Czy umorzone odsetki stanowią przychód podlegający opodatkowaniu i czy w takim przypadku Wnioskodawca (...)

UZASADNIENIE

W dniu 16 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu umorzenia odsetek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 29 września 2008 r. Rada Miejska przyjęła uchwałę w sprawie zasad i trybu umorzenia odsetek od należności czynszowych i opłat niezależnych od właściciela użytkownikom lokali mieszkalnych, które wchodzą skład mieszkaniowego zasobu Miasta. Z umorzenia mógł skorzystać użytkownik lokalu, którego dochód w przeliczeniu na jedną osobę w wieloosobowym gospodarstwie domowym nie przekraczał 175%, a w jednoosobowym 250% najniższej emerytury. Kolejne warunki to zawarcie ugody i spłata przez 36 miesięcy min. 30% należności głównej lub 20% należności głównej przez 24 miesiące.

Po spełnieniu ww. warunków Prezydent Miasta (powyżej 5 tyś. zł) lub Wnioskodawca (do 5 tyś. zł) dokonali w 2012 roku na podstawie oświadczenia woli umorzenia odsetek w granicach swojego upoważnienia, przy czym użytkownik, który spłacił przez 24 m-ce minimum 20% należności głównej miał umorzone 50% naliczonych odsetek, a użytkownik który spłacił przez okres 36 m-cy minimum 30% należności głównej - 100% naliczonych odsetek. Istotnym warunkiem ugody i umorzenia odsetek była terminowa spłata przez okres ugody należności bieżących tj. czynszu i opłat niezależnych od właściciela. Do odsetek naliczonych były także doliczone odsetki od odsetek na podstawie prawomocnych wyroków lub nakazów zapłaty.

W związku z wejściem w życie w tym zakresie z dniem 1 stycznia 2011 r. ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.), umorzenia odsetek dokonywano na podstawie art. 59 tej ustawy oraz § 3 ust. 1 pkt 5 i § 5 Uchwały Rady Miejskiej z dnia 28 października 2010 r. w sprawie sposobu i trybu udzielenia ulg w spłacie należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających Miastu na prawach powiatu lub jego jednostkom (Dz. Urz. Wojewody Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 264, poz. 5036).

Decyzje o umorzeniu odsetek uzasadniono ważnym interesem dłużnika i interesem publicznym, a w tym przyspieszenie spłaty pozostałych należności pieniężnych, zwiększeniu wpływu środków finansowych do Wnioskodawcy służących realizacji planów remontowych i płynności finansowej, wykształceniu w dłużniku nawyku systematyczności w spłacie zobowiązań, zmotywowaniu dłużnika pokonującego przejściowe trudności życiowe, zaufaniu obywatela do organów władzy publicznej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy umorzone odsetki stanowią przychód podlegający opodatkowaniu i czy w takim przypadku Wnioskodawca ma obowiązek wystawić PIT-8C?

Zdaniem Wnioskodawcy, jest On jednostką sektora finansów publicznych, samorządowym zakładem budżetowym, którego celem działalności jest zaspokajanie bieżących potrzeb mieszkaniowych ludności w ramach gospodarowania lokalami należącymi do Miasta. Według Zainteresowanego, umorzenie na podstawie ww. uchwały Rady Miejskiej i spełnienie jej warunków nie jest przychodem i Wnioskodawca nie ma obowiązku wystawienia PIT-8C,

z uwagi na to, iż w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest wyszczególniony przychód z umorzenia samych odsetek lub odsetek od odsetek, a oświadczenie wierzyciela o ich umorzeniu nie tylko i nie tyle stanowi o zwolnieniu dłużnika z długu (art. 508 KC), co oznacza przede wszystkim w istocie udzielenie dłużnikowi dalszej zwłoki w spłacie wierzytelności - należności głównej (tj. czynszu lub odszkodowania i opłat niezależnych od właściciela), skoro należności głównej nie umorzono. Stanowi też o zmianie treści samego zobowiązania, skoro wierzyciel dobrowolnie godzi się na przesunięcie terminu spełnienia świadczenia (tj. zapłaty należności głównej).

Z tych względów umorzone odsetki nie stanowią przychodu (przysporzenia) dłużnika w rozumienia art. 9 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowych od osób fizycznych. Dlatego stanowisko wierzyciela jest uzasadnione.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy wynika natomiast, że jednym ze źródeł przychodów są ?inne źródła?.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania ?w szczególności?, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia

w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 29 września 2008 r. Rada Miejska przyjęła uchwałę w sprawie zasad i trybu umorzenia odsetek od należności czynszowych i opłat niezależnych od właściciela użytkownikom lokali mieszkalnych, które wchodzą skład mieszkaniowego zasobu Miasta.

W 2012 r. Prezydent Miasta lub Wnioskodawca dokonali na podstawie oświadczenia woli umorzenia odsetek w granicach swojego upoważnienia, przy czym użytkownik, który spłacił przez 24 m-ce minimum 20% należności głównej miał umorzone 50% naliczonych odsetek, a użytkownik który spłacił przez okres 36 m-cy minimum 30% należności głównej - 100% naliczonych odsetek. Istotnym warunkiem ugody i umorzenia odsetek była terminowa spłata przez okres ugody należności bieżących tj. czynszu i opłat niezależnych od właściciela. Do odsetek naliczonych były także doliczone odsetki od odsetek na podstawie prawomocnych wyroków lub nakazów zapłaty.

Umorzenia odsetek dokonywano na podstawie art. 59 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz § 3 ust. 1 pkt 5 i § 5 Uchwały Rady Miejskiej z dnia 28 października 2010 r. w sprawie sposobu i trybu udzielenia ulg w spłacie należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających Miastu na prawach powiatu lub jego jednostkom.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż umorzenia odsetek od należności czynszowych oraz odsetek od odsetek na podstawie prawomocnych wyroków lub nakazów zapłaty stanowić będą dla użytkowników lokali mieszkalnych przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu w myśl zapisu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z analizy przytoczonych przepisów wynika, że powyższe umorzone zobowiązania nie zostały objęte zwolnieniem podatkowym ani zaniechaniem poboru podatku.

Przepis art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) stanowi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

W efekcie zwolnienia dłużnika z długu następuje u niego trwały przyrost majątku. Umorzenie zobowiązania oznacza zmniejszenie lub zlikwidowanie zobowiązania pieniężnego, skutkiem czego jest wystąpienie po stronie dłużnika określonej korzyści.

W świetle powyższego, kierując się przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać, że korzyści jakie osiąga dłużnik z tytułu umorzenia odsetek od należności czynszowych jak i odsetek od odsetek stanowią dla niego realne przysporzenie majątkowe i przez to podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przedstawionym stanie faktycznym dochodzi do rzeczywistych korzyści majątkowych, bowiem osoba fizyczna, której zobowiązanie zostało umorzone nie musi tegoż zobowiązania regulować kosztem swojego majątku. Przyjmując oświadczenie Wnioskodawcy o umorzeniu części (lub całości) odsetek uzyskuje korzyść kosztem innego podmiotu bez stosownego ekwiwalentu. Nieodpłatność świadczenia przejawia się zatem w tym, że użytkownik lokalu nie musi ponosić kosztów, do których jest zobowiązany, które przyszłoby mu zapłacić gdyby nie ich umorzenie przez Zainteresowanego.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że z chwilą umorzenia ww. zobowiązań po stronie użytkownika powstaje przychód, gdyż z tym momentem definitywnie uzyskuje on przychód netto powiększający jego majątek, co jest istotą podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowującego przyrost czystego majątku podatnika. Działanie Wnioskodawcy, poprzez umorzenie zobowiązania wobec użytkowników czyni go świadczeniodawcą. Zatem decydując się na umorzenie rzeczonych zobowiązań przyczynia się do uzyskania przez lokatorów realnego przysporzenia, mającego wymiar finansowy, a tym samym do powstania po ich stronie przychodu podatkowego.

Na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, należy stwierdzić, iż umorzenie odsetek od należności czynszowych oraz odsetek od odsetek na podstawie prawomocnych wyroków lub nakazów zapłaty, stanowić będzie dla użytkowników lokali mieszkalnych przychód z innych źródeł podlegający opodatkowaniu w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Wnioskodawca winien sporządzić informację PIT-8C.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.