Samochód trzeba ubezpieczyć - rodzaje ubezpieczeń dla samochodu firmowego

Ubezpieczenie obowiązkowe

Zgodnie z ustawą z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.), obowiązkowym ubezpieczeniem w przypadku samochodów jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, czyli ubezpieczenie OC. Posiadacz pojazdu mechanicznego jest zatem obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Obowiązek ubezpieczenia samochodu ciąży na posiadaczu lub kierującym pojazdem mechanicznym przed jego rejestracją. Ubezpieczenie OC ma za zadanie uchronić posiadacza samochodu od skutków finansowych szkód wyrządzonych innym osobom. Zawarcie umowy ubezpieczenia OC powinno nastąpić najpóźniej w dniu rejestracji samochodu. 

Co do zasady umowę ubezpieczenia OC zawiera się na okres 12 miesięcy (w pewnych sytuacjach można zawrzeć ją na krótszy okres, np. w przypadku pojazdów zarejestrowanych czasowo). Warto wiedzieć, że jeżeli nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC została zawarta, nie powiadomimy na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy. Skutek w postaci zawarcia następnej umowy nie następuje jednak (pomimo braku powiadomienia, o którym mowa wyżej), jeżeli m.in. nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy.  

Ww. ustawa określa także skutki, następujące w razie zbycia samochodu oraz nakłada określone obowiązki zarówno na zbywcę, jak również na nabywcę samochodu. W przypadku zbycia samochodu, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z umowy ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia ulega więc rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W razie wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego; zbywcy pojazdu przysługuje zaś zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia.  

Jeżeli nabywca nie wypowie umowy w ww. terminie, wówczas zakład ubezpieczeń dokonuje ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia zbycia pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących nabywcy oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek. W razie zaś wypowiedzenia umowy ubezpieczenia przez nabywcę, posiadacz pojazdu mechanicznego wypowiadający umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umowy najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.  

Z kolei zbywca samochodu jest obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC oraz do powiadomienia zakładu ubezpieczeń, w terminie 30 dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o danych osobowych nabywcy. Skutki wyrządzenia szkody po dniu zbycia pojazdu mechanicznego nie obciążają zbywcy tego pojazdu. Ważne jest również, że zbywca pojazdu ponosi wraz z nabywcą solidarną odpowiedzialność wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej należnej zakładowi ubezpieczeń za okres do dnia powiadomienia zakładu ubezpieczeń o okolicznościach zbycia.  

Czy AC i NW jest obowiązkowe?           

Jak wskazaliśmy powyżej, jedynym obowiązkowym ubezpieczeniem komunikacyjnym jest ubezpieczenie OC. Odpowiedź na postawione pytanie o obowiązek objęcia samochodu firmowego również ubezpieczeniem autocasco (AC) jest oczywiście przecząca, gdyż jest to ubezpieczenie dobrowolne. Mówimy oczywiście o typowych sytuacjach, ponieważ w szczególnych okolicznościach dobrowolne ubezpieczenie samochodu (czyli ubezpieczenie AC) może stać się dla firmy obowiązkowe (np. obowiązek taki będzie wynikał z umowy leasingu). Nieopłacenie składki, co do swej zasady dobrowolnej, może jednak przynieść dotkliwe skutki finansowe w razie szkody na samochodzie lub np. w przypadku kradzieży. Nie tylko firma nie będzie mogła liczyć na odszkodowanie, ale również poniesie negatywne skutki podatkowe. Zgodnie bowiem z przepisami ustaw podatkowych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. 

Dobrowolnym ubezpieczeniem jest również ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków kierowcy i pasażera (tzw. NW). Warto jednak pomyśleć o zawarciu dodatkowo umowy również tego ubezpieczenia, ponieważ składka za nie jest relatywnie niska w stosunku do pozostałych ubezpieczeń, a ubezpieczenie to obejmuje trwałe następstwa nieszczęśliwych wypadków; ochroną ubezpieczeniową  objęty jest kierowca pojazdu oraz zwykle jego pasażerowie (w liczbie określonej w umowie). 

Kto płaci ubezpieczenie za samochód w kredycie a kto w leasingu? 

Jak wyżej wskazano jedynym obowiązkowym ubezpieczeniem komunikacyjnym jest ubezpieczenie OC. Jednakże w przypadku umów leasingowych może się zdarzyć, że firma leasingowa nałoży na nas obowiązek zawarcia całego pakietu ubezpieczeń – czyli również AC i NW. Mimo, że właścicielem samochodu będzie w dalszym ciągu firma leasingowa, to na leasingobiorcy będzie ciążył obowiązek opłacenia składek. Niestety trzeba zdawać sobie sprawę, że pomimo opłacenia składek, leasingobiorca nie jest stroną umowy ubezpieczenia a więc nie ma możliwości obrony swoich praw w razie wypadku. Dla przykładu,  umowa leasingu wygasa w razie kradzieży, za którą firma leasingowa nie ponosi odpowiedzialności. W tym przypadku firma ta może żądać od leasingobiorcy natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o odszkodowanie wypłacone przez zakład ubezpieczeń. Im mniej wypłaci zakład ubezpieczeń, tym więcej trzeba będzie więc zapłacić leasingodawcy. Niestety leasingobiorca jako osoba niebędąca stroną umowy ubezpieczenia nie ma wpływu na wysokość tego odszkodowania (chyba, że – co jest rzadkością – firma leasingowa zgodzi się na cesję na leasingobiorcę swoich praw w stosunku do zakładu ubezpieczeń).  

W przypadku zaciągnięcia kredytu bankowego, postanowienia umów kredytowych odnośnie obowiązku zawierania dobrowolnych z reguły ubezpieczeń mogą być różne.

Banki często żądają jednak od kredytobiorców opłacenia ubezpieczenia AC, ponieważ wówczas mają większą możliwość odzyskania pieniędzy np. w przypadku kradzieży samochodu. Najczęściej banki żądają także dokonania cesji z polisy OC na ich rzecz. Zdarza się również, że niektóre banki próbują przyciągnąć klientów poprzez ofertę preferencyjnych pakietów ubezpieczonych; taki pakiet, obejmujący wszystkie omówione wyżej rodzaje ubezpieczeń, jest bardzo korzystny dla kredytobiorcy, który zwykle może kontynuować ubezpieczenie na preferencyjnych warunkach także po spłacie kredytu. Preferencyjne polisy ubezpieczeniowe są zwykle częścią oferty salonów samochodowych w przypadku zakupu nowych samochodów.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 r., Nr 124, poz. 1152, ze zm.)

A.J.
Zespół e-prawnik.pl