Ograniczenie władzy rodzicielskiej, gdy rodzice żyją osobno

Kiedy wÅ‚adza rodzicielska przysÅ‚uguje obojgu rodzicom?

Zasadą jest, iż władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom w takim samym zakresie, bez względu na to, czy są oni małżeństwem bądź czy razem zamieszkują. Jeżeli więc rodzice dziecka rozwiedli się, ich małżeństwo zostało unieważnione lub stwierdzono jego nieistnienie, a ojcostwo dziecka nie budzi wątpliwości, każdy z rodziców zachowuje w zasadzie pełną władzę rodzicielską. Jeśli dziecko pochodzi ze związku pozamałżeńskiego i ojcostwo zostało ustalone bądź na podstawie uznania dziecka, bądź orzeczeniem sądowym, oboje rodzice również zachowują pełnię władzy rodzicielskiej (chyba że sąd opiekuńczy stwierdzając ojcostwo ograniczy władzę ojca).

W sytuacji rozłączenia rodziców posiadających pełną władzę rodzicielską, oboje zachowują w zasadzie uprawnienia i obowiązki z niej wynikające, a zatem:

  • oboje decydujÄ… w takim samym zakresie o istotnych sprawach dziecka (dopiero w razie braku porozumienia czyni to sÄ…d opiekuÅ„czy),

  • oboje sÄ… przedstawicielami ustawowymi dziecka i majÄ… prawo podejmować czynnoÅ›ci w imieniu dziecka,

  • majÄ… prawo zarzÄ…du majÄ…tkiem dziecka,

  • majÄ… prawo do osobistej stycznoÅ›ci z dzieckiem.

Przesłanki ograniczenia władzy rodzicielskiej

Przesłankami ograniczenia władzy rodzicielskiej są natomiast:

  • sytuacja, w której rodzice nie pozostajÄ… w zwiÄ…zku małżeÅ„skim,

  • pozostawanie przez rodziców w zwiÄ…zku małżeÅ„skim, jednakże z jednoczesnym faktycznym rozÅ‚Ä…czeniem.

Na czym może polegać ograniczenie władzy rodzicielskiej?

Jeżeli wÅ‚adza rodzicielska przysÅ‚uguje obojgu rodzicom żyjÄ…cym w rozÅ‚Ä…czeniu, sÄ…d opiekuÅ„czy może ze wzglÄ™du na dobro dziecka okreÅ›lić sposób jej wykonywania (artykuÅ‚ 107 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuÅ„czego). SÄ…d może powierzyć wykonywanie wÅ‚adzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczajÄ…c wÅ‚adzÄ™ rodzicielskÄ… drugiego do okreÅ›lonych obowiÄ…zków i uprawnieÅ„ w stosunku do osoby dziecka.  IstotÄ… tego uregulowania jest to, iż jedno z rodziców zachowuje peÅ‚niÄ™ wÅ‚adzy rodzicielskiej, podczas gdy wÅ‚adza drugiego sprowadza siÄ™ do Å›ciÅ›le okreÅ›lonych praw i obowiÄ…zków wzglÄ™dem dziecka. Ustawodawca, wprowadzajÄ…c opisywane ograniczenie, kierowaÅ‚ siÄ™ przeÅ›wiadczeniem, iż rodzice nie pozostajÄ…cy ze sobÄ… w staÅ‚ym kontakcie, nie mogÄ… na co dzieÅ„ uzgadniać spraw dziecka, czÄ™sto też istniejÄ…cy pomiÄ™dzy nimi konflikt uniemożliwia dojÅ›cie do jakichkolwiek kompromisów.

Orzeczenie o ograniczeniu władzy rodzicielskiej jednego z rodziców musi w sposób jasny i konkretny określać rodzaj uprawnień i obowiązków przyznanych drugiemu. Orzeczenie takie może między innymi obejmować decyzje, co do zmiany miejsca pobytu dziecka, organizowania wypoczynku, wczasów, leczenia, wyboru szkoły, zajęć pozalekcyjnych, kierunku i zakresu wykształcenia, praktyki zawodowej itp. W zależności od sytuacji, może zachodzić potrzeba określenia czasu i miejsca widywania się rodzica ograniczonego we władzy rodzicielskiej z dzieckiem.

Sąd opiekuńczy może ograniczyć władzę rodzicielską drugiego z rodziców tylko "w stosunku do osoby dziecka". Takie sformułowanie wyłącza orzeczenie, co do zarządu majątkiem dziecka, gdyż w tym zakresie pełnia władzy należy wyłącznie do tego z rodziców, któremu sąd powierzył jej wykonywanie.

Uprawnienia z zakresu władzy rodzicielskiej przyznane rodzicowi ograniczonemu w tej władzy, przysługują obojgu jednakowo. Zatem, jeżeli sąd opiekuńczy pozostawił drugiemu z rodziców prawo współdecydowania na przykład o leczeniu dziecka, to decyzje z tym związane rodzice podejmują razem, a w braku porozumienia rozstrzyga sąd opiekuńczy.

SÄ…d może jednakże pozostawić wÅ‚adzÄ™ rodzicielskÄ… obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka porozumienie o sposobie wykonywania wÅ‚adzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem, i jest zasadne oczekiwanie, że bÄ™dÄ… współdziaÅ‚ać w sprawach dziecka. RodzeÅ„stwo powinno wychowywać siÄ™ wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygniÄ™cia.

Co sąd powinien brać pod uwagę przy wyborze rodzica, któremu pozostawi pełnię władzy rodzicielskiej?

Podstawowym kryterium przyznania wÅ‚adzy rodzicielskiej jednemu z rodziców jest dobro dziecka. Znaczenie majÄ… także okolicznoÅ›ci dotyczÄ…ce osoby dziecka, jak np. wiek, stopieÅ„ zwiÄ…zania uczuciowego z danym rodzicem, pÅ‚eć. SÄ…d Najwyższy w orzeczeniu z dnia 21 listopada 1952 roku (sygn. I C 1814/52, OSN 1953, poz. 52) wyraziÅ‚ poglÄ…d, iż zwÅ‚aszcza w okresie, gdy dziecko jest niemowlÄ™ciem oraz we wczesnym dzieciÅ„stwie wskazane jest, aby pozostawaÅ‚o pod opiekÄ… matki, ze wzglÄ™du na jej konstrukcjÄ™ psychicznÄ…, wiÄ™kszÄ… uczuciowość, skÅ‚onność do jej uzewnÄ™trzniania oraz wÅ‚aÅ›ciwÄ… matce troskÄ™ o zaspokojenie codziennych potrzeb dziecka.

Przy wyborze rodzica mającego pełnię władzy rodzicielskiej należy mieć na uwadze kwalifikacje podmiotowe obojga rodziców oraz ocenić, które z nich daje lepszą gwarancję wychowania dziecka. Dla właściwego wyboru rodzica nie bez znaczenia będą jego możliwości finansowe, zarobkowe oraz warunki mieszkaniowe. Jeżeli rodzice mają kilkoro dzieci, wskazane jest, aby wychowywały się one razem. Zasada ta nie jest jednak bezwzględnie obowiązująca z uwagi na różnorodność konkretnych sytuacji, na przykład ze względu na różny stopień związania uczuciowego poszczególnych dzieci z każdym z rodziców.

Żadna z wyżej wymienionych przesłanek brana pod uwagę z osobna nie powinna decydować o przyznaniu władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców. Sąd orzeka o tym na podstawie całokształtu właściwości psychicznych i możliwości majątkowych rodzica. Przede wszystkim dla oceny, któremu rodzicowi powierzyć pełnię władzy rodzicielskiej, nie ma znaczenia stanowisko rodziców, nawet w formie ugody zawartej przez rodziców w tej kwestii, ani ich zgodne wnioski złożone przed sądem.

Podstawa prawna:


A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • anetha 2011-11-06 12:34:50

    czy mozna ograniczyc prawa rodzicielskie, kiedy ojciec przebywa za granicą, tam posiada swoją rodzine(dziecko z inna kobieta,nie bedącą jego zona.Płaci regularnie alimenty, poza tym go nic nie interesuje.Przebywa w Polsce raz na pół roku.wtedy chce widywac sie z córką.?? Konkretnie chodzi o to, ze jesli chce podjac jakas decyzje(np. paszport) wymagana jest zgoda obojga rodziców.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika