Samochód używany w różnych działalnościach

Odpowiedź prawnika: Samochód używany w różnych działalnościach

W sytuacji, gdy przedsiębiorca odbywa podróż samochodem wprowadzonym do ewidencji środków trwałych, za koszty uzyskania przychodów można uznać wszystkie wydatki dotyczące tego pojazdu poniesione w czasie podróży (np. zakup paliwa, opłaty za parking itp.). Jeżeli natomiast podróż przedsiębiorcy odbywana jest samochodem osobowym niebędącym środkiem trwałym, wydatki związane z tym pojazdem można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów według ogólnych reguł dotyczących używania samochodów niewprowadzonych do ewidencji środków trwałych, czyli na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu.

W przypadku jeżeli ten sam samochód (wprowadzony przez podatnika do ewidencji środków trwałych w ramach innej działalności) jest wykorzystywany w spółce cywilnej, ale nie jest wnoszony jako wkład do spółki (wówczas nie może być przez spółkę amortyzowany – nie jest bowiem jej środkiem trwałym), wydatki związane z jego eksploatacją w spółce podlegają ograniczeniom w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów. Spółka jako użytkownik samochodu (a raczej jej wspólnicy jako podatnicy podatku dochodowego) mają więc prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów bieżące koszty eksploatacyjne związane z jego utrzymaniem (np. zakup paliwa). Jeśli jest to samochód osobowy wydatki na ten cel są ograniczone limitem kilometrówki (należy więc prowadzić ewidencję przebiegu tego pojazdu). Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodów można bowiem zaliczyć tylko te wydatki związane z używaniem samochodu osobowego niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wysokość nie przekracza kwoty wynikającej z przemnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu oraz aktualnej stawki za jeden kilometr przebiegu. Wydatki związane z używaniem samochodu powinny być udokumentowane fakturami wystawionymi na spółkę.

Częsta jest sytuacja, że wspólnik spółki cywilnej, nie chcąc wnosić samochodu jako wkład do spółki (bo np. amortyzuje go w ramach innej działalności), nieodpłatnie udostępnia go na cele spółki (np. odbywa nim podróże związane z działalnością spółki). W takiej sytuacji organy podatkowe uważają, że w przypadku użyczenia samochodu spółce osobowej przez jej wspólnika u tych wspólników, którzy nie są właścicielem rzeczy, powstaje przychód z działalności gospodarczej - przychód z tytułu otrzymanego nieodpłatnego świadczenia w naturze (art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), a jego wartość oblicza się na według cen rynkowych stosowanych przy udostępnianiu rzeczy tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia (art. 11 ust. 2a pkt 4 wskazanej ustawy).

Warto zwrócić uwagę na interpretację Ministerstwa Finansów z dnia 4 kwietnia 2002 r. (sygn. PB/AK-031-23/02), w której stwierdzono, iż: "Jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie »dla siebie samego« w takim zakresie, w jakim przychody i koszty spółki osobowej stanowią jego przychody i koszty. Jeżeli więc takie świadczenia są odpłatne, to u takiego wspólnika przychody równe są jego kosztom, jeżeli zaś wspomniane świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi ani przychód, ani koszt. Jednocześnie, w takim przypadku, nie będzie można mówić o uzyskaniu ani przez spółkę osobową, ani przez tego wspólnika przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, bowiem spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a wspólnik - w sensie podatkowym - »świadczył samemu sobie«. Nie wyklucza to faktu, że tego rodzaju świadczenie może stanowić przychód u pozostałych wspólników tej spółki".

Jednakże w wyroku z 29 października 2003 r. (SA/Sz 2918/01), dotyczącym spółki cywilnej, Naczelny Sąd Administracyjny zajął jeszcze bardziej restrykcyjne stanowisko – nakazał ustalenie i opodatkowanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń także po stronie tego wspólnika, który, będąc właścicielem samochodu, użyczył go spółce cywilnej. Sąd stwierdził, że nieodpłatne korzystanie z samochodu niestanowiącego składnika majątku wspólnego wspólników, lecz odrębną własność jednego z nich - dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego (przychodu) - stanowi wspólny przychód wspólników z nieodpłatnych świadczeń, a po uwzględnieniu kosztów jego uzyskania - dochód, który stosownie do udziału podlega opodatkowaniu osobno u każdego ze wspólników.

Odnośnie natomiast wydatków na hotel należy stwierdzić, iż wydatek z tym związany może być kosztem firmy, w pełnej wysokości, pod warunkiem udokumentowania fakturą VAT lub rachunkiem. Właścicielowi (wspólnikowi) firmy nie przysługuje ryczałt za nocleg, który dotyczy tylko przebywających w podróży służbowej pracowników (a co się z tym wiąże nie dotyczą go również limity wydatków na hotele).

Polecamy też następujące teksty serwisu e-prawnik.pl:

• Podróże w kosztach firmy

• Czym są podróże służbowe i jazdy lokalne?

• Firmowy samochód jako środek trwały w kosztach i przychodach podatkowych

• Wydatki na wizyty u najemcy kosztem podatkowym

• Zaliczanie w koszty wydatków na podróże służbowe

• Rozliczenie delegacji zagranicznej właściciela

• Wykorzystanie środka trwałego dla innych celów