Odpowiedź prawnika: Ustanowienie rozdzielności majątkowej
Zgodnie z art. 52 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.
Z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000r., sygn. II CKN 1070/98, LexPolonica nr 345337 wynika, że „ważnym powodem” w rozumieniu art. 52 § 1 kro nie jest każda postać (przejaw) separacji faktycznej małżonków, lecz tylko taka, która zarazem uniemożliwia im lub znacznie utrudnia współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Zazwyczaj przy tym przez ważne powody rozumie się wytworzenie takiej sytuacji, która powoduje „że dalsze trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra”- tak np. Marek Sychowicz w „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz”, Warszawa 2009, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 października 1998r., sygn. I CRN 228/95 LexPolonica nr 344009 uznał, że „zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przyjmuje się, że dopuszczalne jest uznanie za ważny powód zniesienia (także z datą wsteczną) wspólności majątkowej małżeńskiej, faktu prowadzenia, a nawet samej możliwości prowadzenia egzekucji z majątku wspólnego, jeżeli przemawia za tym dobro rodziny lub dobro współmałżonka dłużnika, szczególnie wówczas, gdy małżonkowie od dłuższego czasu pozostają w faktycznej separacji. Z drugiej jednak strony przy rozstrzyganiu sprawy o zniesienie wspólności majątkowej nie może być pominięty wzgląd na interes osób trzecich, których dłużnikiem jest jeden z małżonków”.
Z kolei z wyroku SN z dnia 8 listopada 1967r., sygn. III CRN 252/67, LexPolonica nr 322911 wynika, że „sytuacja, w której małżonek ma podstawy do domagania się rozwodu stanowi w zasadzie dostateczny powód w - rozumieniu art. 52 § 1 kro - żądania przez tegoż małżonka zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej. Ustalenie, że w małżeństwie stron zaistniał trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, że brak jest jakichkolwiek szans, aby strony nawiązały ze sobą współżycie małżeńskie i że nic nie stałoby na przeszkodzie orzeczeniu rozwodu w przypadku, gdyby z żądaniem takim wystąpił powód - eliminuje możliwości oddalenia żądania tegoż powoda zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej”.
Jeżeli chodzi o konieczność wymienienia w pozwie składników majątkowych, które miałyby ulegać podziałowi, wskazać należy co następuje.
Pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej musi zawierać uzasadnienie, w którym wykazać należy, że zachodzą ważne powody dla orzeczenia przez sąd ustania ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej oraz przedstawić dowody na poparcie swoich twierdzeń. Nie podaje się jednak w takim pozwie proponowanego podziału składników majątku wspólnego. Ten bowiem dokonywany jest w odrębnym postępowaniu, którego podstawą jest art. 567 kodeksu postępowania cywilnego. To dopiero we wniosku sporządzonym w oparciu o ten przepis podaje się wykaz majątku wspólnego z podaniem wartości poszczególnych składników oraz propozycję w zakresie podziału tego majątku.
Jeżeli więc są Państwo zgodni w zakresie podziału majątku proponujemy udanie się do notariusza i sporządzenie w kancelarii umowy majątkowej małżeńskiej. O takim umownym podziale mogą Państwo przeczytać w naszej informacji prawnej: Rozdzielność majątkowa a podział majątku, Rozdzielność majątkowa w trakcie małżeństwa.
Natomiast w przypadku, gdy Państwa istotnym celem jest ustanowienie rozdzielności majątkowej z mocą wsteczną, faktycznie, jedynym sposobem będzie przeprowadzenie stosownego postępowania sądowego.
Jeżeli bowiem chodzi o orzeczenie rozdzielności z mocą wsteczną, wskazać należy, że zgodnie z art. 52 par. 2 kro rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. SN w wyroku z dnia 26 lipca 2000r., sygn. I CKN 293/2000, LexPolonica nr 384083 uznał, że wspólność ustawowa może być zniesiona z datą wcześniejszą, poczynając od chwili powstania ważnych powodów uzasadniających jej zniesienie. Niemniej jednak pamiętać należy, że orzeczenie o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. Jak podał SN w wyroku z dnia 11 grudnia 2008r., sygn. akt II CSK 371/2008, LexPolonica nr 2031856 ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tej dacie ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.
