństwa orzeka sąd. Konieczne jest w tym celu wytoczenie powództwa przez osobę do tego uprawnioną na mocy przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W przypadku każdej z przyczyn wskazanych przez ten akt prawny, ustawodawca wskazuje także, kto może wytoczyć takie powództwo. Uprawnienie to przysługuje także prokuratorowi.
Prokurator posiada uprawnienie do wytoczenia powództwa o unieważnienie małżeństwa niezależnie od uprawnienia innych osób. Prokurator może wytaczać to powództwa na tych samych podstawach, które zostały przewidziane dla innych uprawnionych osób.
W jakim postępowaniu rozpatrywane są sprawy o unieważnienie małżeństwa ?
Sprawy o unieważnienie małżeństwa charakteryzują się pewną swoistością, co sprawia, iż ich rozpoznawanie i rozstrzyganie przez sąd dokonywane jest w postępowaniu odrębnym -postępowaniu w sprawach małżeńskich. Tryb procedury odrębnej jest tu obowiązkowy.
W procesie o unieważnienie małżeństwa sąd może także rozstrzygać w sprawach dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny i o alimenty" zarówno między małżonkami, jak i między nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz sprawy dotyczące pieczy nad dziećmi i wspólnego mieszkania małżonków.
W jakim zakresie orzeka sąd ?
Zasadą jest, iż sąd orzekając unieważnienie małżeństwa, orzeka także, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze.
Jeżeli któryś z małżonków wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę unieważnienia małżeństwa w chwili jego zawarcia, to uważa się go za będącego w złej wierze.
Do uznania kogoś za będącego w złej wierze, konieczne jest udowodnienie, że w chwili zawierania małżeństwa był on świadomy faktów bądź zdarzeń, które stanowią przyczynę nieważności małżeństwa.
Sąd orzeka w przedmiocie złej wiary z urzędu, oznacza to że nie ma potrzeby, by powód w sprawie o unieważnienie małżeństwa wnosił do sądu takie żądanie.
Treść wyroku w przedmiocie złej wiary któregoś z małżonków może brzmieć następująco:
- oboje małżonkowie zawarli małżeństwo w złej wierze,
- jedno z małżonków zawarło małżeństwo w złej wierze,
- żadne z małżonków nie zawarło małżeństwa w złej wierze.
Pamiętaj, że:
- W sprawach małżeńskich tak powodem, jak i pozwanym może być każdy z małżonków, w zależności od tego, który z nich pierwszy zdecyduje się na wytoczenie powództwa,
- prokurator ma prawo wytoczyć powództwo o unieważnienie małżeństwa,
- pomimo, iż sąd orzeka z urzędu o złej wierze małżonków, którzy zawarli związek małżeński oraz domniemania, że za będącego w złej wierze uważa się małżonka, który w chwili zawarcia małżeństwa wiedział o okoliczności stanowiącej podstawę jego unieważnienia, nie oznacza to, iż nie ma możliwości w trakcie postępowania udowodnienia braku złej wiary.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, (Dz. U. 1964 r., Nr 9, poz. 59 ze zmianami).
Potrzebujesz porady prawnej?
Zakaz unieważnienia małżeństwa
Z jakich powodów małżeństwo ustaje? Przyczynami ustania małżeństwa jest: unieważnienie małżeństwa, śmierć biologiczna jednego z małżonków, uznanie małżonka za zmarłego, orzeczenie rozwodu. ##baner## Przypadki, w których unieważnienie małżeństwa jest dopuszczalne, (...)
Czy choroba psychiczna unieważnia małżeństwo? - opinia prawna
Stan faktyczny Czy możliwe jest unieważnienie małżeństwa - żona przed ślubem nie poinformowała mnie o swojej chorobie psychicznej? Z karty chorobowej żony z okresu przed ślubem wynika, że była kilkakrotnie kierowana do psychiatry. Jej obecne zachowanie świadczy o poważnych (...)
Przeszkody małżeńskie - czyli kto i z kim nie może zawrzeć małżeństwa
Czym są "przeszkody małżeńskie"? W przypadku zaistnienia pewnych okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa (tzw. przeszkody małżeńskiej) kierownik urzędu stanu cywilnego czy duchowny powinien odmówić przyjęcia od nupturientów oświadczeń woli o wstąpieniu w związek (...)
Unieważnienie małżeństwa zawartego przez pełnomocnika
Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość ważnego zawarcia małżeństwa przez pełnomocnika. Pełnomocnik działając w imieniu przyszłego małżonka, dokonuje czynności prawnej, która wywiera bezpośredni skutek dla reprezentowanego, czyli powoduje zawarcie związku małżeńskiego (...)
Jak zawrzeć małżeństwo i zarejestrować je w urzędzie stanu cywilnego?
Zawarcie i rejestracja związku małżeńskiego - czynności przygotowawcze Zanim dojdzie do zawarcia małżeństwa należy podjąć czynności przygotowawcze, tzn. przedłożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego określone przez przepisy prawa dokumenty, które pozwolą mu na stwierdzenie, (...)
Unieważnienie małżeństwa z powodu pokrewieństwa lub powinowactwa
Zasadą kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest zakaz zawierania małżeństwa przez krewnych w linii prostej, rodzeństwo oraz powinowatych w linii prostej. Co jest pokrewieństwem w rozumieniu prawa? Pokrewieństwo jest to stosunek zachodzący pomiędzy osobami posiadającymi wspólnych (...)
Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich (...)
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Unieważnienie małżeństwa zawartego przez przysposabiającego i przysposobionego
Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyraża zakaz zawierania małżeństwa przez przysposabiającego i przysposobionego. W związku z tym, unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków. Co to jest przysposobienie i jakie skutki (...)
Władza rodzicielska przy rozwodzie
Wyrok rozwodowy Orzekając rozwód, sąd obligatoryjnie orzeka o władzy rodzicielskiej nad wspólnym dzieckiem obojga małżonków oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z nich obowiązany jest do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Przy czym sąd uwzględnia (...)
Intercyza - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.
Co to jest intercyza i dlaczego decydujemy się na jej zawarcie? Intercyza jest to majątkowa umowa małżeńska, na mocy której małżonkowie dokonują wyboru ustroju majątkowego jaki będzie regulował ich stosunki majątkowe w trakcie trwania małżeństwa. Panujący między małżonkami (...)
Unieważnienie małżeństwa z powodu wad oświadczenia woli o wstąpieniu w związek małżeński
Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, iż małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenie zawarte w obecności duchownego (gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu kościoła (...)
Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego
Wysokość opłat w procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego W procesie w sprawach z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego powinniśmy liczyć się z następującymi opłatami: Wysokość opłaty stałej Czego dotyczy opłata Uwagi 600 zł od pozwu (...)
Rewolucyjne zmiany w regulacjach majątków małżonków!
Pomimo tego, iż stosunki rodzinne wydają się być tymi, które przede wszystkim powinny cechować się stabilnością i w tym zakresie czasem konieczne są zmiany, czy też modyfikacje. Zawsze celem jest oczywiście dostosowywanie przepisów do realiów społecznych. Tak też (...)
Stan faktyczny W roku 1996 moja mama wyjechała do innego województwa za pracę ze względu na złą sytuację materialną, jak również nie układające się stosunki z ojcem. W związku z brakiem jakichkolwiek więzi rodzice podjęli decyzję o rozwodzie. Ojciec jest bezrobotny, (...)
Wchodząca w życie 20 I 2005 r. nowelizacja do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w dość istotny sposób zmieniła dotychczas obowiązujące stosunki majątkowe między małżonkami. Przede wszystkim poszerzono katalog ustrojów majątkowych mogących istnieć między małżonkami, (...)
Unieważnienie małżeństwa ze względu na wiek
W jakim wieku można zawrzeć małżeństwo? Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi, że osoba, która nie ukończyła 18 lat, nie może zawrzeć związku małżeńskiego. Przewiduje jednak wyjątkowo, iż z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, (...)
Jakie zasady rządzą małżeństwem?
Kilka zasad prawa rodzinnego odnosi się do związku małżeńskiego i wzajemnych stosunków małżonków. Poniżej zostaną one omówione. Na czym polega zasada monogamii? W naszym kręgu kulturowym obowiązuje zasada monogamii. Oznacza to, iż mężczyzna może mieć tylko jedną (...)
Rozwód, co trzeba wiedzieć, rozważając ubieganie się o rozwód?
Kiedy można ubiegać się o rozwód? Zgodnie z polskimi przepisami, podstawowym i koniecznym warunkiem dopuszczalności rozwodu jest wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami. Jeśli ta przesłanka nie została spełniona, sąd nie ma obowiązku (...)
