Umowne zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego
Sposoby zaspokojenia się zastawnika
Co do zasady, zaspokojenie z przedmiotu zastawu rejestrowego następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego. Strony jednak mogą umówić się odmiennie co do sposobu zaspokojenia.
Przejęcie na własność
W umowie zastawniczej strony mogą postanowić, że zaspokojenie zastawnika nastąpi poprzez przejęcie przedmiotu zastawu na własność. Takie zastrzeżenie (tj. taki sposób zaspokojenia się przez zastawnika) jest możliwy, jeżeli:
-
zastaw rejestrowy ustanowiony został na instrumentach finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub na innym rachunku w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
-
przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym,
-
przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy, wierzytelności i prawa, których wartość została ściśle oznaczona w umowie zastawniczej.
Przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego następuje po upływie terminu wykonania zobowiązania, które zostało zabezpieczone tym zastawem, z dniem:
-
zapisania instrumentów finansowych odpowiednio na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku – w przypadku zastawu na instrumentach finansowych,
-
złożenia przez zastawnika oświadczenia o przejęciu tego przedmiotu na własność - w pozostałych przypadkach.
Jeżeli zaspokojenie zastawnika ma nastąpić w drodze przejęcia, a zastaw ustanowiono na dopuszczonych do obrotu zorganizowanego instrumentach finansowych, wartość przejętych instrumentów finansowych ustala się po kursie notowań z końca dnia przejęcia. Jeżeli w tym dniu nie notowano tych instrumentów finansowych, wartość tę ustala się po kursie z końca dnia ostatniego ich notowania.
Wartość przedmiotu zastawu w postaci rzeczy, które występują powszechnie w obrocie towarowym ustala się według średnich cen występujących na rynku w dniu przejęcia.
Jeżeli wartość przejętego na własność przedmiotu zastawu rejestrowego przewyższa wartość wierzytelności, którą zastaw ten zabezpieczał, zastawnik zobowiązany jest w ciągu 14 dni od dnia przejęcia, zwrócić nadwyżkę.
Sprzedaż w drodze przetargu publicznego
Umowa zastawnicza może przewidywać, że zaspokojenie zastawnika nastąpi poprzez zaspokojenie się z ceny uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego. Przetarg przeprowadza wówczas notariusz lub komornik na wniosek zastawnika. Przetarg powinien być przeprowadzony w terminie 14 dni od dnia złożenia przez zastawnika wniosku o dokonanie sprzedaży. Sprzedaż taka ma takie same skutki jak sprzedaż dokonana w postępowaniu egzekucyjnym. Oznacza to, że nabywca rzeczy w przetargu publicznym nabywa ją wolną od obciążeń.
Czynności wstępne zastawnika
Przed zaspokojeniem się zastawnika w sposób opisany powyżej, ma on obowiązek zawiadomienia na piśmie zastawcy o zamierzonym podjęciu działań skierowanych na zaspokojenie się z przedmiotu zastawu rejestrowego. W ciągu 7 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, zastawca może zaspokoić zastawnika zgodnie z umową, bądź kwestionując zasadność roszczeń zastawnika skierować do sądu powództwo o ustalenie, że wierzytelność nie istnieje, albo że nie jest wymagalna w całości lub w części.
Z drugiej strony, jeżeli zastawnik uważa, że jego wierzytelność jest zagrożona, może jeszcze przed upływem terminu spełnienia świadczenia, zabezpieczenia swoich roszczeń w inny sposób.
Zaspokojenie z dochodu przedsiębiorstwa
Trzecią, dopuszczalną przez ustawę o zastawie rejestrowym, umowną formą zaspokojenia się zastawnika z przedmiotu zastawu jest zaspokojenie się z dochodu, które przynosi przedsiębiorstwo, w skład którego wchodzi rzecz będąca przedmiotem zastawu.
