Dwie formy opodatkowania zryczałtowanego - ryczałt ewidencjonowany i karta podatkowa

Przepisy ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym dają określonym grupom podatników możliwość opodatkowywania określonych kategorii przychodów zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Forma ta ma największe znaczenie dla przedsiębiorców i dla podatników wykonujących wolne zawody, którzy mogą korzystać z jednej z dwóch uproszczonych form rozliczania podatku.

Z jakich form uproszczonych mogą korzystać przedsiębiorcy lub osoby wykonujące wolne zawody?

Osoby te mogą opłacać zryczałtowany podatek w jednej z dwóch form:

• ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, albo
• karty podatkowej.

Warto zaznaczyć, iż podatnicy mogą korzystać tylko z jednej formy zryczałtowanego podatku – nie mogą naraz opłacać podatku w formie karty podatkowej i ryczałtu ewidencjonowanego.

Na czym polega zryczałtowany podatek?

Istota obu form sprowadza się do tego, iż przy obliczaniu podatku nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów. W przypadku ryczałtu ewidencjonowanego podatek równy jest określonemu procentowi uzyskanego przychodu z uwzględnieniem ewentualnych odliczeń lub zwolnień, natomiast w przypadku karty podatkowej wysokość podatku ustalana jest w drodze decyzji. W obu formach podatku zryczałtowanego uwzględnia się pewne odliczenia, np. w związku z opłacaniem przez podatnika składki zdrowotnej, a w przypadku ryczałtu ewidencjonowanego także określone zwolnienia przedmiotowe.
W praktyce zryczałtowany podatek można określać jako pewien rodzaj podatku liniowego, gdyż konstrukcją swoją bardzo przypomina funkcjonujące w społeczeństwie znaczenie podatku liniowego.

Czy osoby korzystające opłacające zryczałtowany podatek zwolnieni są z obowiązków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Nie. Ryczałt dotyczy jedynie określonych kategorii przychodów i nie wyłącza stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Konstrukcja ryczałtu sprowadza się do tego, że przychodów opodatkowanych w formach zryczałtowanych nie łączy się z przychodami z innych źródeł podlegającymi opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Bynajmniej nie oznacza to jednak, że te pozostałe dochody nie podlegają opodatkowaniu.

Jakie są obowiązki dokumentacyjne osób opodatkowanych ryczałtem?

Podatnicy opodatkowani ryczałtem (ewidencjonowanym lub kartą podatkową) nie mają obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych ani podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Podatnicy opodatkowani ryczałtem ewidencjonowanym są obowiązani prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy ewidencję przychodów, wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów.

Natomiast podatnicy prowadzący działalność opodatkowaną w formie karty podatkowej są zwolnieni od obowiązku prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych, deklaracji o wysokości uzyskanego dochodu oraz wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Podatnicy ci są jednak obowiązani wydawać na żądanie klienta rachunki i faktury stwierdzające sprzedaż wyrobu, towaru lub wykonanie usługi, oraz przechowywać w kolejności numerów kopie tych rachunków i faktur w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca roku, w którym wystawiono rachunek lub fakturę. Jeżeli przy prowadzeniu działalności zatrudniają pracowników są też obowiązani prowadzić książkę ewidencji zatrudnienia tych osób.

Jakie są korzyści finansowe dla podatników opodatkowanych ryczałtem?

Opodatkowanie zryczałtowane może podatnika korzystne finansowo. Nie jest jednak możliwym podanie jakiejś generalnej zasady określającej opłacalność form uproszczonych.

Pomijając zmniejszenie kosztów związanych z prowadzeniem dokumentacji, podatek zryczałtowany będzie opłacalny wówczas, gdy podatnik stosujący jedną z form ryczałtu zapłaci mniejszy podatek, niż zapłaciłby, gdyby rozliczał się na zasadach ogólnych. Jednak opłacalność zawsze należy analizować na gruncie konkretnych przypadków i to w dodatku ze stosownym wyprzedzeniem, czyli też z uwzględnieniem pewnej nieprzewidywalności – wszak optymalizacja podatkowa „po fakcie” nie jest już raczej możliwa. Podatnik musi odpowiednio wcześniej podjąć właściwą decyzję, zanim będzie mógł mieć pewność w zakresie ewentualnych korzyści finansowych.
W praktyce bardzo dużo zależy od kosztów uzyskania przychodów – podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jest dochód, czyli przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu. Jeżeli koszty te są odpowiednio duże, podatek na zasadach ogólnych może być niższy od podatku zryczałtowanego.

Warto też pamiętać, iż w przypadku karty podatkowej, podatnik może zrzec się zastosowania opodatkowania w formie karty podatkowej w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji ustalającej albo zmieniającej wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej. Zatem, jeżeli decyzja będzie dla niego niekorzystna finansowo – może zrzec się tej formy i rozliczać się na zasadach ogólnych, lub ryczałtu ewidencjonowanego (jeśli spełnia warunki stosowanie tej metody).

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. 1998r. nr 144 poz. 930 ze zmianami)

Zespół
e-prawnik.pl