Jak ustalić rentę dla rodziców - opinia prawna

Renta

Z racji tego, iż wykazuje Pani wolę wsparcia swoich rodziców taką kwotą co miesiąc, z punktu widzenia przepisów należy odnieść taką sytuację do regulacji kodeksu cywilnego dotyczących renty.

Zgodnie z artykułem 903 kodeksu cywilnego przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku. W treści umowy zatem powinna zobowiązać się Pani do wypłacania rodzicom z góry do któregoś dnia każdego miesiąca (np.: do 15 dnia każdego miesiąca) kwoty 2000 zł tytułem renty.

Taka umowa powinna mieć formę pisemną (artykuł 903¹ kodeksu cywilnego stanowi, iż umowa renty powinna być stwierdzona pismem). Proszę jednak pamiętać, iż przyjętym jest, iż zachowanie formy szczególnej, czyli aktu notarialnego, wymagane jest pod rygorem nieważności w każdym wypadku ustanowienia renty (zobowiązania się do określonych świadczeń periodycznych) w zamian za przeniesienie własności lub użytkowania wieczystego określonej nieruchomości. Forma aktu notarialnego powinna być także zachowana w umowie zobowiązującej się do świadczeń rentowych w drodze nieodpłatnej czynności prawnej, a więc w drodze darowizny. W tym wypadku warunek zachowania określonej formy dotyczy jedynie oświadczenia osoby zobowiązującej się do płacenia renty. Z przedstawionego zapytania wynika, iż taki właśnie charakter należy przypisać Pani planom względem rodziców.

Renta może być ustanowiona w umowie zarówno na czas określony, jak i nie określony, w tym na czas życia osoby uprawnionej (tu rodziców). Proszę pamiętać, iż określenie czasu trwania obowiązku świadczenia renty, powinno znaleźć się w umowie renty. Gdyby pomimo powyższych uwag w umowie renty nie oznaczono terminów płatności renty, zgodnie z artykułem 904 kodeksu cywilnego rentę pieniężna powinna być wypłacana miesięcznie z góry.

Ważnym przepisem w opisanym przypadku jest przepis artykułu 906 paragraf 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się przepisy o darowiźnie. O ustanowieniu renty bez wynagrodzenia można mówić wtedy, gdy podmiot zobowiązujący się do świadczeń rentowych nie otrzymuje w zamian tego zobowiązania żadnego ekwiwalentu od drugiej strony umowy (lub od osoby, na rzecz której renta została ustanowiona) ani też z innego źródła.

Podsumowując powyższe, w opisanym przypadku powinniście Państwo zawrzeć umowę renty i zachować przy tym formę aktu notarialnego.

Obowiązek alimentacyjny

Niestety, ale wypłacanie rodzicom omawianej renty w żaden sposób nie wpłynie na wysokość alimentów, do płacenia jakich jest Pani zobowiązana. Wynika to z zasady, zgodnie z którą wysokość świadczeń należnych uprawnionej osobie zależy od jej usprawiedliwionych potrzeb, a także od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji. Nie zatem ponoszone wydatki, ale Pani możliwości zarobkowe są i będą w tej sprawie rozstrzygające. Natomiast potrzeby osoby, która chce otrzymać alimenty to nie tylko to, co niezbędne do życia, czyli podstawowe środki, ale także te środki, które pozwolą jej na funkcjonowanie w środowisku, w którym żyje. Możliwości zobowiązanego muszą być większe ponad to, czego potrzebuje on do utrzymania siebie i swojej rodziny. Wysokość alimentów zależy zatem od porównania sytuacji obu osób - uprawnionej i zobowiązanej. To te czynniki decydować będą zawsze o tym, w jakiej wysokości powinna Pani płacić alimenty na rzecz uprawnionego (czy też uprawnionych).

Konsekwencje podatkowe

Zgodnie z artykułem 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku”.

Żaden z przytoczonych w powyższym artykule przepisów nie wskazuje wprost, iż renta o charakterze cywilnym, którą mieliby otrzymywać rodzice podlega przedmiotowemu zwolnieniu, dlatego dla Pani rodziców nieść to będzie obowiązek płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych i ujawniania tego w rocznym rozliczeniu (PIT). Z drugiej strony żaden przepis nie wskazuje, iż takie zobowiązanie z Pani strony uprawniałoby Panią do odpisywania wspomnianej kwoty od podatku, jaki Pani jest zobligowana płacić.

Ponadto z całą pewnością renta pod tytułem darmym nie jest i nie może być uznana za koszt uzyskania przychodów (np. z działalności gospodarczej). Bowiem, aby móc zaliczyć poniesiony koszt do kosztów uzyskania przychodu, koszt taki musiałby zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów oraz nie mógłby znajdować się w katalogu kosztów, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Za wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu może być uznany tylko taki wydatek, który obiektywnie mógł prowadzić do osiągnięcia przychodu (co w opisanym przypadku z całą pewnością nie nastąpiło). Obowiązek wykazania związku kosztów z przychodem ciąży na podatniku. Jeżeli podatnik wykaże ten związek, ma prawo w rozliczeniu podatkowym uwzględnić wszystkie związane z tym przychodem koszty.

Od 1 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (w tym nieruchomości) znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych (np. użytkowania wieczystego, służebności gruntowej, udziałów w spółce kapitałowej, prawa do nieodpłatnego nabycia akcji) wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. nieodpłatnej renty. Natomiast, zgodnie z art. 2 ustawy o PIT, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Zatem w przypadku nieodpłatnej renty nie trzeba obecnie płacić podatku dochodowego, a podatek od spadków i darowizn.

Z dniem 1 stycznia 2007 roku wykreślono natomiast umowę ustanowienia odpłatnej renty z katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych (PCC).