Jednorazowa sprzedaż towaru do innego kraju UE z punktu widzenia prawa podatkowego - opinia prawna

Stan faktyczny

Na jakich warunkach osoba fizyczna (nie prowadząca własnej firmy) może dokonać sprzedaży osobiście zbieranych ziół firmie zarejestrowanej w Niemczech posiadającej NIP-DE? Wartość transakcji nie przekroczy 10.000 EUR. Strona niemiecka uważa, że koniecznym warunkiem jest NIP-PL.

Opinia prawna

Niniejsza opinia została sporządzona w oparciu o następujące akty prawne:

• Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst pierwotny: Dz. U. 2000 r. Nr 86 poz. 959, tekst jednolity: Dz. U. 2005 r. Nr 41 poz. 399), zwana dalej ustawą o PCC,

• Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2004.54.535), zwana dalej ustawą o VAT. 

  

Odpowiadając wprost na postawione pytanie, zasadniczo NIP-PL nie jest koniecznym warunkiem zawarcia wspomnianej umowy sprzedaży. Ze względu jednak na obowiązujące przepisy ustawy o VAT należy rozważyć kilka kwestii z tym związanych.

Sytuacja, gdy czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT

Ponieważ osoba fizyczna, która ma sprzedać towar, nie prowadzi działalności gospodarczej, transakcja taka teoretycznie nie powinna być rozpatrywana z punktu widzenia podatku VAT. W przypadku takiej sprzedaży, co do zasady zastosowanie znalazłaby ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa sprzedaży podlega bowiem podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Podstawę opodatkowania stanowi w przypadku rzeczy ruchomych nabywanych do przerobu lub odprzedaży - cena sprzedaży według wartości rynkowej. Stawka podatku wynosi wówczas 2 %. Mamy tu do czynienia ze zwykłą, jednorazową umową sprzedaży, analogiczną do wszystkich umów zawieranych w życiu codziennym. Nie ma przy tym znaczenia, że kupującym jest osoba fizyczna - przedsiębiorca, czy też osoba prawna.

Czynności podlegające VAT

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ustawy o VAT, podatnikami tego podatku są „osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności”.

 Definicja działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy VAT jest jednak sformułowana w dość szeroki sposób. Działalność gospodarcza obejmuje w niej „wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych”.  

Oznacza to, że jeżeli będzie Pani chciała prowadzić działalność (dokonywać transakcji sprzedaży) wielokrotnie, w sposób częstotliwy, powinna Pani jednak zarejestrować działalność gospodarczą. Urząd Skarbowy może bowiem uznać, że w przypadku umów sprzedaży zawartych kilkukrotnie, lub nawet jednorazowo, ale „w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy”, że była to działalność nosząca znamiona działalności zarobkowej. W takiej sytuacji konieczne będzie zarejestrowanie działalności gospodarczej, co z kolei będzie się wiązało z koniecznością opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i ponoszeniem kosztów prowadzenia księgowości. 

W przypadku wykonywania działalności w sposób ciągły, co będzie równoznaczne z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, będzie Pani prawdopodobnie i tak podlegała zwolnieniu podmiotowemu ze względu na fakt, iż nie przekroczy Pani limitu ustawowego 10.000 Euro (w roku 2005 jest to odpowiednio kwota 43.800 PLN, zaś w 2006 r. - 39.200 PLN).  

Warto podkreślić, że w takim przypadku, nie powstanie także obowiązek podatkowy zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż w myśl art. 2 ustawy o PCC „nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona”. 

Dopóki będzie Pani korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT, sprzedaż ta nie będzie wewnątrzwspólnotową dostawą towarów i nie będzie Pani zobowiązana do wystawiania faktur VAT.

Wystarczający będzie zwykły rachunek. Nie ma wówczas potrzeby posiadania numeru NIP-PL. Z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów mamy bowiem do czynienia wówczas, gdy dostawca jest podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, który dodatkowo zgłosił zamiar dokonywania wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów i został zarejestrowany jako podatnik VAT UE zgodnie z art. 97 ustawy. 

Rejestracja dla potrzeb VAT i uzyskanie NIP-PL to dodatkowy koszt. Podobnie zarejestrowanie działalności gospodarczej wiąże się z dość dużymi kosztami w postaci składek ZUS i prowadzenia księgowości. 

Reasumując powyższe, jednokrotna umowa sprzedaży ziół nie powinna zostać raczej zakwestionowana przez Urząd Skarbowy. Jeżeli jednak chciałaby Pani zawierać takie umowy kilkukrotnie, istnieje poważne ryzyko, że zostanie to zakwalifikowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT. Wówczas konieczne będzie zarejestrowanie działalności i poniesienie wszystkich związanych z tym kosztów. 

Jeżeli jednak wartość transakcji nie przekroczy 10.000 Euro nie będziemy mieć do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów i nie ma konieczności rejestracji na potrzeby VAT i uzyskiwania NIP-PL. Nie ma wymogu wystawiania faktur VAT i wystarczający jest wówczas zwykły rachunek.