Kto oprócz (byłych) małżonków może być uczestnikiem postępowania o podział majątku wspólnego?

 

Jacy mogą być inni uczestnicy postępowania o podział majątku wspólnego?

Wbrew pozorom, uczestnikami postępowania o podział majątku wspólnego mogą być nie tylko małżonkowie (byli małżonkowie), ale również inne osoby. Zgodnie z regułami obowiązującymi w polskiej procedurze sądowej, wniosek o podział majątku może być również złożony przez

  • spadkobiercę zmarłego małżonka,
  • wierzyciela każdego z małżonków,
  • prokuratora,
  • Rzecznika Praw Obywatelskich.

Oczywiście, najczęściej inicjatorami wniosku o podział majątku są sami zainteresowani, czyli małżonkowie (byli małżonkowie).

Szczególnymi uczestnikami postępowania działowego są jednak spadkobiercy oraz  wierzyciel jednego z małżonków.

Wierzyciel małżonka jako uczestnik postępowania działowego 

Zgodnie z art. 510 § 1 kpc, zainteresowanym w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym jest każdy, czyjego praw dotyczy wynik postępowania. Mogłoby się wydawać, że zainteresowanymi w sprawie o podział majątku są przede wszystkim byli małżonkowie. Okazuje się jednak, że nie tylko ich może interesować wynik sprawy. W uchwale z dnia 12.04.1995 r. Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, że  uczestnikiem postępowania w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków może być również wierzyciel jednego z nich (sygn. III CZP 34/95, OSNC 1995/7-8/109). Dla wierzyciela jednego z małżonków z pewnością ma znaczenie to, czy jego dłużnik w wyniku podziału majątku zachowa, czy też wyzbędzie się majątku i stanie się przez to osobą niewypłacalną. Zdaniem Sądu Najwyższego nie można uznać, że udział wierzyciela w postępowaniu o podział majątku jest niedopuszczalny ze względu na „rodzinny” charakter tej sprawy - z obowiązujących przepisów nie można wyciągać wniosku, że sprawy o podział majątku są sprawami szczególnymi o charakterze ściśle rodzinnym i że do udziału w takich sprawach nie mogą być dopuszczane osoby trzecie. Tylko jakieś szczególne, występujące w konkretnej sprawie, okoliczności mogłyby uzasadnić stanowisko, iż wierzyciel jednego z małżonków nie może być uznany za osobę zainteresowaną sposobem podziału majątku wspólnego.

Wierzyciel jednego z małżonków może przystąpić do sprawy aż do zakończenia postępowania w II instancji. Jeżeli postanowi wziąć w niej udział, stanie się uczestnikiem. Na odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przysługuje temu wierzycielowi zażalenie.

Podział majątku po śmierci małżonka a dział spadku 

Wiele problemów sprawia sytuacja, w której ustanie wspólności majątkowej następuje przez śmierć jednego małżonka. W tym przypadku w skład spadku wchodzi udział w majątku wspólnym, który nie został przecież podzielony. Sytuacja komplikuje się dodatkowo, jeśli jednym ze współspadkobierców jest drugi małżonek.

Udziały małżonków w majątku wspólnym są w zasadzie równe, jednak z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, aby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka zaś mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji. Ponadto, w postępowaniu o podział majątku dokonuje się rozliczenia wzajemnych wydatków i nakładów.

W tej sytuacji brak podziału majątku, w którym następuje ewentualne ustalenie wysokości udziałów w majątku wspólnym oraz rozliczenie wydatków i nakładów z majątków osobistych na majątek wspólny i z majątku wspólnego na osobiste, nie jest możliwe dokonanie należytego działu spadku, obejmującego przedmioty objęte wspólnością ustawową.

W związku z tym należy przed złożeniem wniosku o dział spadku (albo równocześnie ze złożeniem tego wniosku), złożyć wniosek o podział majątku (ewentualnie wnosząc o odpowiednie ustalenie udziałów oraz o dokonanie rozliczenia wydatków i nakładów). Jeśli wniosek o podział majątku nie zostanie złożony, sąd zawiesi postępowanie o dział spadku.

Dział spadku bez podziału majątku dopuszczalny jest tylko wtedy, gdy przed złożeniem wniosku o ten dział, zapadł już prawomocny wyrok rozstrzygający o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o żądaniach zwrotu wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na majątek odrębny lub odwrotnie, albo gdy częściowy dział spadku nie dotyczy udziału spadkodawcy w majątku wspólnym (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 02. marca 1972 r., III CZP 100/71 OSNC 1972/7-8/129). W przeciwnym razie, do dokonania działu spadku niezbędne jest uprzednie albo jednoczesne z działem spadku, połączone w tym samym postępowaniu, przeprowadzenie podziału majątku wspólnego.                     

Przykład:

 

  • Pan Stefan zmarł. Jako spadkobierców testamentowych pozostawił: żonę Zofię oraz dwóch synów. Sąd stwierdził nabycie spadku przez nich spadku: po 1/3 każdy. Jeden z synów złożył wniosek o dział spadku, w skład którego wchodzi dom jednorodzinny, wnosząc jednocześnie o przyznanie go Pani Zofii wraz z spłatą na jego rzecz. Drugi syn Pani Zofii złożył wniosek o podział majątku wspólnego. Pani Zofia zgłosiła wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, argumentując, że tylko ona przez całe życie pracowała, a mąż alkoholik trwonił pieniądze. Sąd, przychylając się do wniosku Pani Zofii, ustalił nierówne udziały w stosunku 80:20, co w oczywisty sposób wpłynie na wzajemne rozliczenia przy dziale spadku. 

Żadnych problemów nie będzie, jeśli cały spadek po zmarłym małżonku przypadnie drugiemu małżonkowi. W tej sytuacji stanie się on po prostu jedynym właścicielem wszystkich przedmiotów objętych dotychczas wspólnością majątkową. 

Podstawa prawna:

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak w postępowaniu działowym sąd ustala udziały w majątku wspólnym i jak rozliczane są wydatki i nakłady małżonków?

Jak w postępowaniu działowym sąd ustala udziały w majątku wspólnym i jak rozliczane są wydatki i nakłady małżonków?

  Sądowe ustalenie udziałów w majątku wspólnym Ogólna zasada, wyrażona w Kodeksie rodzinnym stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 kro). Od zasady tej możliwe są jednak odstępstwa. Z ważnych powodów (...)

Czy orzeczenie rozwodu bez mojej winy uchroni mnie przed obowiązkiem płacenia alimentów – opinia prawna

Czy orzeczenie rozwodu bez mojej winy uchroni mnie przed obowiązkiem płacenia alimentów – opinia prawna

Stan faktyczny Zamierzam wystąpić o rozwód z orzeczeniem winy żony, na co ona się nie zgadza. Żona od 1,5 roku  utrzymuje kontakty z innym mężczyzną  (systematyczne spotkania, niekiedy wspólne wyjazdy z noclegami, setki rozmów i SMS-ów miesięcznie, o czym świadczą (...)

Majątek wspólny małżonków

Majątek wspólny małżonków

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)

Jak przeprowadzić umowny podział majątku wspólnego (byłych) małżonków?

Jak przeprowadzić umowny podział majątku wspólnego (byłych) małżonków?

Kiedy można dokonać umownego podziału majątku wspólnego? Żaden z obowiązujących przepisów nie zabrania małżonkom (czy byłym małżonkom) dokonania umownego podziału majątku. Jeśli zainteresowani dojdą do porozumienia w sprawie podziału umownego, z pewnością oszczędzą (...)

W jaki sposób sąd dokonuje podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków?

W jaki sposób sąd dokonuje podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków?

  Jaki sposób podziału majątku powinien wybrać sąd? Sposób, w jaki dochodzi do podziału majątku wspólnego, jest chyba jednym z najbardziej kluczowych zagadnień tego podziału. Podział majątku wspólnego może nastąpić przez: podział w naturze (fizyczny (...)

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków - uwagi ogólne

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków - uwagi ogólne

  Na wstępie należy zaznaczyć, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie podziału majątku jest uprawnieniem, z którego można skorzystać praktycznie w każdym czasie. Oznacza to, że prawo do wystąpienia z wnioskiem o podział majątku nie ulega przedawnieniu. Ponieważ od (...)

Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?

Kiedy można dokonać częściowego, a kiedy uzupełniającego podziału majątku wspólnego?

Częściowy podział majątku wspólnegoPodział majątku może odbyć się w sądzie lub poza nim. Istnieje jeszcze jedna ważna różnica między oboma sposobami podziału. Otóż: sądowy podział majątku powinien obejmować cały majątek, a więc nie można poprzestać na podziale (...)

Prawa i obowiązki różnych podmiotów po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków

Prawa i obowiązki różnych podmiotów po dokonaniu podziału majątku wspólnego małżonków

  Podział majątku wspólnego ma na celu definitywne rozliczenie majątkowe małżonków (byłych małżonków), po ustaniu między nimi wspólności majątkowej. Uczestnicy postępowania działowego będą jednak często zmuszeni do dokonania dodatkowych czynności, które (...)

Nakłady z majątku wspólnego na osobisty sąd ustala z urzędu

Nakłady z majątku wspólnego na osobisty sąd ustala z urzędu

Wnioskodawczyni wniosła o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między nią a uczestnikiem postępowania i przedstawiła do rozliczenia nakłady, jakie zostały poczynione z majątku wspólnego na nieruchomość wchodzącą w skład majątku osobistego (...)

Jak zmniejszyć koszty podziału wspólnego majątku - opinia prawna

Jak zmniejszyć koszty podziału wspólnego majątku - opinia prawna

Stan faktyczny  Planujemy złożyć pozew o rozwód bez orzekania o winie stron. W zakresie majątku myślimy o tym, że strony dokonają pomiędzy sobą faktycznego podziału majątku dorobkowego, poza postępowaniem sądowym (chyba, że podział majątku w sądzie przyniesie znaczną minimalizację (...)

Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja

Podział majątku wspólnego małżonków, rozwód i separacja

Możliwość dokonania podziału majątku w trakcie sprawy rozwodowej Podział majątku w trakcie rozwodu może nastąpić jedynie wyjątkowo. Zgodnie z art. 58 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, (...)

Postępowanie apelacyjne i kasacyjne, czyli zaskarżenie niekorzystnego rozstrzygnięcia w sprawie podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków

Postępowanie apelacyjne i kasacyjne, czyli zaskarżenie niekorzystnego rozstrzygnięcia w sprawie podziału majątku wspólnego (byłych) małżonków

  Jak wnieść apelację? Sąd w postępowaniu o podział majątku nie wydaje wyroku, lecz postanowienie, jednak jest to postanowienie merytoryczne, rozstrzygające sprawę co do istoty i różni się od "zwykłych" postanowień, wydawanych w kwestiach formalnych. Postanowienie takie można (...)

Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?

Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?

Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli (...)

Jaka część majątku wspólnego nie podlega podziałowi po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej?

Jaka część majątku wspólnego nie podlega podziałowi po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej?

W zasadzie majątek wspólny małżonków będzie stanowił przedmiot podziału. Nie podlega natomiast podziałowi majątek osobisty każdego z małżonków. Czy majątek, który stanowi współwłasność małżonków w częściach ułamkowych, podlega podziałowi? Nie (...)

Jak podzielić spółdzielcze prawa do lokalu między (byłych) małżonków?

Jak podzielić spółdzielcze prawa do lokalu między (byłych) małżonków?

Jak zmieniały się przepisy dotycząca praw spółdzielczych?Regulacja dotycząca praw spółdzielczych ulegała w ostatnich latach ciągłym zmianom i większość orzecznictwa dotyczy sytuacji otrzymywania takich praw w drodze przydziału, który dzisiaj już nie występuje. Dla (...)

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Kiedy można podzielić majątek wspólny małżonków?

Możliwość dokonania podziału, czyli ustanie wspólności majątkowej  Powszechnie uważa się, że podział majątku wspólnego może zostać dokonany dopiero po rozwodzie lub separacji. To błędne przekonanie wynika z powszechności wspólności majątkowej jako podstawowego (...)

Ustanowienie odrębnej własności lokali jako sposób fizycznego podziału nieruchomości stanowiącej współwłasność małżonków.

Ustanowienie odrębnej własności lokali jako sposób fizycznego podziału nieruchomości stanowiącej współwłasność małżonków.

Podział majątku wspólnego małżonków jest czynnością, która ma na celu ostateczne rozwiązanie kwestii majątkowych byłych małżonków. Jego przeprowadzenie prowadzi do ustania wspólności majątkowej przedmiotów, które należały do nich obu - wchodziły (...)

Podział majątku spadkowego a prawa małżonki zmarłego - opinia prawna

Podział majątku spadkowego a prawa małżonki zmarłego - opinia prawna

Stan faktyczny  Interesuje mnie skład i podział majątku spadkowego. Co wchodzi w masę spadkową? Czy do spadku należą np. telewizor, sprzęt elektroniczny, meble, sprzęt AGD? Spadkobiercami są żona oraz troje dzieci w wieku 39, 37 oraz 34 lat. Ile należy się poszczególnym (...)

Zabezpieczenie w postępowaniu rozwodowym - opinia prawna

Zabezpieczenie w postępowaniu rozwodowym - opinia prawna

Stan faktyczny W trakcie rozwodu wydano tymczasowe postanowienie sądowe nakazujące mężowi wpłacanie tytułem zabezpieczenia rodziny kwoty 550 zł. Mąż niestety nigdy nic nie wpłacił. Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia zostało wydane 29.11.2004 r., na podstawie art. 443 par. 1 kpc (...)

Czy dochód z najmu to mój majątek odrębny, czy wspólny z żoną? – opinia prawna

Czy dochód z najmu to mój majątek odrębny, czy wspólny z żoną? – opinia prawna

Stan faktyczny   W roku 2002 wykupiłem mieszkanie komunalne, którego byłem głównym najemcą, będąc w związku małżeńskim 50% zapłaciłem gotówką, resztę spłacam w 5 rocznych ratach – zostało mi jeszcze 3 raty. Tak więc na dzisiaj mam „zapłacone” za 70% wartości (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Prawo do nieruchomości wspólnej małżonków

Prawo do nieruchomości wspólnej małżonków

Jestem po rozwodzie nie mam jednak przeprowadzonego podziału majątku. W okresie trwania związku kupiona została nieruchomość, jednak akt notarialny zawarty został na jednego z małżonków i nie (...)

Niestawiennictwo w postępowaniu nieprocesowym

Niestawiennictwo w postępowaniu nieprocesowym

Występuję do sądu o podział majątku dorobkowego po rozwodzie. Spodziewam się od strony przeciwnej, że będzie w różnoraki sposób torpedowała i przeciągała proces. Czy mogę (po przedstawieniu (...)

Rozwód a działalność gospodarcza jednego małżonka

Rozwód a działalność gospodarcza jednego małżonka

Kilka lat temu założyliśmy z żoną firmę (sklep obuwniczy) z naszych wspólnych dochodów. Firma otwarta imiennie na żonę. Po pewnym czasie podzieliliśmy obowiązki, ponieważ znalazłem dobrze (...)

Rozwód a podział majątku wspólnego małżonków

Rozwód a podział majątku wspólnego małżonków

Jestem przed pierwszą rozprawą rozwodową i chciałabym do tego czasu uregulować kwestie finansowe z moim mężem, ponieważ obawiam się, że po podpisaniu zgody na rozwód mogę nigdy należnych mi (...)

Rozwód i podział majątku wspólnego

Rozwód i podział majątku wspólnego

Jesteśmy małżeństwem od dwudziestu paru lat. Mąż zdradził mnie po raz pierwszy kilkanaście lat temu. Mąż zakochał się, jak twierdził, i chciał układać sobie życie na nowo z żoną naszego (...)

Ustalenie składu majątku wspólnego i udziałów

Ustalenie składu majątku wspólnego i udziałów

Moja żona stara się przy podziale majątku udowodnić jej większy wkład przy powstawaniu tego majatku. Ten większy wkład miałby polegać na tym, że jej matka przez cały czas pomagała jej finansowo, (...)

Podział majątku dorobkowego małżonków

Podział majątku dorobkowego małżonków

Wobec małżonków prawomocnym wyrokiem został orzeczony rozwód. Żona złożyła do sądu wniosek o podział majątku wyszczególniając jego składniki. Oprócz podziału ruchomości zaproponowała (...)

Przedawnienie roszczeń o nakłady

Przedawnienie roszczeń o nakłady

18.04.2007 r. wniosłem przeciwko mojej byłej współmałżonce pozew o zwrot poniesionych koniecznych nakładów na majątek wspólny, w tym kosztów związanych z utrzymaniem najmu lokalu. We wrześniu (...)

Podział majątku małżonków

Podział majątku małżonków

Chcę ubiegać się o rozwód z winy żony (żona przyznała się do zdrady). Przez wszystkie lata małżeństwa tylko ja pracowałem i utrzymywałem rodzinę. Żona nie pracuje obecnie i nie ma innych (...)

Sposoby zniesienia współwłasności

Sposoby zniesienia współwłasności

W styczniu złożyłem pozew o rozwód w Sądzie Okręgowym z propozycją podziału wspólnie zamieszkiwanego mieszkania (jest to dom jednorodzinny, którego właścicielami jesteśmy wspólnie z żoną). (...)

Podział majątku wspólnego małżonków po rozwodzie

Podział majątku wspólnego małżonków po rozwodzie

Żona wyprowadziła się 3 miesiące temu i wystąpiła o rozwód. W mieszkaniu pozostałem z dwiema dorosłymi już córkami. Jeśli żona zażąda spłaty mieszkania, to jakie to mogą być koszty? Mieszkanie (...)

Ustalenie przez sąd składu majątku wspólnego małżonków

Ustalenie przez sąd składu majątku wspólnego małżonków

Czy sąd dokonujący podziału majątku wspólnego małżonków ma obowiązek ustalić cały jego skład? Istotne jest postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 1968 roku, sygn. akt III CR 97/67 (...)

Wpływ intercyzy na podział majątku

Wpływ intercyzy na podział majątku

Czy wnosząc pozew o rozwód najpierw powinnam wnieść sprawę o podział majątku, czy dopiero po rozwodzie? Czy otrzymanie rozwodu wiąże sie z późniejszym podziałem majątku? Rozwód dostanę dosyć (...)

rozdzielność majątkowa przed rozwodem.

rozdzielność majątkowa przed rozwodem.

Mąż alkoholik wynosi z domu. Obawiam się, aby nie odpowiadać za jego długi. Planuje rozwód, ale on będzie trwał co najmniej rok. Są przesłanki, abym przy podziale majątku po rozwodzie otrzymała (...)

Nakłady czynione na majątek wspólny

Nakłady czynione na majątek wspólny

W lipcu 2005 r. ustała wspólność majątkowa poprzez orzeczony rozwód. W tej chwili w sądzie toczy się sprawa o podział majątku. Do podziału jest również samochód osobowy. Czy poniesione koszty (...)

Podział majątku małżonków

Podział majątku małżonków

Jaki rodzaj majątku wspólnego małżonków podlega podziałowi w trakcie rozwodu? Jeżeli małżonkowie nie mieszkają razem od 1,5 roku to czy można domagać się podziału wynagrodzenia za ten okres? (...)

FORUM PRAWNE

Podział majątku

Podział majątku Komu należy się dom wybudowany na działce nalężącej do jednego ze współmałżonków (niezamieszkały). Jak spłacić drugą stronę stronę wg czego? Nakładów, aktualnej wartości? (...)

Poradźcie...

Poradźcie... Proszę o radę... Żyłam w chorym związku - nie będę się na ten temat rozpisywała, bo to już na szczęście przeszłość. We wrześniu 98 r. odeszłam od męża zabierając dziecko. (...)

Dlaczego tatusiowie nie płacą alimentów

Dlaczego tatusiowie nie płacą alimentów Odpowiedź jest prosta - bo nie muszą i to w majestacie prawa. Jak to wygląda? Sąd przyznaje alimenty. Tatuś się na nie godzi. Nawet płaci przez jakiś (...)

umowa o podział majątku bez notariusza

umowa o podział majątku bez notariusza jest wyrok w sprawie rozwodu bez orzekania o winie, bez podziału majątku, bez dzieci. jest zgoda między małżonkami co do podziału majątku. do podziału jest (...)

Witam Kto wjeszcze moze mi pomoc.

Witam Kto wjeszcze moze mi pomoc. Witam Kto wjeszcze moze mi pomoc. Po rozwodzie w 2007 roku Sad Okregowy w Poznaniu uregulowal sposob korzystania (...)

DO MIKAWI-PYTANIE!!!!

DO MIKAWI-PYTANIE!!!! Jeśli mógłbyś odpowiedzieć to mam jeszcze jedno pytanie odnośnie rozdzielczości majątkowej po rozwodzie( z datą wsteczną). Otóż przeglądałm w internecie odpowiedzi na (...)

pozew o podwyższenie alimentów a nowa rodzina

pozew o podwyższenie alimentów a nowa rodzina Witam Parę dni temu mąż dostał pozwe o podwyzszenie alimentów z 500zl do 1500zl. Maż ma 3,5 letnią córkę z byłą żoną, na która (...)

zaległe alimenty - jak je wyegzekwować

zaległe alimenty - jak je wyegzekwować W 2000r. sąd zasądził od męża alimenty na dzieci. Nigdy dobrowolnie nie zapłacił ani złotówki. Komornik nie mógł ściągać alimentów, bo mąż był (...)

sprawa o alimenty na matkę

sprawa o alimenty na matkę Witam!! mam problem mój były mąż płaci alimenty na naszego syna w chwili obecnej nasza sytuacja się zmieniła nie mam pracy czy mogę zażądać od niego alimentów i (...)

co z alimentami gdy była żona wychodzi ponownie za maz

co z alimentami gdy była żona wychodzi ponownie za maz mam pytanie gdyż rozstałem sie z zona płace wysokie alimenty na dwie córki żona wyszła ponownie za mąż czy w związku z tym musze nadal (...)

Rozwód, rozdzielność, podział majątku

Rozwód, rozdzielność, podział majątku Czy w przypadku ustanowienia przez małżonków roździelności majątkowej, w przypadku następującego później rozwodu i wystpienia przez jednego z nich o (...)

Porady prawne