Rejestr zastawów

Gdzie tworzone są rejestry zastawów

Rejestry zastawów prowadzone są przy sądach rejonowych (przy wydziałach gospodarczych tych sądów), mających siedziby w miastach wojewódzkich. Oznacza to, że na każde województwo przypada jeden sąd, w którym prowadzony jest rejestr zastawów.

Właściwość miejscową rejestrów zastawów wyznacza miejsce zamieszkania zastawcy. Raz wyznaczony rejestr zastawów nie zmienia się wskutek dokonywania dalszych wpisów dotyczących tego zastawu.

Wpis do rejestru

Wpis do rejestru zastawów jest niezbędną przesłanką powstania zabezpieczenia w postaci zastawu rejestrowego. Wpisu dokonuje się na wniosek złożony na urzędowym formularzu. Formularz ten (czyli wniosek o wpis do rejestru zastawów) należy opłacić, gdyż nieopłacony wniosek ulega zwróceniu. Do wniosku należy dołączyć umowę zastawniczą.

Sam wpis obejmuje natomiast:

• datę złożenia wniosku o wpis,

• imię i nazwisko (nazwę), właściwy powszechny numer identyfikacyjny oraz miejsce zamieszkania (siedzibę) i adres zastawcy, zastawnika oraz dłużnika, jeżeli nie jest on zastawcą,

• oznaczenie przedmiotu zastawu rejestrowego oraz – jeżeli umowa zastawnicza to przewiduje – sposób jego oznakowania,

• kwotę wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym, a w przypadku zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej – oznaczenie najwyższej kwoty zabezpieczenia,

• określony umową zastawniczą sposób zaspokojenia zastawnika, jeżeli jest przewidziany przepisami ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,

• zastrzeżenie, zgodnie z którym zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie dokona zbycia lub obciążenia przedmiotu zastawu.

Wpisu do rejestru zastawów dokonuje sąd. Warto przypomnieć, że wniosek o wpis do rejestru zastawów należy złożyć w terminie miesiąca od dnia zawarcia umowy zastawniczej, pod rygorem odrzucenia wniosku.

Sprawy o wpis do rejestru zastawów rozpatrywane są na posiedzeniu niejawnym. Sąd, jeżeli uzna to za stosowne, może jednak wyznaczyć rozprawę. Od postanowień w przedmiocie wpisu do rejestru zastawów przysługuje apelacja.

Zasada jawności wpisu

Dokonanie wpisu w rejestrze zastawów ma na celu poinformowanie osób trzecich o obciążeniach danej rzeczy. Istnienie rejestru wymusiła cecha charakterystyczna zastawu rejestrowego, którą jest pozostawienie przedmiotu zastawu w rękach zastawcy. Taki stan nie wskazywałby jednak na obciążenie tej rzeczy jakimkolwiek prawem. Dlatego też prawo ustanawia określone skutki wynikające z dokonania wpisu do rejestru zastawów.

Po pierwsze, od chwili dokonania wpisu w rejestrze zastawów nikt nie może zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w rejestrze, chyba że mimo zachowania należytej staranności, nie mógł o nich wiedzieć. Oznacza to, że wpis do rejestru zastawów ma skutki wobec osób trzecich. Zasada ta nie ma jednak zastosowania w sytuacji, w której następuje zbycie przedmiotu zastawu rejestrowego, a przedmiot ten zaliczany jest do rzeczy zbywanych zwykle w zakresie działalności gospodarczej zbywcy i gdy przedmiot ten został nabywcy wydany, chyba że nabywca nabył przedmiot zastawu rejestrowego w celu pokrzywdzenia zastawnika.

Należy jednak zwrócić uwagę, że zbycie lub obciążenie przedmiotu zastawu rejestrowego, dokonane wbrew umownemu zastrzeżeniu, zgodnie z którym zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie dokona zbycia lub obciążenia przedmiotu zastawu, jest ważne, jeżeli osoba, na której rzecz zastawca dokonał zbycia lub obciążenia, nie wiedziała i przy zachowaniu należytej staranności nie mogła wiedzieć o tym zastrzeżeniu w chwili zawarcia umowy z zastawcą.

Takie zastrzeżenie umowne wpisywane jest do rejestru zastawów. Jeżeli zostało ono tam ujawnione, a kupujący tego nie sprawdził, może on mieć duży problem, gdyż żeby wykazać, że umowa kupna była ważna, musi wykazać, że nie wiedziała i przy zachowaniu należytej staranności (a przecież mogła to sprawdzić w rejestrze zastawów) nie mogła wiedzieć o tym zastrzeżeniu w chwili zawarcia umowy z zastawcą.

W konsekwencji, nawet, gdy zakupimy towar (np. samochód) od profesjonalnego sprzedawcy (np. w komisie), pożądane jest sprawdzenie rejestru zastawów.

Drugim skutkiem zasady jawności wpisu do rejestru jest fakt, iż zastawca i zastawnik nie mogą wobec osób będących w dobrej wierze zasłaniać się zarzutem, że dane ujawnione w rejestrze nie są prawdziwe, chyba że wpis nastąpił niezgodnie z wnioskiem, a zastawca lub zastawnik wystąpił niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

Pamiętaj, że:

• rejestry zastawów tworzone są przy sądach rejonowych, po jednym w każdym województwie,

• wpis do rejestru zastawów jest niezbędną przesłanką powstania zastawu rejestrowego,

• wpisu dokonuje się na wniosek,

• od postanowień w przedmiocie wpisu do rejestru zastawów przysługuje apelacja.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. 1996 r., Nr 149, poz. 703 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.