Odpowiedzialność sprzedawcy wynikająca z ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej

(fot. www.sxc.hu)

Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego wprowadziła nowe zasady odpowiedzialności sprzedawcy za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową. Ustawa w zakresie sprzedaży konsumenckiej wyłączyła stosowanie przepisów o rękojmi i gwarancji zawartych w kodeksie cywilnym. Należy przypomnieć, że sprzedażą konsumencką jest sprzedaż towarów (rzeczy ruchomych) prowadzona w zakresie działalności przedsiębiorstwa osobie fizycznej w celu nie związanym z działalnością zawodową lub gospodarczą.

Ustawa, która weszła w życie 1 stycznia 2003 r. rezygnuje z pojęcia wady, zastępując je niezgodnością towaru z umową. Eliminacja tego pojęcia z zakresu sprzedaży konsumenckiej ma na celu ujednolicenie przepisów dotyczących ochrony konsumenta we wszystkich krajach UE. W większości z nich pojęcie wady nie występuje i byłoby niezrozumiałe. Dlatego też zdecydowano się na uzycie określenia niezgodności towaru z umową, jako obiektywnie stwierdzalnego faktu, z którego zaistnieniem wiąże się powstanie odpowiedzialności sprzedawcy.

Odpowiedzialność sprzedawcy

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem konsumenta, gdy towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową sprzedaży. Niezgodnośc ta nie musi byc stwierdzona już w chwili wydania towaru konsumentowi. Moment ten jest ważny dla istnienia obiektywnego stanu niezgodności towaru z umową. Udowodnienie istnienia niezgodności towaru z umową w momencie jego wydania konsumentowi jest niezwykle utrudnione, dlatego też ustawa wprowadza domniemanie wzruszalne, zgodnie z którym przyjmuje się, że stwierdzenie niezgodności towaru z umową przed upływem 6 miesięcy od dnia wydania towaru, istniało w dniu wydania. Ciężar obalenia tego domniemania spoczywa na sprzedawcy.

Jeżeli towar jest zgodny z umową, odpowiedzialność sprzedawcy nie powstanie. W związku z tym, ustawa wprowadza pewne domniemania, które ustalają sytuacje, w których towar jest zgodny z umową.

• W sytuacji, w której sprzedaż towaru następuje po jego wcześniejszej indywidualizacji ze sprzedawcą, domniemuje się, iż jest on zgodny z umową tylko wówczas, gdy odpowiada podanemu przez sprzedawce opisowi lub ma cechy okazanej przy sprzedaży kupującemu próbki albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu, które określił kupujący przy zawieraniu umowy. To ostatnie zastrzeżenie jest jednak wyłączone w sytuacji, w której sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do przeznaczenia towaru określonego przez kupującego.
• W pozostałych przypadkach domniemuje się zgodność towaru z umową, gdy nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany oraz gdy właściwości towaru odpowiadają właściwościom charakterystycznym, cechującym towar tego rodzaju. Podobne domniemanie przyjmuje się, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na publicznie składanych zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub przedstawiciela producenta. Publiczne zapewnienie oznacza w szczególności oznaczenie towaru zawierające właściwości towaru, w tym także termin, w którym towar zachowuje ważność, a także wyrażenie takiego zapewnienia w reklamie.

Na równi z zapewnieniem producenta o cechach towaru traktuje sie zapewnienie osoby, która wprowadza towar do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa.

Czy odpowiedzialnośc sprzedawcy ma charakter bezwzględny?

Sprzedawca może uchylić się od odpowiedzialności za niezgodność towaru z zapewnieniem danym przez producenta lub jego przedstawiciela tylko wówczas, gdy udowodni, że zapewnienia takiego nie znał i oceniając rozsądnie, znać nie mógł, albo że nie mogło mieć ono wpływu na decyzję kupujacego o zawarciu umowy, albo też treść zapewnienia sprostowano przed zawarciem umowy.

W praktyce, dochodzenie roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową polegać będzie na podważeniu przez konsumenta domniemania zgodności tego towaru z umową. W tym przypadku ciężar dowodu spoczywa na konsumencie. Jeżeli wykaże on niezgodność towaru z umową w ciągu 6 miesięcy od dnia sprzedaży, dommniemuje się, że niezgodnośc istniała już w chwili wydania kupującemu towaru. Ciężar obalenia tego domniemania spoczywa na sprzedawcy.