Kto dziedziczy po bezdzietnym bracie?

Odpowiedź prawnika: Kto dziedziczy po bezdzietnym bracie?

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie przepisów:

- ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). (dalej: k.c.)

Kwestie dziedziczenia ustawowego (to znaczy, gdy nie został sporządzony przez zmarłego testament – zakładamy, że z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie) regulują przepisy kodeksu cywilnego – art. 931 k.c. i następne.

Art. 931.

§ 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

Art. 932.

§ 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

W przedmiotowej sprawie najważniejsze są paragrafy 3, 4 i 5 art. 932 k.c.

Zgodnie z ich treścią, jeśli spadkodawca (brat Pani męża) nie miał dzieci, to wtedy dziedziczą po nim małżonek i rodzice spadkodawcy. Ponieważ spadkodawca nie miał żony, to wówczas całość spadku przypada rodzicom. Jeśli jeden z rodziców nie dożył otwarcia spadku (tzn. nie dożył momentu śmierci brata Pani męża), wówczas to, co by przypadałoby temu zmarłemu rodzicowi (w tym przypadku – matce zmarłego brata Pani męża), przypadnie rodzeństwu tego zmarłego brata Pani męża, to znaczy przypadłoby Pani mężowi i ich bratu (bratu męża i spadkodawcy). Jednakże ponieważ Pani mąż nie dożył otwarcia spadku po swoim bracie, to wówczas ta część przypadnie Pani dzieciom, jako dzieciom brata spadkodawcy (art. 932 par. 5 k.c.).

Wobec powyższego, po zmarłym bracie Pani męża będzie dziedziczyć jego ojciec, brat i Pani dzieci. Ojciec spadkodawcy dziedziczy ½ spadku, brat spadkodawcy dziedziczy w połowie po zmarłej matce spadkodawcy, który dziedziczyłby – obok swojej żony (ojca spadkodawcy) – również 1/2, czyli brat dziedziczy ¼ po spadkodawcy, a Pani dzieci dziedziczą w miejsce Pani męża, a ich ojca (brata spadkodawcy – który dziedziłby również w ¼ po matce spadkodawcy), każde po 1/8. Wyraźnie jest wskazane, że udział spadkowy po Pani mężu, jako bracie spadkodawcy, przypada zstępnym (dzieciom). Oznaczato, że w w tej sprawie w dziedziczeniu po zmarłym bracie męża, Pani w ogóle nie uczestniczy.

Po tym jak już zostanie ustalone przed sądem (w postaci postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku) lub notariuszem (notarialne poświadczenie dziedziczenia), kto w jakim udziale dziedziczy po zmarłym bracie Pani męża, wówczas – na wniosek jednego ze spadkobierców – powinno dojść do działu spadku, albo w formie umowy zawartej przed notariuszem (gdyby wszyscy zainteresowani zgadzają się co do sposobu podziału spadku), lub też w drodze postępowania przed sądem.

Jeśli doszłoby do postępowania przed sądem, wnioskodawca powinien w pierwszej kolejności wskazać sądowi we wniosku o dział spadku, co w skład tego majątku spadkowego wchodzi, aby sąd wiedział, co będzie dzielić między spadkobierców. Wnioskodawca powinien także wskazać swoją propozycję podziału pozostawionego przez spadkodawcę majątku. Jeśli jest to możliwe, to sąd najprawdopodobniej podejmie decyzję o fizycznym podziale spadku.