Zasady obrotu skamielinami i innymi minerałami - opinia prawna

Wykluczyć też należy w tym przypadku stosowanie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 1994 r. Nr 27, poz. 96), dalej p.g.g., jako że pozyskiwanie meteorytów nie łączy się z wykonywaniem robót górniczych, a w związku z tym podlega wyłączeniu spod regulacji tej ustawy na podstawie art. 4 pkt 3 p.g.g.. Poza tym, meteoryty nie występują w postaci „złóż”, nie mógłby zatem znaleźć tu zastosowania art. 7 wyżej powołanej ustawy, przewidujący, ze Skarb Państwa jest z mocy prawa właścicielem złóż kopalin, nie stanowiących części składowych nieruchomości.

Zbadać teraz należy, czy meteoryty podlegają regulacji ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2004 r. Nr 92, poz. 880), dalej u.o.p. Zgodnie z art. 2 tej ustawy ochrona przyrody polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt, natomiast celem ochrony przyrody jest m.in. zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego. W związku z tym należy uznać, że meteoryty podlegają, przynamniej w części, regulacji powyższej ustawy. Jednakże ustawa ta nie daje nam odpowiedzi na pytanie, kto i w jaki sposób staje się właścicielem meteorytu.

W związku z tym należy uznać, w braku regulacji szczególnych, że do rozstrzygania kwestii własności meteorytów znajdą zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, dalej k.c.. Takie samo stanowisko prezentują A. Kotowiecka, M. Skórka Prawo własności meteorytów, Prokuratura i Prawo 11/2002, str. 97-111). W pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czym jest meteoryt na gruncie Kodeksu cywilnego. Uznaje się, że jest to rzecz ruchoma, nie będąca częścią składową nieruchomości, na której się znajduje ani jej przynależnością, nie można jej również przypisać cech pożytku naturalnego. Konsekwencją takiej kwalifikacji prawnej meteorytu jest uznanie, że fragmenty meteorytów w świetle prawa cywilnego mają charakter samodzielnych rzeczy ruchomych nie związanych prawnie z nieruchomością, na którą spadły. Wobec tego nie można stwierdzić, że własność meteorytu nabywa automatycznie właściciel nieruchomości, na którą ten meteoryt spadł (jest to skutkiem nieuznania meteorytu za część składową nieruchomości). Przyjmuje się również, że nie mają w tym wypadku zastosowania przepisy regulujące znalezienie rzeczy zgubionej, gdyż meteoryt nie jest „rzeczą zgubioną”, chyba że mamy do czynienia z sytuacją, gdy ktoś nabył już wcześniej własność meteorytu, a następnie meteoryt zgubił (co jest przypadkiem raczej hipotetycznym, bowiem w znakomitej większości znalezione meteoryty nie były wcześniej niczyją własnością).

Meteorytu nie można też uznać za tzw. „skarb”, którego nabycie reguluje art. 189 k.c., gdyż „skarbem” określa się przedmiot ukryty przez właściciela, którego ze względu na upływ czasu nie warto poszukiwać. Wobec tego, meteoryt uznaje się za tzw. „rzecz niczyją”, której własność nabywa się przez zawłaszczenie, czyli zwykłe objęcie w posiadanie samoistne, co reguluje art. 181 k.c. Tak więc przesłankami nabycia własności meteorytu, który nie był wcześniej własnością innej osoby, jest objęcie go w posiadanie (zawładnięcie rzeczą) w intencji stania się jego właścicielem.

Oczywiście w razie gdy meteoryt stał się przedmiotem legalnego obrotu i zostaje sprzedany lub darowany innej osobie – nabycie własności odbywa się na tych samych zasadach co wszystkich innych rzeczy ruchomych.

2. Prawo własności skamielin

Zasady przedstawione powyżej mogłyby mieć zastosowanie odpowiednio do skamielin, jako że, podobnie jak w przypadku meteorytów, nie można ich uznać za zabytek czy zabytek archeologiczny; nie tworzą też co do zasady złóż, uzasadniających zastosowanie prawa geologicznego i górniczego. Wyłączenie zastosowania prawa geologicznego i górniczego jest również w tym wypadku uzasadnione brzmieniem art. 4 pkt 3 p.g.g., zgodnie z którym ustawy nie stosuje się do pozyskiwania okazów minerałów, skał i skamielin w celach naukowych, kolekcjonerskich i dydaktycznych, które następuje bez wykonywania robót górniczych (robotami górniczymi jest wykonywanie, zabezpieczanie lub likwidowanie wyrobisk górniczych w związku z działalnością regulowaną ustawą).

Z brzmienia powyższego art. 4 pkt 3 p.g.g. można wysnuć jeszcze jeden ważny wniosek – mianowicie jeśli ustawy nie stosuje się do pozyskiwania skamielin, które nie wymaga przeprowadzania robót górniczych, to ich pozyskiwanie, wymagające przeprowadzenia takich robót nakłada na osobę pozyskującą obowiązek stosowania ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Poza tym należy uznać, że skamieliny mogą występować w postaci złóż, którym to mianem określamy naturalne nagromadzenie minerałów i skał oraz innych substancji stałych, gazowych i ciekłych, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą. Uznanie, że skamieliny mogą występować w postaci złóż prowadzi do zastosowania art. 7 p.

g.g., z którego wynika, że złoża kopalin, nie stanowiące części składowych nieruchomości gruntowej, są własnością Skarbu Państwa. Wobec tego należy przyjąć, że prawo własności skamielin występujących w postaci złóż należy ustalać z uwzględnieniem art. 7 p.g.g.. Zasady te nie będą miały natomiast zastosowania do skamielin „pojedynczych”, będących odrębną rzeczą ruchomą, odnajdywanych bez przeprowadzania robót górniczych.

W pierwszym z analizowanych przypadków, z art. 7 p.g.g. wynika, że złoże kopaliny jest albo częścią składową nieruchomości, albo odrębnym przedmiotem własności Skarbu Państwa. Granicę, do której prawo własności złóż znajdujących się na terenie danej nieruchomości przysługuje jej właścicielowi, a od której przysługuje Skarbowi Państwa określa art. 143 k.c., zgodnie z którym w granicach określonych przez społeczno-gospodarcze przeznaczenie gruntu własność gruntu rozciąga się na przestrzeń nad i pod jego powierzchnią. Wynika z tego, że złoża kopalin stanowią część składową nieruchomości i objęte są prawem własności właściciela gruntu. Dopiero złoża kopalin nie stanowiące części składowych nieruchomości, a więc znajdujące się na głębokości przekraczającej jej podziemną granicę, należą do Skarbu Państwa (S. Rudnicki Komentarz do Kodeksu cywilnego. Ks. II Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 1998, str. 42 – 43). Oczywiście kryterium „społeczno – gospodarczego przeznaczenia prawa” jest niejednoznaczne, ale należy uznać, że w granicach normalnie dostępnych właścicielowi, może on wydobywać kopaliny znajdujące się na jego nieruchomości. Niektórzy jako kryterium uznania danego złoża za część składową nieruchomości, a w konsekwencji własność właściciela nieruchomości, podają możliwość wydobywania złoża metodą odkrywkową (A. Lipiński Cywilnoprawne problemy geologii i górnictwa, Kwartalnik Prawa Prywatnego, 4/1996, str. 659). Jeśli natomiast wydobycie kopalin przekracza standardowe możliwości właściciela, złoża znajdujące się poza tym normalnym „społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa” są własnością Skarbu Państwa. Podkreśla się w literaturze, że nie ma podstaw, aby uważać, że własność gruntowa sięga tylko na głębokość wykonywanych zabiegów agrotechnicznych bądź ukorzenienia roślin.

Konsekwencją uregulowania zawartego w art. 7 p.g.g. jest zatem brak możliwości jednoznacznego przesądzenia, w oderwaniu od konkretnej sytuacji faktycznej, gdzie leży „podpowierzchniowa” granica nieruchomości. Czasem nawet w oparciu o rzeczywisty stan faktyczny trudno jest precyzyjnie ustalić, kto jest właścicielem złoża. W razie sporu między właścicielem nieruchomości, a Skarbem Państwa, właściwy do jego rozstrzygnięcia jest sąd cywilny, powszechnie przyjmuje się bowiem, że taki konflikt ma charakter czysto cywilnoprawny. Należy też podkreślić, że złoża nie są rzeczami w rozumieniu Kodeksu cywilnego, ale częściami składowymi nieruchomości, co skutkuje automatycznym uznaniem właściciela nieruchomości za właściciela złóż (do pewnej głębokości, jak to zostało opisane powyżej).

Skamieliny, które nie tworzą złóż, czyli są odrębnymi rzeczami w rozumieniu Kodeksu cywilnego, nie podlegają powyższej regulacji. W takiej sytuacji skamieliny należy uznać, podobnie jak w przypadku meteorytów, za samodzielne rzeczy ruchome, nie stanowiące części składowych nieruchomości, na której się znajdują. Częścią składową jest bowiem tylko to, co nie może być odłączone od rzeczy głównej (w tym wypadku nieruchomości) bez istotnej zmiany całości lub przedmiotu odłączanego. Jako że skamielina najczęściej będzie mogła zostać łatwo odłączona od nieruchomości (przez wykopanie z ziemi, podniesienie z ziemi), nie zostanie zakwalifikowana jako część składowa nieruchomości, na której się znajduje. Wypadałoby więc prawo własności skamielin rozstrzygnąć analogicznie jak w przypadku meteorytów, gdyby nie regulacja znajdująca się w art. 122 u.o.p. Przepis ten stanowi, że osoba, która dokona odkrycia kopalnych szczątków roślin lub zwierząt, jest obowiązana powiadomić o tym niezwłocznie wojewodę, a jeżeli nie jest to możliwe - właściwego wójta, burmistrza albo prezydenta miasta. W wypadku, gdy powiadomienie otrzyma wójt, burmistrz albo prezydent miasta, przekazuje je niezwłocznie wojewodzie. Jeżeli wojewoda ustali, że odkryte kopalne szczątki roślin lub zwierząt są cenne dla nauki, przekazuje je do muzeum lub placówki naukowej. Regulacja ta wprowadza określone obowiązki administracyjnoprawne, nie precyzując, jaki to ma wpływ na prawo własności objętych nią przedmiotów.

Wprowadzona regulacja przypomina regulację z art. 189 k.c., przewidzianą w przypadku znalezienia tzw. skarbu, wzmiankowanego powyżej. Można przyjąć, że zachodzi tu sytuacja podobna – znalazca rzeczy (szczątków kopalnych) nie nabywa ich własności przez zawłaszczenie, a dodatkowo jest obowiązany zgłosić fakt ich znalezienia właściwemu organowi państwowemu (który określa u.o.p. – jest nim wojewoda lub ewentualnie wójt, burmistrz lub prezydent), który nabywa (jako Skarb Państwa) własność tej znalezionej rzeczy. Art. 189 k.c. stanowi jednak, że znalazcy należy się nagroda, o czym z kolei milczy u.o.p. Nie jest też jasne, jakie są skutki nieuznania przez wojewodę szczątków za cenne dla nauki. Dopuszczalna wydaje się również argumentacja, zgodnie z którą znalazca rzeczy nabywa własnosć skamieliny warunkowo, gdzie warunkiem jest nieuznanie szczątków za cenne przez wojewodę. Wówczas negatywna ocena wojewody co do wartości skamieliny powodowałaby, że znalazca nabywałby jej bezwarunkową własność, a wojewoda byłby zobowiązany do zwrotu skamieliny znalazcy. Niezależnie jednak od przyjętej koncepcji podkreślić należy, że niepowiadomienie wojewody lub wójta (burmistrza, prezydenta) o odkryciu kopalnych szczątków roślin i zwierząt jest wykroczeniem, zagrożonym karą aresztu lub grzywny (art. 131 pkt 11 u.o.p.).

Należy więc podkreślić, że nabycie własności szczątków kopalnych podlega odmiennej regulacji niż meteoryty i jest obwarowane szczególnym warunkiem, jakim jest obowiązek powiadomienia wojewody o dokonanym znalezisku. Podobnie jak w przypadku meteorytów, w razie skutecznego nabycia własności skamielin przez ich pierwszego znalazcę, ich własność jest przenoszona na zasadach ogólnych, stosowanych w przypadku wszystkich innych rzeczy ruchomych.

3. Prawo własności bursztynów

Podobnie jak w przypadku skamielin należy uznać, że bursztyn może występować w postaci złóż i wówczas kwestia prawa własności zależy, jak to opisano powyżej, od wyznaczenia granicy tzw. społeczno – gospodarczego przeznaczenia prawa, poniżej której własność złóż należy do Skarbu Państwa.

W przypadku pojedynczych bryłek bursztynu, będących odrębnymi od gruntu rzeczami ruchomymi, wydaje się, że zastosować należy zasady analogiczne jak w przypadku meteorytów – znalezienie bursztynu, który wcześniej nie był niczyją własnością (czyli nie został przez nikogo zgubiony), i objęcie go w posiadanie skutkuje nabyciem własności przez zawłaszczenie na podstawie art. 181 k.c.

4. Prawo własności minerałów

W tym wypadku ciężko jednoznacznie określić właściciela znalezionych minerałów, nie wiadomo bowiem, o jakie minerały chodzi, a mogą istnieć szczególne regulacje dotyczące poszczególnych surowców. Generalnie można jednak stwierdzić, że zastosowanie znajdą zasady przewidziane w punkcie poprzedzającym, opisującym kwestię własności znalezionych bursztynów.

Jeżeli zatem minerały będące przedmiotem zainteresowania występują w postaci złóż i są zakwalifikowane jako kopaliny (Prawo geologiczne i górnicze wyraźnie wymienia tylko kopaliny podstawowe, kategorią kopalin pospolitych obejmując wszystkie pozostałe), do określenia prawa własności zastosowanie znajdzie art. 7 p.g.g. Do kopalin (podstawowych) na gruncie art. 5 ust. 2 p.g.g. zalicza się m.in. kruszce metali szlachetnych, rudy metali, metale w stanie rodzimym, łącznie z rudami pierwiastków rzadkich i rozproszonych oraz pierwiastków promieniotwórczych, apatyt, baryt, fluoryt, fosforyt, gips i anhydryt, piryt, siarkę rodzimą, sole potasowe i potasowo-magnezowe, sole strontu, sól kamienną, azbest, bentonit, diatomit, dolomit, gliny biało wypalające się i kamionkowe, gliny i łupki ogniotrwałe, grafit, kaolin, kamienie szlachetne i ozdobne, kwarc, kwarcyt, magnezyt, miki, marmury i wapienie krystaliczne, piaski formierskie i szklarskie, skalenie, ziemię krzemionkową. Natomiast pozyskiwanie okazów minerałów, nie wymagające przeprowadzenia robót górniczych, wyłącza zastosowanie Prawa geologicznego i górniczego, a otwiera pole do zastosowania przepisów Kodeksu cywilnego – minerały stanowiące części składowe nieruchomości (nie występujące jednak w postaci złóż) zostaną uznane za własność właściciela tej nieruchomości, natomiast okazy minerałów, nie związane trwale z nieruchomością lub dające się łatwo od niej oddzielić należałoby zakwalifikować jako własność znalazcy, na podstawie art. 181 k.c.

Na zakończenie tej części rozważań należy podkreślić, że pozyskiwanie skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, minerałów i bursztynu jest zabronione w parkach narodowych i rezerwatach przyrody; zakaz taki może być również wprowadzony w parku krajobrazowym (art. 15 i 17 u.o.p.).

5. Przetwarzanie meteorytów, skamieniałości, bursztynów i minerałów

Należy stwierdzić, że jeżeli osoba zamierzająca przetwarzać wyżej wymienione surowce (wydaje się, że najczęściej w działalności jubilerskiej lub szerzej – zdobniczej) ma prawo do ich przetwarzania, tzn. w sposób prawny stała się ich właścicielem, bądź może wykorzystać surowce na podstawie innego tytułu prawnego, ich przetwarzanie nie jest regulowane w sposób specyficzny przez przepisy prawa. Oczywiście, jeśli działalność polegająca na przetwarzaniu ma charakter zarobkowy i jest wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły, najczęściej będzie uznana za działalność gospodarczą, co z kolei będzie wiązało się z koniecznością wypełnienia wszystkich wymogów, jakie prawo przewiduje dla rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej, przewidziane głównie w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej oraz w ustawie z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (obowiązującą już tylko w niewielkim zakresie). Podstawowym obowiązkiem osoby zamierzającej podjąć działalność gospodarczą jest oczywiście zgłoszenie tej działalności do ewidencji działalności gospodarczej (w przypadku działalności gospodarczej prowadzonej jednoosobowo przez osoby fizyczne i w formie spółek cywilnych) lub Krajowego Rejestru Sądowego (w przypadku spółek prawa handlowego).

Należy też nadmienić, że działalnością gospodarczą jest również rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż. Ten rodzaj działalności gospodarczej jest jednak zdecydowanie bardziej reglamentowany przez prawo niż inne rodzaje aktywności gospodarczej. Jeśli chodzi o bursztyny, to jako kopaliny podstawowe, można je zaliczyć do grupy kamieni ozdobnych pochodzenia organicznego (podobnie jak np. perły i korale). Jeśli dane złoże stanowi własność Skarbu Państwa, to może on korzystać z tych złóż kopalin oraz rozporządzać prawem do nich przez ustanowienie użytkowania górniczego. Ustanowienie użytkowania górniczego następuje w drodze umowy za wynagrodzeniem, pod warunkiem uzyskania koncesji. Wysokość wynagrodzenia jest każdorazowo określana w umowie. W razie wygaśnięcia albo cofnięcia koncesji, użytkowanie górnicze wygasa. Uzyskania koncesji wymaga zarówno działalność gospodarcza w zakresie poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, jak i wydobywania kopalin ze złóż. Prowadzenie działalności w zakresie wydobywania kopaliny (w tym także bursztynu) związane jest zatem z:

1. Uzyskaniem od organu koncesyjnego koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie kopaliny na terenie projektowanej działalności. Koncesje na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin wydaje właściwy wojewoda.

2. Przedłożeniem do organu koncesyjnego, celem przyjęcia, dokumentacji geologicznej złoża, opracowanej zgodnie z udzieloną koncesją i ustaleniami projektu prac geologicznych oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin (Dz. U. Nr 153, poz.1778).

Jeśli chodzi o zwykłą działalność gospodarczą jubilerską czy zdobniczą, związaną z przetwarzaniem meteorytów, skamielin, bursztynów czy innych minerałów, to prawo nie przewiduje tu obowiązku uzyskania ani koncesji, ani zezwolenia; nie jest również wymagany wpis do rejestru działalności regulowanej. Działalność jubilerska polegająca m.in. na produkcji szlifowanych kamieni szlachetnych i półszlachetnych (uwzględnia się tu także szlifowane kamienie szlachetne przemysłowe i syntetyczne lub rekonstrukcję kamieni szlachetnych i półszlachetnych),  produkcji biżuterii z metali szlachetnych lub metali nieszlachetnych platerowanych metalami szlachetnymi lub z kamieniami szlachetnymi i półszlachetnymi, lub jako połączenie metali szlachetnych z kamieniami szlachetnymi lub półszlachetnymi, lub innymi materiałami, np. z perłami naturalnymi lub sztucznymi; produkcji wyrobów złotniczych z metali szlachetnych lub innych metali platerowanych metalami szlachetnymi: zastaw stołowych, wyposażeń mieszkań, artykułów toaletowych, przyborów biurowych i gabinetowych, przedmiotów przeznaczonych do celów religijnych itp. została sklasyfikowana w Polskiej Klasyfikacji Działalności w dziale 36.22.Z, natomiast działalność polegająca na sprzedaży detalicznej biżuterii została sklasyfikowana w dziale 52.48.C. Działalność polegająca na cieciu, formowaniu i wykańczaniu kamienia ozdobnego jest oznaczona w PKD pod pozycją 26.70.Z.

Przetwarzanie surowców i wytwarzanie nowych produktów musi oczywiście spełniać wszystkie wymogi w zakresie bezpieczeństwa produktów, określone w ustawie z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz. U. 2003 Nr 229, poz. 2275).

Jeśli działalność jubilerska obejmować będzie wyroby z metali szlachetnych, zastosowanie znajdzie również ustawa z dnia 3 kwietnia 1993 r. Prawo probiercze i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 kwietnia 2004 r. w sprawie wyrobów z metali szlachetnych.

6. Obrót meteorytami, bursztynami, skamielinami i innymi minerałami

Profesjonalny, czyli zarobkowy, zorganizowany i ciągły obrót wyżej wymienionymi towarami, legalnie nabytymi, jest oczywiście działalnością gospodarczą, więc stosuje się tu regulacje prawne określone w punkcie poprzedzającym dotyczące prowadzenia tej działalności. Osiąganie dochodu z działalności gospodarczej polegającej zarówno na obrocie surowcami w stanie nieprzetworzonym, jak i wytworzonymi z nich produktami jest oczywiście opodatkowane (podatek dochodowy od osób fizycznych lub prawnych, w zależności od formy prowadzenia przedsiębiorstwa), opodatkowaniu podlega również co do zasady sama sprzedaż towaru (podatek VAT). Natomiast sprzedaż lub darowizna przedmiotów w obrocie kolekcjonerskim, który nie będzie miał charakteru działalności gospodarczej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż podatnikiem VAT może być tylko przedsiębiorca.

Rozważając możliwość eksportu bursztynów, meteorytów i skamielin należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na fakt, iż zgodnie z art. 121 ust. 2 u.o.p. wywóz za granicę meteorytów i kopalnych szczątków roślin i zwierząt wymaga zezwolenia ministra właściwego do spraw środowiska. Ustawa nie rozróżnia w tym wypadku obrotu gospodarczego lub tylko kolekcjonerskiego, należy więc uznać, że ograniczenie dotyczy obu rodzajów tego obrotu. Ustawa o ochronie przyrody nie przewiduje natomiast takiego ograniczenia co do bursztynów i innych minerałów.

Ograniczenia eksportowe wprowadzone w ustawie o ochronie przyrody są realizacją postanowień konwencji dotyczącej środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzonej w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r. (Dz. U. 1970 r. Nr 20, poz. 106). Konwencja ta za dobra kultury uznaje m.in. rzadkie zbiory i okazy z dziedziny zoologii, botaniki, mineralogii i anatomii oraz przedmioty przedstawiające wartość paleontologiczną, znajdzie więc ona zastosowanie również do tych skamielin, bursztynów, meteorytów czy minerałów, które będą miały znaczenie dla nauki czy prehistorii. Konwencja w art. 6 nakłada na państwa konwencyjne, w tym Polskę, obowiązek wprowadzenia odpowiedniego zaświadczenia, w którym będzie zawarte stwierdzenie Państwa, z jakiego dokonuje się wywozu, że wywóz danego dobra lub dóbr kultury odbywa się za jego zgodą; zgodnie z konwencją, wszystkie wywożone zgodnie z przepisami dobra kultury powinny być zaopatrzone w takie zaświadczenie.

Państwo konwencyjne powinno również zakazać wywozu ze swego terytorium dóbr kultury nie zaopatrzonych w wyżej wymienione zaświadczenie wywozowe. Ta regulacja nie współgra z aktualną regulacją wywozu zabytków za granicę, ze względu na węższą definicję zabytku w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami niż na gruncie konwencji. Konsekwencją tej niezgodności wydaje się być przytoczone wyżej uregulowanie zawarte w ustawie o ochronie przyrody. Konkretyzacją przepisów zawartych w konwencji paryskiej z 17 listopada 1970 r. jest porozumienie o współpracy i pomocy wzajemnej w sprawie zatrzymywania i zwrotu dóbr kultury nielegalnie przewożonych przez granice państw sporządzone w Plowdiw dnia 22 kwietnia 1986 r. (Dz. U. 1988 r. Nr 38, poz. 296). W myśl tego porozumienia osoby fizyczne lub przedstawiciele osób prawnych, przewożących dobra kultury, mają obowiązek zgłaszania posiadania przez nie takich dóbr oraz przedstawiania ich wraz z zezwoleniami na wywóz do kontroli organom celnym tych Umawiających się Stron, przez których terytoria podróżują (art. 4).

W przypadku importu meteorytów, bursztynów, skamielin i minerałów należy przede wszystkim stosować regulację wewnętrzną państwa, z którego dokonywany jest wywóz, szczególnie ze względu na fakt, iż kwestia własności tych przedmiotów może kształtować się odmiennie niż w naszym kraju i przedmioty nabyte za granicą wbrew wewnętrznemu ustawodawstwu mogą okazać się nabyte nielegalnie. Ustawodawstwa niektórych krajów przewidują bowiem, że przedmioty takie jak np. meteoryty stanowią zawsze własność Skarbu Państwa, niezależnie od tego, kto jest znalazcą. Oprócz prawa własności należy również zanalizować przepisy eksportowe kraju, z którego chce się dokonać importu na teren naszego kraju, gdyż mogą one zawierać różne ograniczenia, podobnie jak przepisy polskie. Przykładowo, w Argentynie rzeczy znalezione, do których zalicza się meteoryty, należą do właściciela gruntu, z wyjątkiem prowincji Chaco, gdzie wszystkie meteoryty należą do władz prowincji; zgodnie z prawem australijskim, znalezione meteoryty stają się co do zasady własnością muzeów stanowych, chyba że zostały znalezione przed 1969 r. – wówczas muzeum przysługuje jedynie prawo pierwokupu tych meteorytów. Prawo australijskie zakazuje również eksportu meteorytów bez zgody władz. Również prawo czeskie przewiduje, że meteoryty stanowią własność muzeów, a znalazcy należy się nagroda; podobnie jest w Danii, Indiach i Szwajcarii. We Francji, Kanadzie, Niemczech, Japonii, Wielkiej Brytanii czy Nowej Zelandii właścicielem meteorytu staje się bądź znalazca, bądź właściciel gruntu, jednak często połączone jest to z ograniczeniami eksportowymi, podobnie jak w Polsce (m.in. Nowa Zelandia, Kanada). W USA, jeżeli meteoryt został znaleziony na gruncie prywatnym, należy do właściciela tego gruntu.

Jak wynika z przedstawionej porady, zarówno kwestia prawa własności, jak i późniejszego obrotu takimi przedmiotami, jak meteoryty, skamieliny czy bursztyny, jest niejednoznaczna i stosunkowo skomplikowana, szczególnie ze względu na szczątkowość przepisów i brak kompleksowej regulacji tej kwestii.