Zasady wypłacania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego

Zarówno zasiłek jak i wynagrodzenie za czas choroby spełniają tę samą funkcję: mają zapewnić pracownikowi środki utrzymania w czasie choroby, a także pomoc finansową podczas leczenia, np. na leki. Pomoc ta jest mu potrzebna, jeśli przez czas choroby nie może wykonywać pracy. Zasadniczą jej formą jest zasiłek chorobowy wypłacany z ubezpieczenia społecznego, którym każdy pracownik jest obowiązkowo objęty na wypadek choroby. Jednak w pewnym zakresie prawo przerzuca obowiązek świadczenia na pracodawcę.

Pracodawca płaci pracownikowi wynagrodzenie chorobowe za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy spowodowanej jego chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną. Natomiast od 34 dnia pracownik pobierać będzie zasiłek chorobowy.

W aktualnym stanie prawnym, obowiązującym od 1 stycznia 2004 r., pracodawca obowiązany jest wypłacać pracownikowi wynagrodzenie za wszystkie dni choroby, niezależnie od tego, czy zwolnienie lekarskie zostało wystawione na 5, 6 czy więcej dni. Uchylony został przepis kodeksu pracy, który wprowadzał zasadę nieodpłatności pierwszego dnia każdego okresu niezdolności do pracy z powodu choroby, jeżeli okres ten trwał nie dłużej niż 6 dni.

Prawo do uzyskania wynagrodzenia za czas choroby pracownik nabywa od chwili zatrudnienia, natomiast prawo do zasiłku chorobowego powstaje dopiero z 31 dniem nieprzerwanego okresu trwania ubezpieczenia chorobowego. Do tego okresu są jednak wliczane wszystkie poprzednie okresy ubezpieczenia, o ile nie było między nimi przerwy dłuższej niż 30 dni. Zatem jeśli osoba zwolniona z pracy znajdzie zatrudnienie przed upływem 30 dni od rozwiązania stosunku pracy, zasiłek będzie się jej należał już od początku zatrudnienia u nowego pracodawcy.

Wynagrodzenie chorobowe wypłacane przez pracodawcę jest traktowane jak wynagrodzenie za pracę i podlega takiej samej ochronie. Tej ochrony nie ma w przypadku zasiłku chorobowego.

Kiedy pracownik ma prawo do zasiłku a kiedy do wynagrodzenia za czas choroby?

Oba świadczenia wypłaca się za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, który jest potwierdzony zaświadczeniem upoważnionego lekarza. Zasiłek chorobowy należy się ponadto pracownikom przebywającym w zakładzie zamkniętym leczenia odwykowego w celu leczenia uzależnienia od alkoholu albo narkotyków.

Wynagrodzenie za czas choroby od pracodawcy należy się tylko temu pracownikowi, który spełnia warunki do otrzymania zasiłku chorobowego. Jest ponadto świadczeniem należnym tylko aktualnemu pracownikowi. Zasiłek natomiast mogą otrzymać także byli pracownicy, o ile ich choroba (niezdolność do pracy), powstała w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach

Wynagrodzenie wypłaca się za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy, zasiłek chorobowy - za dni następne, jednak maksymalnie przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą - nie dłużej niż przez 270 dni. Na ten okres 182 dni składają się wszystkie okresy niezdolności do pracy z powodu choroby, także czas pobierania wynagrodzenia chorobowego. Obecnie nie ma już możliwości przedłużenia maksymalnego czasu otrzymywania zasiłku o kolejne 3 miesiące, jeśli dalsze leczenie daje szanse odzyskania zdolności do pracy.

Zasady obliczania i wypłacania obu świadczeń są takie same: oblicza się je według przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (do tej pory było to wynagrodzenie za okres 6 miesięcy).

Co do zasady miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Natomiast za okres pobytu w szpitalu wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku. Od zmiany, która weszła w życie 8 lutego 2005 r. miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy:

1. przypada w okresie ciąży,

2. powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,

3. powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Jednak pracodawca może przyznać wynagrodzenie w wysokości wyższej niż to wynika z przepisów.

Utrata prawa do zasiłku następuje, gdy w czasie zwolnienia lekarskiego pracownik wykonuje pracę zarobkową, albo wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem, np.

gdy w czasie zwolnienia jedzie na wakacje albo nie przestrzega zaleceń lekarza.

Pamiętaj, że:

• Pracownik pozostający przez 10 lat w obowiązkowym ubezpieczeniu chorobowym, a także absolwent, który przystąpił do ubezpieczenia chorobowego nie później niż 90 dni od ukończenia szkoły, mają prawo do zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia ubezpieczenia,

• Zarówno wynagrodzenie jak i zasiłek chorobowy są przeważnie obliczane i wypłacane przez pracodawcę,

• Zasiłek chorobowy nie przysługuje w czasie trwania urlopu bezpłatnego lub wychowawczego, a także za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy, która została spowodowana nadużyciem alkoholu.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 93 ze zmianami),

• Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 1999 r., Nr 60, poz. 636 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.