W jakim czasie można wykorzystać urlop okolicznościowy - opinia prawna

Stan faktyczny

W dniu 7 lutego 2007 r. urodziło mi się dziecko. W tym czasie, od 5 do 16 lutego, przebywałem na urlopie wypoczynkowym. W praktyce urlop wypoczynkowy był wzięty z uwagi na przewidywany termin porodu i chęć bycia w tym czasie z żoną (ciąża zagrożona). Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy w związku z urodzeniem się dziecka pracownikowi należy się urlop okolicznościowy w wymiarze 2 dni. Czy w opisanej sytuacji przysługują mi dwa dni wolne z powodu narodzin dziecka? Czy mój urlop wypoczynkowy powinien ulec przedłużeniu o dwa dni? Czy raczej powinienem o dwa dni wolne wystąpić do pracodawcy po zakończeniu urlopu wypoczynkowego? Czy jest to dopuszczalne? Czy pracodawca może mi odmówić tego urlopu? W jakim terminie od czasu porodu ojciec może wykorzystać urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka? Czy za czas tego zwolnienia przysługuje mi wynagrodzenie?

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

  • Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami),

  • Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. 1996 r., Nr 60, poz. 281). 

Zgodnie z § 15 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący:

  1. 2 dni - w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy

  2. 1 dzień - w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką. 

Przede wszystkim pracodawca udziela tzw.

urlopu okolicznościowego na wniosek pracownika. Przepisy kodeksu pracy ani powyższego rozporządzenia nie przewidują terminu, w jakim pracownik może wykorzystać dni wolne od pracy. Zwolnienie od pracy na czas obejmujący dwa dnia z tytułu narodzin dziecka tylko potocznie nazywane jest urlopem. Rozporządzenie dające podstawę do tego uprawnienia jest aktem wykonawczym wydanym na podstawie art. 289 [2] kodeksu pracy: Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, sposób usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz zakres przysługujących pracownikom zwolnień od pracy, a także przypadki, w których za czas nieobecności lub zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Przepis powyższy znajduje się w dziale piętnastym kodeksu pracy – przepisy końcowe. Nie został więc przez ustawodawcę w żaden sposób powiązany z uprawnieniami urlopowymi.

Zgodnie z art. 291 kodeksu pracy roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Do tych roszczeń należy także roszczenie niemajątkowe, jakim jest prawo do urlopu. Przepis ten jednak nie znajduje zastosowania w przypadku urlopu okolicznościowego. Pracownik nie może wykorzystać urlopu okolicznościowego w dowolnym terminie w ciągu 3 lat od momentu wystąpienia okoliczności uzasadniających udzielenie dnia (dni) wolnego.

Bezsporne pozostaje, iż urlop okolicznościowy może być wykorzystany w dniu wydarzenia dającego prawo do zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy. W przypadku narodzin dziecka przyjmuje się, iż jest to dzień jego urodzenia oraz dzień bezpośrednio po lub przed tym dniem.

Przepisy rozporządzenia nie nakazują jednak, by urlop ten był udzielony wyłącznie w te dni. Pracodawca ma bowiem obowiązek zwolnić od pracy pracownika w razie urodzenia się jego dziecka, a nie w dniu jego urodzenia. Jest to zawieszenie obowiązku wykonywania pracy na wniosek pracownika, związane z pewną okolicznością, pewnym zdarzeniem. W związku z tym, zdaniem opiniującej, należy uznać, iż pracownik może od pracodawcy żądać udzielenia urlopu okolicznościowego także w inne dwa dni. Warunkiem jest jednak, by czas ten był funkcjonalnie powiązany z wydarzeniem jakim są narodziny dziecka. Warunek ten jest spełniony na przykład wtedy, gdy pracownik chce wykorzystać dwa dni wolne w momencie przywiezienia dziecka ze szpitala do domu. Innym usprawiedliwieniem późniejszego wykorzystania urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia się dziecka mogą być sprawy formalne, takie jak zgłoszenie urodzenia dziecka w Urzędzie Stanu Cywilnego.

W opisanej sytuacji dodatkowy problem stwarza fakt, iż w dniu narodzin dziecka jego ojciec przebywał na urlopie wypoczynkowym, był więc nieobecny w pracy. Funkcją urlopu okolicznościowego jest umożliwienie pracownikowi wzięcia udziału w ważnych dla niego wydarzeniach rodzinnych. Jeśli pracownik w tym czasie z innych powodów, np. z powodu przebywania na urlopie wypoczynkowym, nie miał obowiązku świadczenia pracy, to urlop okolicznościowy traci swą funkcję.

Nie ma też podstaw do tego, by pracownik żądał przedłużenia mu urlopu wypoczynkowego, te sytuacje bowiem są w określone w przepisach kodeksu pracy (art. 165 i 166 kp). Zgodnie z nimi, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

  • czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, 

  • odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, 

  • powołania na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do 3 miesięcy, 

  • urlopu macierzyńskiego, 

- pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.

Część urlopu nie wykorzystaną z powodu:

  • czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, 

  • odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, 

  • odbywania ćwiczeń wojskowych albo przeszkolenia wojskowego przez czas do 3 miesięcy, 

  • urlopu macierzyńskiego

-        pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym.

W tym drugim przypadku wyliczenie nie ma już charakteru przykładowego. Przyczyny powodujące wydłużenie urlopu wypoczynkowego czy udzielenie go w innym terminie są więc określone przez ustawodawcę w sposób wyczerpujący.

W związku z powyższym, urlop wypoczynkowy pracownika nie ulegnie wydłużeniu. Pracownik po jego wykorzystaniu mógłby jednak wystąpić o udzielenie dwóch dni wolnych od pracy z powodu narodzin dziecka, uzasadniając to potrzebą załatwienia spraw związanych z urodzeniem się dziecka, np. koniecznością przywiezienia dziecka ze szpitala czy załatwieniem spraw urzędowych.

Zgodnie z § 16 rozporządzenia w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy za czas zwolnienia od pracy, o którym mowa w § 8 zdanie drugie, § 9, § 11 ust. 1 pkt 2, § 12 oraz § 15 (tzw. urlop okolicznościowy), pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Maria Chmielowska 2011-02-22 15:39:55

    Obecnie przebywam na zwolnieniu lekarskim tj. od dnia 12 lutego 2011 r. do 28 luego i nadal mam się zgłosić do lekarza. W dniu 18 lutego zmarła mi mamma. W jakim czasie od dnia śmierci mamy mogę wykorzystać te dwa dni wolne, które mi przysługują. Prosze o odpowiedź Pozdrawiam


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika